Arctic Monkeys hangen de gitaren goeddeels aan de wilgen

Tranquility Base was de site waar de maanlanding in 1969 zich voltrok. Dat de meeste songs op de nieuwste Arctic Monkeys je net zo maanziek als nostalgisch zullen benaderen, mag geen wonder heten. Dat de meeste liedjes zich na een eerste beluistering moeilijk laten grijpen, mag evenmin een mirakel heten.

Dat de Arctic Monkeys alweer een andere kant van hun apensmoeltje zouden laten zien, is natuurlijk ook weinig verwonderlijk. Hun zesde langspeler volgt op het stoere, psychedelische en loodzware gitaargeluid van Humbug, dat ver van de frisgewassen britpop 2.0 stond die de Monkeys verondersteld werden te maken na hun eerste twee langspelers. 

Deze plaat volgt dan weer op het succes van hun laatste album AM, waarop het Sheffield-schorem een stekje onder de Californische zon verkoos boven de grauwe wolkensluiers van Engeland. Op AM kon je de geur van Guinness nooit helemaal uit de vacht van dit apengebroed borstelen, maar tegelijk speelde dat album met hiphop-invloeden en zette dit viertal het op een cruisen over de Pacific Coast Highway.

Ook op Tranquility Base Hotel + Casino passeren de Monkeys vooral Britse mijlpalen, terwijl de sound zonovergoten klinkt. Maar Alex Turner kreeg in Los Angeles een Steinway-piano cadeau voor zijn verjaardag, en die bepaalde goeddeels het geluid van deze nieuwe.

Isolement

Vijf jaar na hun meesterwerk AM zijn alleen Alex Turner en drummer Matt Helders in de Hollywood Hills blijven overwinteren. En dat hoor je aan het isolement dat Tranquility vermoeden. Het lijkt wel alsof de frontman een soloplaat heeft uitgevlooid. Niet verwonderlijk leunt de sfeer dan ook dichter aan bij de sound van Last Shadow Puppets – zijn duodeal met Miles Kane – dan bij het vroegere werk van Arctic Monkeys.

Die instrumentale keuze leidt tot een tijdloos klinkende plaat, die de meeste fans van het eerste uur even zullen moeten doorworstelen. De opener 'Star Treatment', waarin Turner Bowie tot leven dreigt te wekken, en waarin hij zich afvraagt of het niet leuker zou zijn om een van de leden van The Strokes te zijn, zet de toon. Ook in ‘Four out of Five’ is de glamperiode van Bowie hoorbaar. Tranquility wordt inmiddels in Uncut vergeleken met The Boatman’s Call van Nick Cave – die Britten zijn natuurlijk ook nooit vies van een overstatement. Maar eigenlijk spelen vooral Serge Gainsbourg en Bowie een spookrol.

Spookuur

De meeste songs klinken trouwens effectief alsof ze rond het spookuur op piano werden gecomponeerd, terwijl het gros van de vocal takes kennelijk werden overgedragen van de demo’s. De innerlijke monoloog die Turner afsteekt, heeft vaak iets claustrofobisch. Zo doet de frontman weinig moeite om te verbergen dat hij worstelt met zichzelf: “Bear with me, man, I lost my train of thoughts”, klinkt het in 'One Point Perspective', dat zijn voordeel doet met een hiphopbeat. Maar iets duidelijker klinkt hij in 'Science Fiction': "I want to make a simple point about peace and love but in a sexy way where it's not obvious", hoor je hem daar zeggen.

Tranquility beschrijft talloze observaties van Turner: moderne technologie en controle ('Batphone', waarin hij zingt over "getting sucked into a hole through a handheld device"), het nieuwe reveil van feminisme ('She Looks Like Fun', waarin hij erkent: 'There’s no limit to the length of the dickheads we can be") en hedendaagse Amerikaanse politiek ('Golden Trunks' beschouwt de Leider van de Vrije Wereld als een "wrestler wearing tight golden trunks”).

Tegelijk vermijdt Alex Turner de valkuilen die komen kijken bij het openlijk delen van je eigen mening. Over wat dan ook blijft hij opvallend vaag. En op hetzelfde moment laat hij je hoofd tollen met impressies. Klinkt makkelijk? Mogelijk. Maar de sound, die experimenteel én spartaans klinkt, is wel fenomenaal.  

En uiteindelijk wil je toch niet meer dan dat van een nieuwe Monkeys-plaat. 

Tranquility Base Hotel + Casino verschijnt vrijdag bij Domino/ V2
Arctic Monkeys spelen 8/6 op Best Kept Secret en 8/7 op Rock Werchter