Wetenschappers bereiden zich voor op dodelijke ziekte die de volgende pandemie kan ontketenen: "Ziekte X"

Naar jaarlijkse gewoonte sleutelt de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) aan de lijst met ziektes die kunnen uitgroeien tot wereldwijde pandemieën. In het overzicht staan bekende aandoeningen, zoals ebola, de westnijlziekte en zika – maar sinds dit jaar staat er ook een nieuwe kandidaat op de lijst: “Ziekte X”.

Doel van de lijst is om specifieke ziektes in de kijker te zetten die een internationale epidemie kunnen veroorzaken én waarvoor nog geen doeltreffende remedie is gevonden. Volgens de WGO zou Ziekte X aan die criteria voldoen. Maar wat is de geheimzinnige aandoening nu net?

Om te beginnen is er geen reden tot paniek: Ziekte X heeft nog geen enkel slachtoffer gemaakt. Het begrip staat voor het onbekende, verklaart de WGO in een statement. “Ziekte X vertegenwoordigt de kennis dat een serieuze, internationale epidemie kan veroorzaakt worden door een ziekteverwekker waarvan nog niet bekend is dat die mensen ziek kan maken." Of anders gezegd: de kans dat de volgende gezondheidscrisis wordt veroorzaakt door een tot nu toe onbekend virus of bacterie, is groot.

Het kan bijvoorbeeld dat Ziekte X de vorm aanneemt van een ziekte die we al kennen, maar in zijn huidige vorm nog niet dodelijk is. Virussen en bacteriën kunnen snel muteren en maken op die manier onverwacht veel slachtoffers.

Kijk maar naar SARS. De ziekte dook voor het eerst op in 2002 in China, en verspreidde zich daarna razendsnel door de rest van Azië, en uiteindelijk naar de Verenigde Staten en Canada. Toen de dodelijke ziekte geïdentificeerd werd, bleek het om een gemuteerde telg uit de corona-familie te gaan, een groep virussen die jarenlang als relatief onschuldig werd beschouwd en bijvoorbeeld ook verantwoordelijk is voor een groot deel van de alledaagse verkoudheden. De uiteindelijke SARS-epidemie veroorzaakte naar schatting ruim 8.000 slachtoffers, waarvan 10 procent de ziekte niet overleefde. Nog eens tien jaar later werd er nogmaals een gemuteerd corona-virus ontdekt dat menselijke slachtoffers maakte: MERS. Beiden staan nog steeds op de lijst van de WGO.

Het is heel waarschijnlijk dat we opnieuw worden getroffen door een ziekteverwerkker die we niet kennen. En dat is gevaarlijk, want het betekent dat we weinig voorbereidingen kunnen treffen. Door Ziekte X op de lijst te zetten, trekt het WGO aan de alarmbel. “Het lijkt raar om een ‘X’ toe te voegen, maar het punt is dat we ervoor zorgen dat we ons voorbereiden en flexibel plannen op het vlak van vaccines en diagnostische testen," verklaart John-Arne Rottingen, wetenschappelijk adviseur van de WGO inThe Telegraph. 

Het uiteindelijke doel is om wetenschappers aan te zetten tot meer onderzoek. Welke vorm Ziekte X zal aannemen is niet geweten, maar door van het onbekende virus een prioriteit te maken, is de kans groter dat er meer middelen komen om nieuwe ziektes snel in de kiem te smoren.