Een Vlaamse moeder stond even aan de grond genageld toen ze de namen hoorde van enkele van de populaire chirospelletjes waarover haar zoon vertelde: ‘verkrachtertje’ en ‘abortusje’. Ook ‘opengereten vagina’ bleek een gekende term. In een opiniestuk in het online magazine Charlie schrijft ze dat een vriendje uit dezelfde klas het bovendien niet zo fijn vond dat ‘hij op een meisje moest gaan liggen’ tijdens een van die activiteiten. “Onschuldige spelletjes zijn het zeker”, klinkt het. “Maar waarom zou je in godsnaam een naam kiezen die aan een zwaar misdrijf gelinkt is?”

Het opiniestuk bleek een wake-up call voor de Chiro. Ze haalden de ongelukkig gekozen namen van hun website en stellen ook een aantal alternatieven voor in hun spelletjesdatabank. Maar of een snelle aanpassing op de website er ook voor zal zorgen dat de jongens en meisjes van de chiro voortaan enkel nog ‘bombuik’ en ‘ridder en jonkvrouw’ zullen spelen? “Het is een traag proces”, klinkt het bij de vereniging.

Het goede voorbeeld

Het is niet de eerste keer dat de terminologie van de jeugdbewegingen voor grote bezorgdheid zorgt bij ouders. De voormalige directeur van de Chiro adviseerde in 2010 al aan zijn jeugdleiding om twee keer na te denken bij het kiezen van een spel, of toch bij de naam ervan. Desondanks dat advies heeft het tot nu, acht jaar later, geduurd om een officiële stap te nemen. De ongepaste namen moeten verdwijnen.

“Maar we zijn daar wel degelijk al langer mee bezig”, zegt woordvoerder Niels De Ceulaer. “Helaas hebben we geen controle over het gebruik van de termen in de praktijk. Als we de chiroleiders zouden controlen en berispen, kan dat net een averechts effect hebben.”

Dan maar de website aanpakken, als een soort eerste échte stap in de goede richting. “We willen als koepel het goede voorbeeld geven door de databank alvast aan te passen aan de huidige tijdgeest”, zegt De Ceulaer. “We stellen andere namen voor, alternatieven die ons gepaster lijken voor de spelletjes. Maar we vermelden ook dat de vorige termen niet meer van deze tijd zijn. Het is onze taak om onze leiding te wijzen op de impact van woorden als ‘verkrachtertje’. Het is smakeloos.”

Oude tradities

“Een ander probleem is dat het hier gaat om oude, ingeburgerde tradities”, legt De Ceulaer uit. “Die verander je niet zomaar. Al proberen we dat wel.” Zo werkt de Chiro al enkele jaren rond verschillende dossiers die van maatschappelijk belang zijn, seksualiteit is er een van. Daar hoort het debat rond stereotiepen bij, maar ook genderneutraliteit. “Het zijn actuele thema’s en we voeren die discussies wel vaker intern, niet enkel vandaag. Zo is onze communicatie al een jaar genderneutraal.”

Waarom het op de officiële website dan wél misloopt? “De spelletjesdatabank is een leidraad voor onze leiding, maar ze mogen er ook zelf activiteiten aan toevoegen”, aldus de Chiro-woordvoerder. “Het is onze taak om redactioneel in te grijpen waar nodig, maar soms zijn we niet snel genoeg. En dan blijft er een ongelukkig gekozen term staan. We zullen daar voortaan dan ook meer op letten.”

Dunne grens

Dat ‘verkrachtertje’, ‘abortusje’ en ‘opengereten vagina’ niet door de beugel kunnen, vinden ze ook bij Scouts en Gidsen Vlaanderen. Zij gaan daarom binnenkort samenzitten met hun pedagogische commissie en bekijken wat er moet veranderen.

Maar hoe zit het dan met ‘het seksmijnenveld’ en ‘de verkrachte zakdoek’, spelletjes die je nog steeds vindt in de databanken? “Er zullen altijd mensen aanstoot nemen aan sommige benamingen, terwijl anderen dat dan weer niet doen”, aldus De Ceulaer. “Het is een dunne grens die we voorzichtig aftasten. Zodra we erop botsen, staan we open voor discussie. Dat is trouwens een van de krachten van de Chiro: onze leden mogen ook vragen stellen en we zullen steeds in groep bekijken hoe we de dingen kunnen aanpakken.”