Komt de anticonceptiepil voor mannen er eindelijk aan?

De nieuwe pil is bekend onder de stofnaam dimethandrolone undecanoaat (DMAU) en bestaat zoals de meeste anticonceptiepillen voor vrouwen uit een combinatie van hormonen, waaronder progesteron en een afgeleide van testosteron. De pil is ontwikkeld door wetenschappers van de University of Washington in Seattle en is getest bij 100 vrijwilligers. 

De vrijwilligers, allen mannen tussen 18 en 50 jaar, werden onderverdeeld in 3 groepen die elk een andere dosis van de stof kregen toegediend (respectievelijk 100, 200 en 400 milligram). Binnen elke groep waren er 5 personen die een placebo kregen toegediend, een pil zonder de actieve stof. De vrijwilligers moesten de stof of het placebo 1 keer per dag innemen, en dat gedurende 28 dagen. 

Van de 100 vrijwilligers waren er 83 die de studie voltooiden, en op de eerste en laatste dag bloedstalen afstonden voor analyses van het hormoon- en cholesterolgehalte. De vrijwilligers die een hoge dosis DMAU hadden genomen (400 milligram), bleken opmerkelijk minder eigen testosteron te hebben aangemaakt en ook minder hormonen die vereist zijn voor de aanmaak van zaadcellen.  

Als mannen een laag testosterongehalte hebben, kan dat ertoe leiden dat ze snel moe worden en hun seksuele energie verliezen, maar bij de vrijwilligers bleek dat niet het geval te zijn. Ze waren wel allemaal aangekomen en hadden ook minder goede cholesterol (HDL) in hun bloed. Maar volgens de wetenschappers waren deze verschijnselen niet verontrustend. 

Wat ze belangrijker vinden, is dat DMAU geen schadelijke werking blijkt te hebben op de nieren en de lever van de vrijwilligers. Andere pillen die in het verleden getest zijn geweest, bleken de functie van de lever te verstoren. Intussen zijn er nieuwe studies begonnen waarin proefpersonen DMAU over een langere periode zullen gebruiken. Het doel van de studies is na te gaan of de aanmaak van zaadcellen onderdrukt blijft, of de interventie omkeerbaar is en of er na verloop van tijd toch geen ongewenste nevenverschijnselen optreden.     

De auteurs van de studie geloven dat hun pil een ernstige kans maakt om in de toekomst op de markt te komen. Maar niet iedereen is even enthousiast. Professor Guy T'Sjoen, hoofd van de dienst Endocrinologie van het UZ Gent en auteur van het boek "Onder de gordel" (over de mannelijke seksualiteit) vreest dat  farmaceutische bedrijven niet staan te springen om in een pil voor mannen te investeren.   

"In het verleden hebben gelijkaardige studies aangetoond dat het manipuleren van hormoonspiegels heel riskant is", zegt professor T'Sjoen. "Nog niet zo lang geleden heeft een proefpersoon in een studie met testosteroninjecties zelfmoord gepleegd. Een andere had zes maanden nadat hij met de injecties gestopt was nog altijd geen normale zaadcelkwaliteit, hoewel dat al lang het geval had moeten zijn. De wetenschappers uit Seattle zullen met hun vervolgstudies echt wel moeten aantonen dat hun pil 100 procent veilig en doeltreffend is. Tot dan hebben ze het voordeel van de twijfel".  

Naar een anticonceptiepil voor mannen wordt al lang gezocht, maar tot nu toe is ze nog altijd niet beschikbaar. Wel zijn er al succesvolle testen geweest met anticonceptiemiddelen die moeten worden geïnjecteerd. Maar volgens professor T'Sjoen zijn die niet voor iedereen geschikt. "Ze werken alleen bij Aziatische mannen. Bij Kaukasische mannen zijn ze niet in staat de zaadcelproductie voldoende te onderdrukken." 

Intussen werken wetenschappers ook aan een gel die moet worden ingespoten in de zaadleider. De gel zou werken als een barrière die de zaadcellen tegenhoudt en zou met een zoutoplossing weer kunnen worden afgebroken. Maar professor T'Sjoen denkt dat ook de gel nog niet voor morgen zal zijn. Het enige betrouwbare anticonceptiemiddel voor de man blijft dus voorlopig het condoom.