Conflict tussen Turkije en Saudi-Arabië treft Frank en Simonne van het Midden-Oosten

"Muhteşem Yüzyıl: Kösem" of "Gümüş": het zijn maar enkele van de vele Turkse series die de Arabische wereld de voorbije jaren stormenderhand hebben veroverd. Ondanks hun immense populariteit en een miljoenenpubliek in tal van landen, verdwenen ze begin deze maand plots uit de ether in het Midden-Oosten. Een officiële reden bleef uit, maar voor de goede verstaander was het duidelijk: ze waren het jongste slachtoffer in het diplomatieke conflict tussen Saudi-Arabië en Turkije.

"Van Irak tot Marokko, overal in de Arabische wereld kijken miljoenen mensen naar Turkse series", zegt journalist Ruth Vandewalle die in Caïro woont en werkt in "Nieuwe feiten" op Radio 1 (zie audio onder). "Vaak zijn het huisvrouwen, maar ook hele gezinnen zijn fan. De series zijn dramatisch en ook exotisch want ze zijn Turks."

Sommige series zetten het roemrijke verleden van het Ottomaanse rijk in de verf, toen de Turken grote delen van de Arabische wereld in handen hadden. "De verhalen dompelen de kijkers in die geschiedenis onder, doelbewust. Men heeft het soms over de neo-Ottomaanse revival, zowel in Turkije als in het Midden-Oosten."

Het was het Saudische netwerk MBC dat de Turkse series jarenlang dubde en tot enkele dagen geleden in de hele Arabische wereld uitzond. "Plots vonden mensen hun serie niet meer terug en begonnen ze naar MBC te bellen. De baas moest toegeven dat het een order van hogerhand was, van het Saudische koningshuis dus."

De oorzaak van het conflict tussen Saudi-Arabië en Turkije legt Vandewalle bij de crisis rond Qatar die in juni vorig jaar losbarstte. "Saudi-Arabië beschuldigde Qatar van steun aan terrorisme. Samen met tal van andere Arabische landen knipte het de diplomatieke en andere banden met de kleine Golfstaat door."

"Turkije steunt Qatar en net daarom zijn de Turkse series Saudi-Arabië een doorn in het oog. Door ze te bannen, wil het land Turkije straffen voor die steun." Ook de Moslimbroeders spelen een rol. Dat is de organisatie die in Egypte een poos aan de macht was, maar intussen als terreurorganisatie is verbannen. "Veel van die Moslimbroeders zijn naar Qatar en Turkije gevlucht waar ze een veilige haven vinden. Dat zint Saudi-Arabië niet."

"Bij de Arabische bevolking heerst enige ontsteltenis over de ban op de Turkse series. Wie van series houdt, wil immers weten wat volgt en wat met de liefde tussen de personages gebeurt. Plots kan dat niet meer. Via het internet zijn wel nog hacks mogelijk, maar die kosten veel moeite. Veel mensen vinden de ban niet fijn, maar tegelijk kunnen ze weinig doen."