Op Vlaamse gewestwegen liggen vandaag 213 ‘zwarte’ verkeerspunten. Op al die locaties gebeurden in 2014, 2015 en 2016 samen minstens drie ongevallen, met een opgetelde ‘score’ van minstens vijftien. Die vat de menselijke ‘schade’ die op die plaatsen veroorzaakt werd: dodelijke slachtoffers gelden voor vijf ‘punten’, de zwaargewonden voor drie en de lichtgewonden voor één.

‘Morbide boekhoudkunde’, erkent minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA). ‘Maar het betekent dat we ervoor kiezen om eerst in te grijpen op die punten waar het echt levensbelangrijk is.’

De Fietsersbond en Voetgangersbeweging, die de zwakke weggebruikers in Vlaanderen vertegenwoordigen, zijn opgetogen dat de nieuwe lijst er is. De vorige dateerde al uit 2002 en is nog altijd niet volledig afgewerkt.

Maar onverdeeld gelukkig zijn de organisaties niet. Bij de berekening van de score van de locaties op de nieuwe lijst, werd immers geen onderscheid meer gemaakt tussen de verschillende types weggebruikers. Op de vorige zwarte lijst was dat wel het geval. Fietsers wogen daardoor als slachtoffer vijftig procent ‘zwaarder’ door dan autobestuurders.

De reden daarvoor, zegt Wies Callens van Fietsersbond, ‘was het besef dat er een grote onderregistratie is van ongevallen met fietsers. Het gaat dan vooral over eenzijdige ongevallen, waarbij geen auto betrokken is, maar wel hoge borduren, paaltjes of tramsporen. Als daar geen politie aan te pas komt, komen zij niet terecht in de ongevallenstatistieken. ‘Er zijn ook zwarte fietspunten waar maar weinig ongevallen gebeuren omdat ze zo gevaarlijk zijn dat er geen fietsers meer durven te komen.’

Net daarom, zo zegt Callens, ‘is het belangrijk om de fietsslachtoffers zwaarder te laten doorwegen. Anders komen heel wat punten die voor hen echt wel ‘zwart’ zijn, niet op de lijst terecht.’

‘In deze tijd waarin onze mobiliteit nood heeft aan meer fietsers en voetgangers, is het net extra belangrijk dat zij zich altijd en overal veilig kunnen verplaatsen’, zegt Tom Dhollander van de Voetgangersbeweging.

Tweede lijst

De Fietsersbond heeft aan het Agentschap Wegen en Verkeer gevraagd om de oefening te maken om alsnog een tweede lijst op te stellen – mét extra gewicht voor de zwakke weggebruikers. ‘Zo kunnen ze de verschillen zien en eventueel nog andere prioriteiten leggen’, zegt Callens.

Het Agentschap onthaalt deze bedenkingen als ‘zeer goede suggesties’. ‘De zwarte lijst zoals die nu is afgeklopt, gaan we niet meer aanpassen’, zegt woordvoerder Veva Daniëls. ‘We moeten vooruit en gaan hiermee zo snel mogelijk aan de slag. Maar we nemen de voorstellen om de berekening te herbekijken wel mee naar de opstelling van de volgende zwarte lijst, volgend jaar.’

De minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) verdedigt de nieuwe berekeningswijze: ‘Wij maken geen onderscheid in slachtoffers’, zegt hij. ‘Elk slachtoffer is er één te veel, ongeacht zijn vervoersmiddel’.