Neurowetenschapper: "Lang gelukkig zijn, is niet haalbaar"

Het onderwerp voor zijn boek The Happy Brain heeft zich aan de auteur opgedrongen. Als hij vroeg aan vrienden, collega's, of de uitgeverij waarover zijn boek moest gaan, klonk het: 'Schrijf over wat jou gelukkig maakt'. Als je dat zegt tegen Dean Burnett, die ook een wetenschapsblog bijhoudt voor The Guardian, gaat hij spitten in onze grijze massa. Om na te gaan wat dat gevoel bij ons veroorzaakt. Is het mysterie daarmee opgelost?

"Op Google vind je hopen tips, trucs en geheimen over hoe je gelukkig moet worden", vertelt hij. "Mijn favoriete tip uit The Daily Mail: 'Als je 37 kledingstukken hebt, ben je gelukkig'. Maar hoe zijn ze in godsnaam bij dat getal gekomen, vraag ik me dan af. Ik wilde daarom uitzoeken wat we er wetenschappelijk echt over weten."

Want, zo zegt Burnett, mensen gaan te vaak op zoek naar simpele antwoorden over wat hen gelukkig kan maken. "Ook omdat er een ongelofelijke druk is om het te zijn. Je ziet iedereen op sociale media gelukzalige beeldjes posten. En het zit ook in ons kapitalistisch systeem: 'koop dit en je bent gelukkig'." Hij wil mensen meer inzicht geven in hun eigen brein, zodat ze zouden begrijpen hoe geluk in elkaar zit. "In veel situaties - als het leven nu eenmaal tegenzit - is het trouwens normaal om niet gelukkig te zijn."

Wat geluk precies is, is volgens hem lastig onder woorden te brengen. Hij ziet het, zo zegt hij, "als een verzamelnaam voor alle mogelijke manieren waarop je je positief kunt voelen ten opzichte van wat er rond je gebeurt." Al is het volgens hem lang niet de enige definitie. "In mijn boek heb ik een aantal dingen opgelijst die je gelukkig kunnen maken, en ik heb uitgezocht hoe dat komt. Een huis, bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat je je veilig kunt voelen. Door een job kun je succes hebben, of word je beloond. Maar je kunt mijn boek ook lezen en het met alles oneens zijn. Velen zullen een huis en een vaste job iets angstaanjagends vinden, terwijl het anderen zekerheid biedt."

Maar bestaat geluk dan wel, als het voor iedereen anders is? Burnett stelt dat we vooral af moeten van het beeld dat we in onze cultuur hebben van geluk. "Alsof het in een kluis zit, die in je hersenen verscholen ligt. Je moet enkel de code kennen en dan gaat het deurtje open en ben je happily ever after. Zo is het dus niet."

Endorfine

Volgens Burnett is ons brein gemaakt om zich aan te passen aan nieuwe prikkels en heeft het die ook nodig. "Als je elke dag je favoriet gerecht eet, gaat het weer vervelen. Zit je in een relatie en gaat het even minder? Dat wil niet zeggen dat er iets mis is met je partner. Zo reageert je brein gewoon op de rest van de wereld." Dat kan de wetenschap volgens hem ook aantonen. "We hebben een aantal happy chemicals in ons brein, die een gevoel van geluk geven. Endorfine, bijvoorbeeld, doet dat heel goed, maar komt enkel vrij na intense pijn of na een fysieke inspanning. Omdat endorfine zo sterk is, wordt het maar even losgelaten. Ook als je drugs neemt, zal het effect verwateren, omdat het brein zich constant aanpast."

Hoe belangrijk andere mensen zijn voor ons geluk, valt volgens hem tot slot niet te onderschatten. "Anderen zullen ons geluksgevoel steeds versterken. Ga je op reis dan doe je dat liever met een vriend. Een job is leuker met fijne collega's." Volgens Burnett ligt daar de verklaring waarom we zo'n groot brein hebben in vergelijking met andere dieren. "Een groot deel van onze hersenen is gewijd aan de communicatie met anderen, zoals de insulaire cortex, die instaat voor onze emoties. Die ligt vlak naast het onderdeel dat het gevoel voor 'beloning' regelt."

The Happy Brain is verschenen bij Uitgeverij Spectrum.