Vorig jaar was er één om met veel tevredenheid op terug te blikken, klonk het in veel jaaroverzichten, want eindelijk had het offensief tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS) iets uitgehaald. IS was verslagen en verdreven uit onder meer Raqqa en Mosul, de twee ‘hoofdsteden van de jihad’. We konden weer dromen van een wereld zonder de gruwelijke terreur die IS zo kenmerkt, leek wel.

Maar enkele maanden later is de situatie veel minder rooskleurig. The Independent-journalist Patrick Cockburn trok naar Syrië en leerde daar uit gesprekken dat er opnieuw veel doden vallen in gevechten tegen strijders van IS en dat de vrees groot is dat de boel opnieuw aan het escaleren is.

Raket

YPG-commandant Baran Omari, die er met zijn soldaten de veiligheid van de burgers probeert te garanderen, stelde met lede ogen vast hoe de 50-jarige Suleiman Khalaf gedood werd. “Hij reed met een bulldozer rond en werd geraakt door een warmtezoekende raket van IS.” Zijn mannen slaagden erin om de daders te doden, maar het incident toont wel aan dat de terroristen weer aan een opmars bezig zijn in de regio.

Dat blijkt ook uit de zes graven waar pas overleden YPG-strijders in begraven liggen. Aanslagen zoals die op Khalaf komen er steeds meer voor, aldus een Koerdische officier. De voorbije zes weken zijn 170 van zijn mannen gedood in gevechten met IS. Op 19 februari verloor hij bij een hinderlaag nog 27 mannen. Ook binnen de overheid groeit de vrees dat de terreur opnieuw sterk zal groeien.

Te vroeg victorie gekraaid

Uit gesprekken met experts concludeert Cockburn dat het niet moeilijk is om er de vinger op te leggen waarom ISIS terug is. Er is te vroeg victorie gekraaid: de troepen die tegen IS vochten werden naar andere crisisgebieden gestuurd. Daardoor kon de terreurgroep in alle rust de rug rechten.

“Onder deskundigen is er eigenlijk nooit gejuicht”, zegt terreurexpert Peter Knoope aan Nieuwsblad.be. “Het is zeker zo dat de Internationale Coalitie IS in een aantal delen van Syrië en Irak een zware slag toegebracht heeft. Maar de rekrutering en radicalisering van jongeren is niet gestopt, de ideologie is niet verslagen en het achterliggende gedachtegoed is ook verre van verdwenen.”

Het is dus zeker niet gedaan met terreur vanwege IS, aldus Knoope. “Voor een deel is dat wel verschoven”, zegt hij. “Vanuit het Midden-Oosten naar Afrika bijvoorbeeld. Daar hebben landen als Burkina Faso, Mali, Nigeria, Zuid-Afrika en Kameroen problemen. Strijders van IS hebben de oversteek gemaakt. Daar bouwt de terreurgroep weer strijdkrachten op.”

Politieke vraagstukken

Of IS ooit even groot wordt als voor de oorlog, is koffiedik kijken. Door de vele doden, de slechte reputatie en het gebrek aan externe steun voor IS wacht de terreurgroep een moeilijke strijd. Maar de kans bestaat dus dat ze zich elders voorbereiden op nieuwe veldslagen.

“Het is intussen wel duidelijk geworden dat de militaire aanpak van het probleem onvoldoende is”, zegt Knoope. “Die mening wordt veel gedeeld onder experts. We zien voortdurend de neiging om militair te reageren op vraagstukken die politiek van aard zijn. Die moeten zo niet opgelost worden. Militair ingrijpen is soms zeker goed, maar om iets structureel te veranderen is er meer nodig dan dat.”

De oorlog tegen IS is dus nog lang niet gewonnen, besluit Knoope.