Die slimme technologie van vandaag? Die is eigenlijk nog redelijk dom
Artificiële intelligentie (AI) dringt steeds meer onze smartphones, onze woonkamers en binnenkort onze auto’s binnen. Tezelfdertijd waarschuwen prominenten als Elon Musk, Bill Gates en wijlen Stephen Hawking voor de gevaren ervan. Elon Musk noemde AI zelfs potentieel gevaarlijker dan kernwapens! Zijn we onze eigen ondergang aan het graven door computers de kans te geven om de baas te worden? Laten we 'Terminator' te vriendelijk lachend toe in onze woonkamer?
De verhalen over artificieel intelligente apparaten die een griezelige invloed krijgen op ons dagelijkse leven druppelen nu al enkele jaren binnen in het nieuws. In juli 2017 belde een slimme Google Home speaker zélf naar de politie van New Mexico toen een ruzie tussen een koppel serieus uit de hand dreigde te lopen. De verklaring achteraf was dat de man - die zijn vriendin onder schot hield - haar luidop vroeg of ze de politie gebeld had, wat het toestel interpreteerde als een opdracht om dat te doen. En dan was er ook het verhaal over een Amazon Echo in de woonkamer van een weduwe, die plotseling het lievelingsnummer van haar overleden echtgenoot afspeelt. Heb je al een beetje schrik?
We staan er misschien niet altijd bij stil, maar artificiële intelligentie is nu al onze dagelijkse levens binnengeslopen. Dat begon met slimme spraakassistenten op smartphones, tablets en laptops: Siri op Apple's iPhones, Google Assistant op Androids, Microsofts Cortana op Windowstoestellen. Daarna kwamen de 'smart speakers', waarmee je slimme technologie (zoals een slimme thermostaat of slimme lampen) in huis kunt bedienen met stemcommando's. Google Home, Amazon Echo en Apple HomePod leiden daar de markt. De volgende stap wordt de slimme auto. Daar domineert Amazon voorlopig de markt met digitale assistent Alexa, die geïntegreerd wordt in toekomstige modellen van Seat, BMW, Ford, Skoda, Toyota en Volkswagen. Alexa kan je op eenvoudig verzoek info geven over je auto, je naar het dichtstbijzijnde frietkraam leiden als je honger hebt, vertellen wat het weer gaat doen of wat je moet onthouden van het wereldnieuws.
Slimme technologie is… dom
Klinkt allemaal handig, maar tezelfdertijd kunnen we ons ook afvragen of het wel zo verstandig is om dergelijke intelligente technologie steeds dieper in ons leven toe te laten.
Op dit moment is er weinig gevaar, want de zeldzame horrorscenario's die af en toe in het nieuws opduiken zijn bijna altijd het resultaat van apparatuur die nog niet behoorlijk werkt. De waarheid is zelfs dat al die 'slimme' technologie vandaag eigenlijk nog redelijk dom is, en af en toe steken laat vallen, zowel in de manier waarop ze menselijke taal verstaan als in het correct verwerken van informatie.
"Er bestaat nog geen algemene artificiële intelligentie die verbanden tussen informatie kan leggen zoals een mens dat doet", zegt Jeroen Van Godtsenhoven, algemeen directeur bij informaticabedrijf SAS, dat AI-toepassingen bouwt voor bedrijven. "Google’s DeepMind-systeem, dat als een van de slimste van het moment wordt beschouwd, kan misschien wel al een menselijke speler kloppen in het bordspel Go, maar vraag aan datzelfde systeem niet om een brood te bestellen. In specifieke toepassingen staat AI al relatief ver. Denk dan bijvoorbeeld aan de manier waarop je snel een waarschuwing krijgt bij misbruik van je kredietkaart, omdat het systeem transacties opmerkt die niet kloppen. Algemene artificiële intelligentie komt eraan, maar het is nog niet voor vandaag of morgen."
Lees ook: Binnen 5 jaar staan deze tv's in elke huiskamer
Zelflerend
Achter de schermen is AI nochtans bijzonder snel aan het groeien. Zo is de voorspelling dat er ergens tussen 2030 en 2050 algemene artificiële intelligentie zal zijn die wél even slim of zelfs slimmer dan de mens is. Wetenschappers doopten het alvast ‘artificial super intelligence’.
En dat doet nadenken over de mate waarin we slimme technologie nu al toegang verlenen tot onze dagelijkse levens. De apparatuur mag nu nog wat dom zijn en uit niets meer bestaan dan een speaker, een microfoon en een internetverbinding - het gaat om de achterliggende systemen die door technologiebedrijven vervangen kunnen worden door steeds slimmere varianten. En als u gelooft dat die allemaal automatisch 100 procent ethisch zullen handelen, moet u maar even denken aan de huidige dataschandalen rond Facebook en Cambridge Analytica.
Kortom, de eerste stap is gezet. "We zijn artificiële intelligentie trouwens zelf al aan het trainen", zegt Van Godtsenhoven. "Hoe meer foto's je van jezelf op Facebook zet, hoe meer die toekomstige systemen kunnen bijleren om jou automatisch te herkennen. De AI-systemen van de toekomst zijn 'zelflerend': ze worden alsmaar slimmer, op extreem korte tijd, door constant gegevens tegen elkaar af te wegen. En we laten die data momenteel gewoon zelf allemaal achter op het internet."
Doemscenario
En dan volgen natuurlijk de doemscenario's. Het eerste is het zogeheten Terminator-scenario, waarin toekomstige AI slímmer wordt dan de mens en ons als een nietig wezen gaat zien. Een horrorscenario dat niet alleen werd geëxploreerd in films als The Terminator en The Matrix, maar waarvoor ook vandaag al wordt gewaarschuwd door technologiedenkers als Bill Gates, Elon Musk en wijlen Stephen Hawking.
"Er zit wel iets dubbel in die schrik voor té slimme machines", vindt Menno Van Doorn, directeur research bij het Franse informaticabedrijf Sogeti. "We kennen heel wat menselijk gedrag toe aan machines, waardoor we ook bang zijn dat ze ons menselijke falen overnemen wanneer ze even verstandig worden als wij. Maar wie weet nemen ze alleen maar onze goede kanten over?"
Een ander regelmatig opduikend schrikbeeld is dat artificiële intelligentie, en de daaraan gekoppelde robotica, in de toekomst veel van onze jobs zal overnemen.
"Dat gebeurt eigenlijk nu al", zegt Van Godtsenhoven. "En dat zal in de komende jaren alleen maar toenemen. In die zin moeten we zeker goed nadenken over hoe we AI in de toekomst gaan gebruiken, en daar ook economisch op voorbereiden en op inspelen. Het kan ook positief zijn. Voor jobs die op herhaling en reproductie draaien, zou AI een welkom hulpmiddel kunnen zijn. Een medewerker in de zorgsector zou zo meer tijd kunnen hebben voor persoonlijk contact met patiënten, wanneer de 'vervelende' klusjes worden overgenomen door artificieel intelligente robots."
Vergelijk hier de prijzen van Smart Home basisstations
Lees ook:
Wetenschappers genereren memes met behulp van machine learning