Langer oefenen, extra manoeuvres, zelfstandig rijden met een gps en de zogenaamde risicoperceptietest, die kijkt of kandidaat-chauffeurs gevaren op de weg kunnen inschatten. Het rijexamen is sinds juni vorig jaar een pak strenger geworden. Zo wil Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) het aantal verkeers­doden een halt toeroepen.

Uit de eerste slaagpercentages blijkt dat de vernieuwde proef zijn doel niet mist. In de eerste zes maanden is het aantal geslaagde kandidaten met ­gemiddeld twee procent verminderd. Brugge spant de kroon met een daling van zes procent. Uitzonderingen zijn Brakel en Heverlee: daar zijn de kansen met drie en één procent toegenomen. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams Volksvertegenwoordiger Lode Ceyssens (CD&V) opvroeg bij Weyts.

(Lees verder onder de illustratie)

Ook tussen de examencentra onderling zijn nog altijd grote verschillen. De meeste kans op een goed resultaat is nog altijd in Asse-Mollem, in Brugge of Bree het minst.

Computertest

“Op zich is het niet verontrustend dat het slaagpercentage gedaald is, want elke verandering brengt een overbruggingsperiode met zich mee”, zegt Ceyssens. “Het nieuwe rijexamen was bedoeld om de toekomstige chauffeurs bewuster te maken van hun plek op de openbare weg.”

En daar kunnen veel gevaren opduiken. Die kunnen inschatten, was dan ook de belangrijkste motivatie om aan het praktijkexamen een ­“risicoperceptietest” toe te voegen. Die computertest bootst gevaarlijke situaties na waarop de deelnemers moeten inspelen. Ondertussen moeten ze ook hun aandacht bij de spiegels, snelheidsmeter en andere boordinstrumenten houden. Een kwart slaagt echter niet voor de test.

Opvallend: wie niet slaagt, mag toch zijn rijexamen afleggen. “Het is eerder een maatstaf voor de examinator om een volledig beeld te krijgen van de rijvaardigheid”, zegt Marie De Backer, woordvoerster van Goca, de vereniging van erkende ondernemingen van autokeuring en examencentra.

En dat roept vragen op, want de verstrenging van de opleiding diende toch net om de veiligheid te vergroten? Verschillende onderzoeken toonden al het verband tussen de rijervaring van chauffeurs, het herkennen van gevaren en de kans op ongevallen. “Jongeren hebben doorgaans nog niet veel rij-uren op de teller”, zegt verkeerspsycholoog Kris Brijs (UHasselt). “Nochtans is die ervaring nodig om efficiënt risico’s op te sporen. Ik pleit er dan ook voor in de rijopleidingen nog meer aandacht te besteden aan zulke gevaarlijke situaties. Nu moeten leerlingen hun examen afleggen zonder daar veel op te oefenen. In een gewone school zou zoiets dan meteen op veel protest stuiten. ”

Ook Federdrive, de federatie van de autorijscholen, ziet dat probleem. “Tijdens rijlessen proberen we leerlingen al zo vaak mogelijk op gevaarlijke situaties te wijzen”, zegt Jeroen Smeesters. “Maar elk risico is anders. Meer tijd om gevaren te leren inschatten tijdens de opleiding zou een betere oplossing zijn dan een ­momentopname tijdens het examen.”

Net daarom is het belangrijk om veel te rijden op verschillende trajecten. “Ouders overschatten de rijvaardigheid van hun kinderen”, zegt Maarten Matienko van VAB. “En ze rijden vaak hetzelfde soort trajecten. Hun kinderen worden dan onvoldoende geconfronteerd met verschillende gevaarlijke situaties. We moeten hen daar beter over informeren.”