Poetin begint fluitend aan vierde ambtstermijn: met monsterzege herkozen als president

Vladimir Poetin heeft de Russische bevolking tijdens een feestelijke verkiezingsbijeenkomst in de buurt van het Rode Plein bedankt voor de steun en het in hem gestelde vertrouwen. De zittende president kreeg in de stembusgang, waarvan het resultaat eigenlijk al bij voorbaat vaststond, een vierde termijn als leider van Rusland. De 65-jarige Poetin blijft tot 2024 president en ging zijn achterban voor in de feestvreugde met de kreet: "Rusland, Rusland".

Poetin zei dat de uitslag een erkenning is van het electoraat voor wat er de afgelopen jaren ondanks de moeilijke omstandigheden allemaal is bereikt. Eensgezindheid is wat hem betreft daarbij een sleutelwoord. Door samenwerking is in de toekomst nog veel te bereiken.

Zijn nieuwe ambtsperiode wordt niet méér van hetzelfde. Poetin zei het tijd te vinden voor een doorbraak, maar denkt daarbij vooral aan economische hervormingen en niet aan een grondwetswijziging. Die zou nodig zijn om nog langer aan de macht te kunnen blijven. "Denken jullie dat ik wil blijven zitten tot ik honderd ben?"

Na eigen zeggen denkt Poetin nog niet aan 2030, het jaar waarop hij zich opnieuw herverkiesbaar zou kunnen stellen. "Wat je zegt is een beetje grappig", antwoordde het staatshoofd op een vraag van een journalist. "Denk je dat ik hier honderd jaar lang ga zitten? Nee!"

Poetin ging ook nog even in op de Britse bewering dat het Kremlin achter de moordpoging op een voormalig Russische dubbelspion zit. "Het is onzin dat Rusland zoiets zou doen. Als het inderdaad een militair zenuwgas was dan zouden er nu verscheidene mensen dood zijn in Engeland. We hebben dat soort chemische wapens niet", aldus Poetin, die de Britten hulp aanbood bij het onderzoek naar de aanslag.

De opkomst lag volgens de centrale kiescommissie beduidend hoger dan in 2012. Dat jaar won Poetin de stembusgang met 63,6 procent van de stemmen en bracht 65 procent van de kiesgerechtigden zijn of haar stem uit.

Voor enkele honderden aanhangers vlakbij het Kremlin in het centrum van Moskou heeft Poetin zijn verwachte, maar ongemeen grote verkiezingsoverwinning beschreven als een teken van "vertrouwen en hoop" van de Russische bevolking. "Ik zie in mijn zege het vertrouwen en de hoop van ons volk. We zullen hard werken, op een verantwoorde en doeltreffende manier", zei de president. "Jullie zijn ons team. Ik ben lid van jullie team en allen die vandaag hun stem hebben uitgebracht, zijn leden van dit team", luidde het nog.

Dat zoveel Russen zijn opgedaagd om hun stem uit te brengen, iets wat niet werd verwacht wegens het "gebrek aan spanning", is volgens Andrej Kondratsjov, woordvoerder van Poetins campagneteam, indirect aan het Russofobe optreden van het Westen te danken. De verbale oorlog met Groot-Brittannië over Ruslands veronderstelde verantwoordelijkheid voor de aanval met zenuwgas op een voormalige dubbelspion heeft volgens Kondratsjov de patriottistische gevoelens in Rusland opgezweept. Op ironische wijze "dankte" Kondratsjov de Britse regering voor haar bijdrage aan Poetins overwinning.

Op de tweede plaats staat de kandidaat van de communistische partij. Debutant Pavel Groedinin klokt af op tussen de 15 en de 16 procent. Groedinin gaat dan weer nummer drie, Vladimir Zjirinovsky, ruim vooraf: de nationalistische stokebrand, die voor het eerst opkwam in 1991 (maar de duimen moest leggen voor Boris Jeltsin) haalt net geen 7 procent. Ksenia Sobtsjak, die opkwam "tegen iedereen", verovert met 1,39 procent de vierde plaats. Grigori Javlinski, oprichter van de Jabloko-partij, blijft onder de 1 procent.

Poetin werd voor het eerst voor het Kremlin verkozen in 2000. Vier jaar later haalde hij opnieuw de zege. Daarna nam hij, omdat hij geen derde opeenvolgende termijn mocht aansnijden, vier jaar lang de honneurs waar al premier, met Dmitri Medvedev als president. Wanneer zijn vierde ambtstermijn is afgelopen, in 2024, mag Poetin dus opnieuw niet kandideren. Hij zal dat jaar 72 worden.

Volgens westerse persagentschappen werpen beschuldigingen van kiesfraude een schaduw over Poetins triomf. Het Westen en Rusland zijn de jongste jaren flink op weg, een nieuwe Koude-Oorlogstijd aan te snijden - al is die dit keer niet meer ideologisch. De centrale kiescommissie stelde zondagavond enkel kleine overtredingen te hebben vastgesteld, het door het Westen financieel gesteunde ngo Golos (Stem) zegt zowat 2.500 overtredingen te hebben gespot.

De presidentsverkiezing werd door meer dan 1.300 buitenlandse waarnemers gevolgd. Ongeveer de helft van hen deed dat in opdracht van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). Die waarnemers zullen morgen/maandag hun bevindingen meedelen.

De Russen zijn vandaag in duidelijk hogere getale naar de stembus getrokken dan bij de vorige presidentsverkiezingen. Om 17 uur (plaatselijke tijd in Moskou) maakte de centrale kiescommissie gewag van een opkomst van meer dan 50 procent. Vier uur later sluiten de laatste kiesbureaus, in de enclave Kaliningrad. "In de meeste regio's ligt de opkomst significant hoger dan in 2012", stelde voorzitter Nikolaj Boelajev van de kiescommissie vast.

Russisch president Vladimir Poetin had eerder zondag zijn stem uitgebracht in de hoofdstad. Poetins populariteit zweeft in Rusland al enkele jaren rond de 70 procent. De hoge opkomst is een teleurstelling voor Aleksandr Navalny, de pro-Westerse kandidaat die door een veroordeling wegens financieel gesjoemel niet aan de verkiezingen kon deelnemen. Navalny had zijn aanhangers gevraagd de stembusgang te boycotten. In de peilingen was de zelfverklaarde corruptiejager goed voor twee tot drie procent van de stemmen.