“De burgemeester is wettelijk verplicht om de openbare veiligheid te garanderen en hulp te bieden aan mensen in nood”, klinkt het in Etterbeek. “Ik wil het niet op mijn geweten hebben dat we ‘s morgens op een bank in het park iemand vinden die doodgevroren is omdat we hem of haar buiten lieten slapen bij deze extreme koude”, zegt burgemeester Vincent De Wolf (MR) van Etterbeek.

“Ook komende nacht zal de politie patrouilleren en daklozen verplichten om mee te gaan naar een verwarmd lokaal om daar de nacht door te brengen. Ze krijgen er warme drank en iets om te eten. We kijken vooral uit naar gezinnen met kinderen. “

’s Ochtends kunnen ze gewoon weer gaan en staan waar ze willen. Want de politieverordening geldt van 20 uur ’s avond en loopt tot 7 uur ’s morgens.

Ook de Brusselse burgemeester Philippe Close (PS) laat weten dat de politie vanaf komende nacht ’s nachts buitenslapende daklozen van straat moet halen.

“ Samusocial doet ’s avond een ronde langs de gekende plekjes waar daklozen overnachten. Ze worden dan naar opvangplaatsen gebracht. Wie niet mee wil, kan nu door de politie verplicht worden om mee te gaan”, klinkt het in Brussel.

“De inzet van de politie is vooral bedoeld om te vermijden dat kinderen op straat moeten slapen. Voor volwassenen zullen het sociaal werkers zijn die in eerste lijn hun job blijven doen. Er komt echter geen politieverordening, zoals in Etterbeek”, zegt de woordvoerder van burgemeester Close.

“Samen met het jeugdparket zal er speciale aandacht besteed worden aan kinderen die op straat slapen. De medewerkers van de sociale diensten van de stad kregen de vraag hen en hun ouders te overtuigen niet op straat te slapen. Als dat niet lukt, moeten ze beroep doen op de politie.”

Close vraagt de andere Brusselse burgemeesters solidariteit, zodat deze “preventiemaatregel” efficiënt kan zijn.

Olivier Maingain, burgemeester van Sint-Lambrechts-Woluwe, meldt dat de verschillende betrokken gemeentediensten een onthaalcentrum hebben opgericht voor daklozen. Aan dat centrum werken ook het OCMW, het plaatselijke Rode Kruis en de politie mee.

De transmigranten in het Maximiliaanpark verblijven vooral bij gastgezinnen. Er is ook extra bedeling van warme dranken en eten voorzien. En er zijn warme dekens uitgedeeld.

Brussels Groen-parlementslid Arnaud Verstraete noemt deze extreme maatregelen “ een absurd symptoom van het gebrekkige daklozenbeleid in Brussel”.

Het leeuwendeel van de middelen voor het daklozenbeleid gaat in Brussel naar de noodopvang - en dus naar Samusocial. In de winter worden ongeveer een derde van de dak- en thuislozen opgevangen in noodopvang, maar die slokt wel meer driekwart van de middelen op. Groen wil een omkering van die aanpak: het leeuwendeel van de middelen moet naar herintegratie van daklozen, en een klein deel naar de noodopvang, stelt Verstraete.

Altijd plaats voor gezinnen met kinderen

Bij deze koudegolf herinneren de Brusselse ministers Céline Fremault (cdH) en Pascal Smet (sp.a) aan de maatregelen voor mensen die tijdens deze periode onderdak nodig hebben. Burgers kunnen het noodnummer van Samusocial 0800/99.340 bellen wanneer ze zien dat mensen in nood op straat leven. Mobiele teams gaan dan de straat op om hen hulp aan te bieden en een oplossing te vinden.

Momenteel zijn de plaatsen voor noodopvang niet uitgeput en zijn er bedden beschikbaar voor alle daklozen (individuele personen en gezinnen). Vrijdag 23 februari werden 170 extra plaatsen (70 voor individuele personen, 50 gezinnen en 25 gemengde plaatsen) geopend voor nachtopvang om ervoor te zorgen dat niemand de nacht op straat hoeft door te brengen of geweigerd wordt in een opvangcentrum. Deze 170 plaatsen zijn een aanvulling op de 1.300 die al voorzien zijn in de winteropvang. Voor gezinnen met kinderen is er altijd plaats, klinkt het nog.

Wat doen andere steden?

“We zijn voorbereid op alle weersomstandigheden en er is voldoende opvang”, zegt Fons Duchateau, schepen van Sociale Zaken (N-VA) over de daklozenopvang in Antwerpen.

Ook in Gent zijn er weinig problemen en is er voldoende opvangcapaciteit. “We hebben hier maar een echt probleemgeval en dat is ‘Zakman’ die alle opvang weigert”, klinkt het.

“Overdag kunnen daklozen, vooral gezinnen, een warme maaltijd krijgen en zich wat opwarmen. We hebben daarvoor ons ‘Warmte Winter’ project dat loopt tot 11 maart”, zegt schepen van Welzijn Resul Tapmaz.

In Zeebrugge proberen veel transmigranten de oversteek te maken naar Groot-Brittannië. Toch zijn er ook in Brugge geen echte problemen met daklozen die in de koude moeten slapen, zegt burgemeester Renaat Landuyt (sp.a) van Brugge.