De voormalige bevoegde minister, Laurette Onkelinx (PS), was ten tijde Di Rupo-regering vastbesloten om een fonds in het leven te roepen voor de slachtoffers van thalidomide. Het geneesmiddel, in de volksmond beter bekend als softenon, werd in de jaren vijftig en zestig gebruikt als medicijn tegen ochtendmisselijkheid bij zwangerschap. De bijwerkingen leken - pas jaren later - dramatisch: tal van baby’s in ons land werden geboren met afwijkingen. Het fonds kwam er door de val van de regering nooit, maar nu eist het Hof van Beroep de opvolging ervan.

Gevaarlijk slaapmiddel

Softenon was van origine een slaapmiddel dat eind jaren ‘50 het derde best verkochte geneesmiddel werd. Je kon het zonder voorschrift in de apotheek verkrijgen. Wat pas veel later werd ontdekt, is dat het leidde tot misvormingen bij baby’s.

In totaal werden er 12.000 met afwijkingen geboren in 46 landen in de jaren 1961, 1962 en 1963. Ook bij ons was het een ramp, waarvan ons eigen land de schuld kreeg.

Vijf miljoen steun

Het fonds kwam er niet ten tijde van Onkelinx, maar ook niet in de huidige regering met Block als bevoegde minister. Maar volgens het Hof moet het fonds er wel degelijk komen omdat het werd aangekondigd aan de slachtoffers, die er mee akkoord gingen. De overheid wordt nu verplicht het bedrag van vijf miljoen euro in een volgende begrotingswettekst te gieten.

Het bevoegde kabinet, dat van minister van Volksgezondheid Maggie De Block, bestudeert het arrest en wil voorlopig nog geen verdere commentaar kwijt. Donderdagnamiddag staan vragen genoteerd in de Kamer, onder meer van cdH-fractieleidster Catherine Fonck, die daarover een resolutie heeft geschreven.

Misvormde baby’s

Softenon werd in 1958 gecommercialiseerd in België. Twee jaar later doken de eerste bezwaren van buitenlandse wetenschappers op. Artsen legden een link tussen de inname van het medicijn tijdens de zwangerschap en misvormingen bij de baby. In juni 1962 nam de Belgische regering een voorlopige maatregel, maar de apothekers mochten hun voorraden nog verkopen. Pas in december 1969 werd Softenon volledig verboden. En dat terwijl het medicijn al in november 1961 van de markt werd gehaald in West-Duitsland en in Frankrijk en de VS zelfs niet eens op de markt werd gebracht, uit voorzorg.

In 2012 tekenden veertien Belgische Softenon-slachtoffers beroep aan tegen de beslissing in eerste aanleg om hun zaak tegen de Belgische Staat onontvankelijk te verklaren wegens verjaring. Ze waren bovendien erg verontwaardigd dat de pers voor hen op de hoogte gesteld werd en verwijten de rechter dat hij geen rekening gehouden heeft met bepaalde elementen uit het dossier.

De advocaten van de zogenaamde Softenon-kinderen, personen die met een misvorming ter wereld kwamen omdat hun moeder het geneesmiddel tijdens de zwangerschap innam, vroegen voor de rechtbank van eerste aanleg in Brussel om de verantwoordelijkheid van de Belgische Staat te erkennen. De slachtoffers verwijten de staat dat het medicijn te laat verboden werd, dat ze nooit excuses kregen en dat ze ook vandaag nog onvoldoende hulp krijgen.

Als het fonds er nu toch komt, zal eindelijk (wat) gerechtigheid geschieden en kunnen de gezinnen die ook vandaag nog de gevolgen dragen, geholpen worden.