Turkse kiescommissie roept Erdogan uit als winnaar, oppositiepartij erkent nederlaag

Eerder meldde ook het staatspersbureau Anadolu al dat Erdogan de absolute meerderheid heeft. De meerderheid in het parlement is Erdogans AKP-partij echter wel kwijt. Maar via samenwerking met de MHP, de zogenaamde Grijze Wolven, hoopt Erdogan toch ook daar de overhand te kunnen houden.

Momenteel zijn volgens de kiescommissie al 97,7 procent van de stemmen ingevoerd in het centrale informaticasysteem. "Uit de resultaten blijkt dat de heer Recep Tayyip Erdogan de absolute meerderheid van de geldige stemmen heeft binnengehaald", zei Güven in de loop van de nacht. "Het aantal stemmen dat nog niet in het systeem zit, zal geen invloed hebben op het resultaat."

Ince was de belangrijkste uitdager van Erdogan in de strijd om het Turkse presidentschap. Maar hij slaagde er zondag niet in om een tweede ronde af te dwingen. Met zo goed als alle stemmen geteld, komt Erdogan uit op een score van 52,6 procent, zo meldt het Turkse nieuwsagentschap Anadolu. Ince moet het stellen met 30,6 procent.

"Ik aanvaard de resultaten van deze verkiezingen", zo verklaarde de 54-jarige Ince. Hij riep Erdogan op "de president van alle 81 miljoen Turken" te zijn.

De oppositieleider maakte ook duidelijk dat hij zich zorgen maakt over de toekomst van het land. Daarmee verwees hij naar het feit dat Erdogan door zijn overwinning gebruik zal kunnen maken van meer presidentiële bevoegdheden. Ince waarschuwde dat Turkije afglijdt in de richting van een eenmansregime. Hij betreurt ook dat Turkije na 143 jaar afstand neemt van een parlementair systeem.

Turkije heeft "een nieuwe democratische test doorstaan" en stelt daarmee "een voorbeeld voor de hele wereld". Dat zei Erdogan nadat de kiescommissie had bekendgemaakt dat het zittende staatshoofd de presidentsverkiezingen al in de eerste ronde had gewonnen. "Onze democratie heeft gewonnen, de wil van het volk heeft gewonnen, Turkije heeft gewonnen", zo sprak hij zijn aanhangers toe aan het hoofdkwartier van zijn partij AKP in Ankara.

Erdogan bedankte het Turkse volk ook voor de massale opkomst bij de stembusgang, volgens hem de hoogste in de geschiedenis van Turkije. "Met een opkomst van bijna 90 procent heeft Turkije de hele wereld een lesje in democratie gegeven", verklaarde de uittredende president nog. Het staatspersagentschap Anadolu sprak over een opkomst van 87 procent.

Erdogans aanhangers vierden gisterenavond al feest in de straten van Istanbul, maar ook in onze buurlanden Nederland en Duitsland gingen Erdogan-aanhangers de straat op. 

Als Erdogan aan het langste eind trekt, komt er de overgang van een parlementair naar een presidentieel systeem, waarbij hij de komende vijf jaar nog meer macht naar zich toetrekt.

De grote discrepantie tussen de cijfers van de staatsmedia en die van de oppositie en waarnemers leidt tot zorgen over de betrouwbaarheid van cijfers. Het persbureau Anadolu treedt vaak op als het verlengstuk van de regerende AKP. Een van de vreemdste uitslagen is die voor de ultranationalistische partij van de Grijze Wolven, de MHP. Die was uiteengevallen en scoorde in geen enkele peiling meer dan 5,5 procent. Onmogelijk dat de partij van de kiezers nu ineens het dubbele aantal stemmen krijgt, zo zeggen waarnemers.

Vijf jaar meer van hetzelfde of herstel van vrijheden en rechtstaat? Dat was de keus waarvoor de Turkse kiezers vandaag stonden.

Het was voor president Recep Tayyip Erdogan, al ruim 15 jaar de populairste leider van Turkije, een historische dag. Zou de meerderheid van de kiezers hem steunen bij het verwezenlijken van zijn droom om president te worden met bijna absolute macht? De verenigde oppositie zag deze verkiezingen als de laatste kans ‘om te voorkomen dat Erdogan van Turkije een echte dictatuur maakt’, zoals oppositieleider Muharrem Ince zei.

Vorig jaar kon Erdogan zijn teleurstelling niet verbergen toen hij met de hakken over de sloot en met veel klachten over fraude het groene licht kreeg voor het invoeren van het door hem gewenste presidentieel stelsel. Iets meer dan 51 procent stemde toen voor een nieuwe regeringsvorm die hem als president vrijwel alle macht geeft en de controlerende rol van het parlement bijna volledig uitkleedt.

De opkomst bereikte een record van 87 procent. De motivatie om te gaan stemmen werd door alle waarnemers erg hoog genoemd. President Erdogan en zijn vrouw Emine brachten in Istanboel in een school hun stem uit. Erdogan zei ook een hoge opkomst te verwachten.

“De opkomst ziet er goed uit”, zei hij na het verlaten van het stembureau. “Dit zijn speciale verkiezingen waarmee Turkije een democratische revolutie doormaakt naar een presidentieel systeem met uitvoerende bevoegdheden”.

Volgens Erdogan waren er over het algemeen geen serieuze problemen met het stemmen in het land. En er zijn geen berichten van grootscheepse fraude. In het oosten en zuidoosten van Turkije, waar vrijwel alle kiezers Koerden zijn, meldden de oppositiepartijen diverse incidenten.

In de stad Suruç, in de provincie Sanliurfa, dwong de politie een auto te stoppen door in de lucht te schieten. In de wagen zouden ze vier zakken met verzegelde stembiljetten hebben aangetroffen. Drie verdachten werden daarop gearresteerd.

De spanningen over de verkiezingen liepen ruim een week geleden in Suruç al uit de hand. Vier mensen werden met messen en pistolen gedood en acht liepen verwondingen op toen er een ruzie ontstond tussen leden van Erdogans AKP en plaatselijke winkeliers. Ook in de twee parlementsverkiezingen in 2015 was er sprake van gewelddadige incidenten in de provincie Sanliurfa, waar de regerende AKP en de pro-Koerdische HDP keihard naar de gunst van de kiezers dingen.

In de Koerdische provincie Van werden dorpsbewoners gedwongen om acht kilometer te lopen om hun stem uit te brengen in een naburig dorp. Vorige maand hebben autoriteiten een groot aantal stembussen verplaatst in 19 provincies, waardoor 140.000 kiezers zijn getroffen.

Verder zijn er op diverse plaatsen waarnemers van de linkse Democratische Partij van de Volkeren (HDP) en van de Republikeinse Volkspartij (CHP) geweerd uit stembureaus. Dat zou zijn gebeurd om bloedvergieten te voorkomen, zo meldden de krant Hürriyet en het persbureau Anadolu, die in handen zijn van Erdogans bondgenoten.

Het zijn volgens de oppositie allemaal voorbeelden van intimidatie en pogingen tot fraude die tot doel hadden te verhinderen dat de pro-Koerdische partij HDP over de kiesdrempel van 10 procent zou komen. Die tactiek is mislukt.