Wie is Quim Torra, de man die de nieuwe Catalaanse minister-president moet worden?

Morgen om 12 uur staat de eerste stemronde in het Catalaanse parlement op de agenda, zo is deze voormiddag aangekondigd. Maandag vindt de tweede en definitieve ronde plaats, waarna de Spaanse regio eindelijk een nieuwe regering krijgt en het zonder veel ongelukken verlost zal zijn van het beruchte artikel 155. 

Catalonië staat via dat artikel al bijna een half jaar onder Spaanse controle, maar met een nieuwe minister-president die niet onderzocht wordt door het gerecht, moet daar snel een einde aan komen. Ex-minister-president Carles Puigdemont neemt zo het zekere voor het onzekere.

Vraag is: voor hoe lang?

Torra heeft het voordeel dat hij nieuw is in de politiek en pas bij de laatste verkiezingen is opgekomen voor de lijst van de afgezette minister-president Carles Puigdemont, Junts per Catalunya. Hij was dus niet actief betrokken bij het onafhankelijkheidsreferendum van vorig najaar en heeft juridisch gezien ook helemaal niets te maken met het uitroepen van de onafhankelijkheid. 

Middenveld

Spaans premier Mariano Rajoy heeft altijd geëist dat er iemand aan het hoofd van de Catalaanse regering zou komen te staan die niet onderzocht werd door het gerecht. Dat is met Torra- in tegenstelling tot alle vorige kandidaten die ofwel in de cel zaten ofwel naar het buitenland gevlucht waren - effectief niet het geval. 

Maar wat niet is, kan nog komen. Joaquim Torra i Pla, jurist, schrijver en uitgever, koestert even grote separatistische gevoelens als zijn collega-parlementsleden in de cel. Alleen deed hij dat tot nu toe niet in de politiek, wel in het middenveld.

Uitgever

Geboren in badstad Blanes aan de Costa Brava, verhuisde hij na zijn studies naar Zwitserland waar hij enkele jaren in de verzekeringsector werkte. 

Na zijn terugkeer naar Catalonië in 2007 richtte hij zijn eigen uitgeverij op, gespecialiseerd in de heruitgave van Catalaanse werken uit de Tweede Spaanse Republiek tussen 1930 en 1939. De jaren 30 waren een periode waarin het nationalisme in Catalonië hoogtij vierde. De regio kreeg meer autonomie en verklaarde zich zelfs kort onafhankelijk in 1931. 

Aan de periode van zelfstandigheid kwam een abrupt einde toen dictator Francisco Franco de macht greep en de legendarische Catalaanse minister-president Lluís Companys in 1940 werd geëxecuteerd.

"Radicale vleugel van het separatisme"

Het is naar figuren als Companys en andere vroege Catalaanse nationalisten dat Torra opkijkt, weet La Vanguardia, dat hem omschrijft als "een culturele activist uit de jaren 30". "Torra is geboren in 1962, maar zou veel gelukkiger geweest zijn als hij in 1912 was geboren." De krant plaatst hem dan ook in de "radicale vleugel van het separatisme".

Torra werd in 2011 lid van de Assemblea Nacional Catalana, een van de twee grote organisaties die voor een onafhankelijk Catalonië ijveren. In 2015 was hij kort voorzitter van de andere grote pro-onafhankelijkheidsorganisatie Òmnium Cultural. Zijn opvolger daar, Jordi Cuixart, zit nog altijd in een Madrileense cel voor zijn betrokkenheid bij het referendum vorig jaar.

Anti-Spaanse tweets

Door zijn jarenlange engagement ligt Torra goed bij de hele separatistische achterban, die over andere zaken soms fel verdeeld zijn. Zijn pro-onafhankelijkheidsopvattingen gingen in het verleden wel geregeld samen met anti-Spaanse gevoelens. De regionale voorzitter van de Partido Popular van premier Rajoy haalde vanmorgen al enkele oude tweets boven van Torra. "Schande is een woord dat de Spanjaarden uit hun woordenboek hebben geschrapt", schreef hij in 2012, net als "De Spanjaarden weten hoe ze moeten plunderen."

Eind 2017 maakte Torra de overstap naar de politiek. Hij werd vanop de 11de plaats in de kieskring Barcelona verkozen in het Catalaanse parlement. De verkiezingen vonden plaats in december en werden uitgeschreven door het Spaanse bestuur dat ondertussen de controle over Catalonië had overgenomen. Aangezien Torra dus juridisch gezien niets te maken heeft met het referendum en de poging tot onafhankelijkheid, kan Spanje hem vandaag ook niets ten laste leggen.

Normaal gezien wordt Torra dan ook maandag verkozen tot nieuwe minister-president. Zijn eigen partij, Junts per Catalunya, en de links-republikeinse ERC hebben samen 66 van de 135 zetels in het parlement, net niet genoeg voor een absolute meerderheid. De tegenstanders van onafhankelijkheid hebben echter een zetel minder, 65. Het is dan ook nog afwachten wat de extreemlinkse separatistische CUP zal doen. Zij moeten zich maandag in de tweede ronde, wanneer een gewone meerderheid volstaat, onthouden en zeker niet tegenstemmen, 

Wat met Puigdemont?

En Puigdemont zelf? Met Torra komt nu een van zijn vertrouwelingen aan het hoofd van de regering. Bovendien blijven de Catalaanse separatisten erbij dat dit een overgangsregering is, tot de juridische lucht boven Puigdemont is opgeklaard. Torra zal bijvoorbeeld niet het officiële kantoor van de minister-president gebruiken, zo klinkt het. Dat behoort toe aan Puigdemont, ook al zit die in ballingschap in Duitsland.

Alle regeringsbeslissingen zullen dan ook nog altijd bij Puigdemont passeren. Zelf zal hij de - louter symbolische - Raad voor de Republiek voorzitten, die "het mandaat van 1 oktober (het uitroepen van de onafhankelijkheid, TT)" in de realiteit moet brengen en de Republiek "zal opbouwen", zo kondigde hij gisteren aan in de videoboodschap waarin hij Torra voorstelde.

Wie overigens worstelde met de uitspraak van de naam Puigdemont (Poetsjde-mon) krijgt het nu iets gemakkelijker. Met Quim (spreek uit: 'Kiem') Torra vallen minder tongbrekers te verwachten.