Trump beslist straks of VS uit Iran-deal stapt: "Europa wil deal aanhouden om economische belangen" 

President Trump zou ten laatste zaterdag beslissen of de VS uit de deal met Iran stapt of niet. Maar de president heeft gisteren op Twitter aangekondigd dat hij vanavond om 20 uur onze tijd, vier dagen voor de deadline, zijn beslissing zou meedelen. Verwacht wordt dat hij uit de deal zal stappen.

"De slechtste deal in de geschiedenis van de VS", zo noemde Trump het akkoord met Iran dat onder zijn voorganger Barack Obama werd gesloten. Trump heeft eerder al gedreigd dat hij uit de deal zou willen stappen.

Het akkoord met Iran dateert uit 2015 en geldt voor een periode van 10 jaar. In het akkoord belooft Iran om zijn atoomprogramma af te bouwen in ruil voor het opheffen van internationale sancties. Maar volgens Trump volstaat die deal, die nog werd afgesloten door president Obama, niet. Trump vindt onder meer dat de deal niet ver genoeg gaat tegen het rakettenprogramma van Iran, de rol van het land in de conflicten in het Midden-Oosten moet duidelijker en ook duurtijd tot 2025, is volgens hem te kort.

Iran verdedigt zich en zegt dat het zich houdt aan het huidige akkoord. Volgens Iran volstaat het akkoord en er is geen reden om het aan te passen. Ook de Europese partners van de VS die het akkoord steunen(Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië) proberen de VS al weken te overtuigen om de huidige deal te behouden, omdat het de veiligste oplossing zou zijn. Europa wil net een uitbreiding van het akkoord. 

"Het is belangrijk dat de deal blijft bestaan omdat dit het enige kader is dat we hebben om Iran in de pas te laten lopen. Het is ook van belang voor de Europese economie", duidt David Criekemans, professor Geopolitieke Diplomatie aan de Universiteit Antwerpen. "Enkele grote bedrijven, zoals het Franse Total en Renault, hebben miljarden- en miljoenencontracten lopen met Iran. Voor de Europese economie is Iran dus erg belangrijk. Daarnaast zijn het ook onze toekomstige aardgasreserves."

Voor Europa spelen economische belangen een grote rol, voor de VS  minder. "De VS drijft minder handel met Iran, Trump ziet het eerder als een belangrijk deel in het anti-Obamabeleid", zegt Criekemans.

"De deal destijds was ook een poging om de macht van Saudi-Arabië in te perken. Het land heeft toen een aantal radicaal Soenitische milities in de regio gefinancierd, ook die waar IS uit ontstaan is", gaat Criekemans voort. "Maar Trump draait nu de redenering om en zegt dat Iran de grootse promotor is van terrorisme in de regio." 

Terwijl geeft de Iraanse president Hassan Rouhani aan dat hij in het akkoord wil blijven, zelfs als de VS eruit stapt. "Op deze manier probeert Rouhani druk uit te oefenen op de VS en Rouhani hoopt Trump zo te isoleren en in een positie te krijgen waarin heel de wereld tegen hem is", aldus Criekemans.

Het valt af te wachten of het effectief zo zal zijn als de VS uit de deal stapt. De VS zou Europa kunnen sanctioneren. "Zo zou de VS boetes kunnen opleggen aan bijvoorbeeld banken, die de handel met Iran financieren. De VS gaat zo Europese banken sanctioneren en dat zou betekenen dat de Iran-deal alsnog in elkaar stuikt", weet Criekemans. 

Europa heeft er dus alle belang bij dat de deal met Iran blijft bestaan. "Iran is een belangrijke strategische partner voor de toekomst."

Maar Amerikaanse president volgt een andere redening. "Trump vindt dat het radicale element van Iran wind in de zeilen krijgt en dat iemand als de voormalige Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad, een hardliner, op deze manier opnieuw aan de macht zou kunnen komen."

Volgens Criekemans zal een politiek van economische samenwerking eerder tot hervorming leiden. Een politiek van confrontatie, waar Trump voorstander van is, zal eerder leiden tot radicalisme aan Iraanse zijde. Welke gevolgen een politiek van samenwerking of confrontatie zal hebben valt af te wachten, wat de visie van de Amerikanen is op de deal met Iran weten we vanavond. 

VIDEO: "Voor veel Amerikanen is Iran nog altijd vijand nummer1", zegt Björn Soenens, onze correspondent in Washington.