Bij winkelketen Lidl wordt vandaag voor de zesde dag op rij spontaan gestaakt, en met Wevelgem en Sint-Niklaas zijn sinds gisteravond alle distributiecentra geblokkeerd. De sociale onrust bij Lidl staat niet alleen. Vorige week donderdag werd een korte prik­actie gehouden aan de brouwerij van AB InBev in Leuven, en technici van Telenet legden het werk neer. Bedienden van Bpost staakten vrijdag tegen de uitbesteding van ondersteunende diensten. Zelfs piloten houden sinds eind janu­ari prikacties, om de werkdruk aan te kaarten. Vliegtuigen stijgen sindsdien af en toe een kwartier later op dan gepland.

Na de crisis

De opeenvolging van al die acties mag niet verbazen, zegt Geert Van Hootegem, directeur bij het onderzoeksinstituut voor arbeid en samen­leving HIVA (KU Leuven). “Het komt door de economische crisis waar we door gesparteld zijn. Geen enkel bedrijf kon eraan ontsnappen. Hun oplossing was steevast: werknemers aan de deur zetten en op een minimumcapaciteit draaien.”

En dat laat zich nu voelen. “Bedrijven draaien intussen weer op volle toeren, maar dat gebeurt nog altijd met hetzelfde personeelsbestand. Werkgevers vragen werknemers om een tandje bij te steken. Zelfs tot de mensen op het tandvlees zitten.”

De sociale onrust gaat deze keer dus niet om herstructureringen of ontslagrondes, wel om de hoge werkdruk. Bedrijven hebben te lang gewacht om nieuw personeel aan te werven. Volgens Van Hootegem is dit daarom nog maar het begin. “Actievoerders inspireren elkaar. Het is dus geen toeval dat de stakingen samenvallen. De golf van onrust zal nog uitbreiden. Als werknemers zien dat er door acties bij een ander bedrijf oplossingen uit de bus komen, zullen ze ook hun kans wagen.”

Krapte

Een extra factor is de krapte op de arbeidsmarkt. De uitstroom van oudere werk­nemers is immers groter dan de instroom, omdat er minder jongeren zijn, die bovendien langer studeren. Een scheef­getrokken verhouding, waardoor de werknemers stevig in hun schoenen staan. “Die krapte geeft hen meer vrijheid om zich te laten gelden. Dat doen ze vooral door mooie arbeidsvoorwaarden en een goede work-lifebalans te vragen.”

Bedrijven hadden op die veranderende verhouding moeten inspelen in de periode na de crisis, vindt Van Hootegem. “Kalmere periodes zijn het uitgelezen moment om nieuwe systemen te proberen. Binnen de bedrijven die dat deden, loopt het nu goed. De anderen dragen daar nu de gevolgen van.”