De automatiseringsdroom van Elon Musk lijkt te ontaarden in een nachtmerrie

‘The machine that builds the machine.’  Zo bejubelt Tesla-baas Elon Musk het grote idee waarbij hij zijn autofabrieken zoveel mogelijk – zo niet volledig - wil automatiseren. “Robots zullen op termijn alles beter doen dan wij. Beter dan wij allemaal”, zei hij eerder. Musk gelooft dat op termijn zijn machine-makende machinerie veel sneller en dus veel meer auto’s zal kunnen fabriceren.

Verliefd op verkeerde

Maar volgens beursspecialist Bernstein is Musk verliefd geworden ‘op het verkeerde ding’. “Hij is gevallen voor robots en automatisering”, zo schetst Bernstein-autoanalist Max Warburton. “Daarmee doet hij zijn eigen bedrijf pijn.” Analist Toni Sacconaghi voegt toe: "Tesla probeert niet alleen de auto heruit te vinden, maar ook de productielijn, met serieuze problemen tot gevolg."

Exact die robots die volgens Musk een ware revolutie binnen de auto-industrie ontketenen, veroorzaken de problemen binnen zijn autobedrijf. 

Volgens de kenners bij Bernstein rolt net door het grote arsenaal robots in Musks nagenoeg volledig geautomatiseerde fabriek in Fremont, Californië, het langverwachte model 3 niet snel genoeg van de band. Het hele proces is te ambitieus, te risicovol, te gecompliceerd. En vooral niet efficiënt genoeg. Niet eens kostenbesparend. Een zeldzame overwinning voor mens versus robot in de strijd om jobefficiëntie.

“Tesla heeft geprobeerd om de montage van een auto te ‘hyper-automatiseren'”, klinkt het bij de experts. “Het heeft enorme aantallen Kuka-robots besteld en niet alleen vormpersen, spuiten en lassen geautomatiseerd – maar ook de laatste assemblage. Het spreekt van eindmontagelijnen met twee niveaus, waarbij robots de sequentie van de onderdelen automatiseren.” Het is vooral hier waar Tesla problemen lijkt te ondervinden, alsook bij het lasproces en de accu-assemblage.

“Automatisering van de eindassemblage werkt simpelweg niet", aldus Warburton. “Zelfs de Japanners, de beste automakers ter wereld, proberen automatisering te limiteren – omdat het duur en statistisch omgekeerd evenredig is met kwaliteit. Hun aanpak is om het proces eerst goed te krijgen, dan robots erbij halen. Het omgekeerde van wat Musk doet.”

Kost

De kenners waarschuwen dat het een probleem is dat Tesla, nu al een bedrijf met een grote schuldenlast, niet zal kunnen blijven betalen. Musk bespaart ook amper geld met zijn robotfetisj. “Laat ons zeggen dat er 10 werkuren zijn in de laatste montagefase (het deel van de productielijn waar onderdelen, interieur en de aandrijving worden geïnstalleerd in een gespoten carrosserie). In een gewone fabriek is minder dan 5 procent van deze taken geautomatiseerd. Als Tesla meer dan 50 procent daarvan automatiseert, kan het een slordige 5 uur in werkuren besparen en het misschien met 5 arbeiders minder doen."

Maar dan moet er in de plaats wel weer minstens één dure ingenieur komen die de robots moet managen, programmeren en onderhouden. Bijgevolg is de netto arbeidsbesparing een peulschil. En die automatisering in de fabriek binnen brengen, lijkt een kennelijke kapitaalkost met zich mee te brengen die 4.000 dollar hoger is per eenheid capaciteit dan voor een normale fabriek. Als het product 7 jaar wordt gebouwd, is dat meer dan 550 dollar extra waardevermindering per unit gemaakt. "Het is moeilijk om een economische zaak te zien zelfs als op de een of andere manier de Model 3-lijn in Fremont toch zal werken." 

Maar waarom heeft Tesla deze route dan genomen? "Het is onduidelijk.” Het lijkt erop dat Tesla ervoor gekozen heeft een stevige kluif academisch – en praktijkonderzoek te negeren. "Of misschien is Musk ervan overtuigd dat het ouderwets is, in een tijd van betere sensoren en computers", aldus  Bernstein.

Zelfrijdende auto's

Dromen van een toekomst vol hyper-automatisering zit de ambitieuze, dromende en innoverende Musk wel in het bloed. Zo is hij er ook van overtuigd dat er vrij snel een intelligente en kolossale omvang van automatisering aankomt op het vlak van transport. Weg met buschauffeurs, treinchauffeurs en u als automobilist, want auto’s zullen zich volledig autonoom verplaatsen. Ook die droom heeft hem al veel grijze haren bezorgd. 

Eerder deze week zakte de aandelenkoers van Tesla met ruim 8 procent nadat bekend raakte dat de Amerikaanse nationale vervoersveiligheidsraad een onderzoek is gestart naar een dodelijk ongeval met een elektrische wagen van de autobouwer.

Nu moet achterhaald worden of de Tesla op het moment van het ongeval in autopiloot stond. Een nieuwe klap voor zelfrijdende en semiautomatische systemen, niet lang nadat een zelfrijdende auto van Uber eerder deze maand in Arizona een vrouw doodreed.