Jan Verheyen over Frances McDormand: "Een inclusion rider? Ik denk niet dat dat hier kan"
Zou een "inclusion rider" ook bij ons kunnen? In haar speech bij de Oscars vermeldde actrice Francis McDormand zo'n dwingende clausule in een filmcontract, die bepaalt dat cast en crew voldoende divers moeten zijn. Regisseur Jan Verheyen is de idee van diversiteit op de set op zich wel genegen, maar vreest dat een clausule bij ons niet kan werken door de kleinschaligheid van onze audiovisuele industrie.
Behalve de hoofdpersonages lopen er in een gemiddelde Amerikaanse film nog enkele tientallen personages en figuranten rond. Grote filmsterren zouden met een clausule in hun filmcontract kunnen afdwingen dat daarbij een afspiegeling van de diverse samenleving wordt nagestreefd. Dus niet enkel evenveel mannen als vrouwen, maar ook een evenredig aantal mensen van buitenlandse afkomst, holebi's, of mensen met een beperking. Dat is de "inclusion rider" waar Frances McDormand in haar speech naar verwees toen ze de Oscar voor beste actrice in ontvangst nam. Dat doel kan uiteraard ook worden nagestreefd bij de aanwerving van de crewleden, die achter de schermen werken.
Zou zo'n "inclusion rider" ook bij ons kunnen werken? "Ik denk het niet", zegt regisseur Jan Verheyen in het programma "De wereld vandaag" op Radio 1. "Niet omdat ik er per se tegen ben. Maar je moet dan wel voldoende mensen hebben om het te kunnen doen".
De audiovisuele industrie bij ons is kleinschaliger dan die in de Verenigde Staten, en zeker wat de crew betreft stuit je dan op beperkingen: "Je kiest je crew op basis van wie je nodig hebt in die technische departementen, en de instroom in die departementen is voornamelijk mannelijk. Het is dus gewoon in de praktijk niet werkbaar"
En hoe zit het met de cast? "Het is nogal evident dat als je een film maakt als "Patser" over het Marokkaanse drugsmilieu in Antwerpen, dat je daar een oververtegenwoordiging zal krijgen van allochtone acteurs. En als je een film maakt als "Home", die zich afspeelt in blanke middenklassegezinnen, dan zal je overwegend witte gezichten zien. De casting wordt gedicteerd door het scenario."
Bij de casting van de crew probeer je daar wel rekening mee te houden, al was het maar voor de gezelligheid.
Maar dat wil niet zeggen dat het geen idee is waar je rekening mee kan houden, vindt Jan Verheyen: "Ik ben even gaan bladeren in mijn eigen cast en crew sheets van mijn recente films, en dan kom ik niet verder dan een verhouding van een derde vrouwen. Bij de casting van de crew probeer je daar wel rekening mee te houden, al was het maar voor de gezelligheid."
Verheyen ergert er zich wel een beetje aan dat alle ogen alweer op zijn sector gericht zijn: "Opvallend is trouwens dat ook hier weer de specifieke aandacht naar de filmwereld gaat. Ik wil niet flauw doen, maar bij houthakkers heb je ook een spectaculaire ondervertegenwoordiging van vrouwen. En hoe zit het met de rest van kunstsector? Ik ben Luc Tuymans en Michaël Borremans nog niet tegengekomen op de barricaden."
Ik wil niet flauw doen, maar bij houthakkers heb je ook een spectaculaire ondervertegenwoordiging van vrouwen.
Stel dat een actrice die hij absoluut voor een rol wil hebben hem vraagt om een clausule in haar contract waarbij gevraagd wordt om naar zo veel mogelijk diversiteit te streven bij de aanwervingen, zou Verheyen daar moeite mee hebben? "Streven? Neen, want dat doe ik al." Maar als het een dwingende clausule wordt. "Waar eindigt het dan? Je moet x aantal vrouwen hebben , x aantal transgenders, gekleurde mensen, andersvaliden? Je kan dat toch niet dicteren?"