Fins overheid voert gehypet experiment met basisinkomen in stilte weer af

Finland startte in januari 2017 met een twee jaar durend experiment waarbij 2000 werkloze en willekeurig geselecteerde burgers maandelijks een basisinkomen van 560 euro ontvangen.

De deelnemers, allen tussen 25 en 58 jaar oud, werden geselecteerd door Kela, de Finse socialezekerheidsinstelling. Ze hoeven niets in ruil te doen voor het geld. Ook indien ze in tussentijd een job zouden vinden, blijven ze het geld gewoon ontvangen.

Hoewel het project wereldwijd veel interesse kreeg, hebben de Finse beleidsmakers nu beslist om het basisinkomen weer af te voeren. “Momenteel voert de overheid wijzigingen door die het systeem verder verwijderen van het basisinkomen”, zegt Miska Simanainen, onderzoeker bij Kela aan de Zweedse krant Svenska Dagbladet.

Aanvankelijk zou het experiment in het voorjaar van 2018 uitgebreid worden naar deelnemers die wel een job hebben, maar dat gebeurt dus niet. Tot grote teleurstelling van de onderzoekers bij Kela, die nu niet kunnen onderzoeken of het basisinkomen mensen zou aanzetten om hun carrière een nieuwe wending te geven of een opleiding of training te volgen.

“Twee jaar is te kort om uitgebreide conclusies te kunnen trekken uit zo’n omvangrijk experiment. We zouden meer tijd en geld moeten gekregen hebben om betrouwbare resultaten te boeken”, vertelde professor Olli Kangas, een van de experts achter het project, aan de Finse openbare omroep YLE. De volledige resultaten van het pilootproject zullen pas eind 2019 kenbaar gemaakt worden.

Toen Finland met het experiment begon, lag de werkloosheidsgraad in het land op 9,2 procent – hoger dan in de buurlanden. Die cijfers, in combinatie met het complexe socialezekerheidssysteem in het land, zetten de regering aan om ambitieuze hervormingen zoals het basisinkomen te overwegen. De Finse overheid zal nu andere mogelijke hervormingen onder de loep nemen.

Voorstanders van het basiskinkomen stellen dat het systeem bescherming biedt tegen onzekerheid op de arbeidsmarkt en dat het mensen zal aanzetten om nieuwe stappen in hun carrière te durven nemen omdat ze tussen twee jobs nog steeds een inkomen zullen hebben. Onder andere Elon Musk, CEO van SpaceX en Tesla, Facebook-oprichter Mark Zuckerberg en Virgin-miljardair Richard Branson hebben al verklaard voorstander te zijn van een dergelijk systeem.