'Betty: They Say I'm Different': hulde aan verdwenen funkicoon Betty Davis
Een van de wonderlijkste verdwijningen uit de pophistorie is die van funkpionier Betty Davis, de langbenige ‘Nasty Gal’ die in de jaren 70 de funkscene van New York in brand zette met haar optredens. Werpt de docu Betty: They Say I’m Different licht op de zaak?
Een zwart, feministisch meisje dat ongekend expliciet over seks zong – niet als passieve ontvanger, maar als militante regisseur – daar was niet iedereen klaar voor. Zo bleek althans uit de verkoopcijfers van haar drie albums (1973-1975). En toen verdween ze ineens, om nooit meer iets van zich te laten zien of horen.
Tot nu. Filmmaker Phil Cox wist Davis (nu 72) te verleiden tot een gesprek dat, samen met schaarse concertbeelden, de basis vormt van de documentaire Betty: They Say I’m Different – het verhaal van een meisje uit Pittsburgh dat in de ban raakt van vroege bluesvrouwen als Ma Rainey en Big Mama Thornton en als songschrijver naar New York trekt, aangemoedigd door haar vader.
Ze ontmoet Miles Davis, de jazzgigant wiens populariteit in 1967 tanende is. Ze trouwen (Davis is zíjn achternaam; die van haar was Mabry), het huwelijk implodeert in 1969 alweer, maar dan hebben ze al beslissende invloed op elkaars muziek gehad.
'Ze was Madonna vóór Madonna en Prince vóór Prince'
Dankzij Betty gaat Miles zich extravagant kleden en stort hij zich op het psychedelische, funky amalgaam dat fusion zal gaan heten. Zijn baanbrekende Bitches Brew (1970) zou zonder haar nooit zijn gemaakt. “Ze was Madonna vóór Madonna en Prince vóór Prince”, zei Miles later.
Enigma
Andersom was het Miles die Betty bleef vertellen dat ze behalve songschrijver voor anderen ook performer moest worden. Dat werd ze, aanstootgevend geil kreunend en kraaiend voor haar tijd.
De mannen die haar de muziek in pushten, joegen haar er ook weer uit, zo blijkt. Miles blijkt een gewelddadige echtgenoot. De plotse dood van haar geliefde vader is de fatale dreun.
Lees ook:
Het verhaal van Betty Davis, de vrouw die te radicaal was voor haar tijd
“Toen verloor ik de muziek”, zegt ze, een sleutelmoment in een film die veel opheldert, maar toch wat summier blijft. Over haar muziek vertelt ze weinig. En waarom hield ze Miles’ achternaam aan terwijl ze pas ná de scheiding haar podiumcarrière begon?
Als ze praat over de dood van haar vader zien we ineens een deel van haar gezicht: een oud, bruin oog dat je indringend aankijkt en dan stijf wordt toegeknepen. Het is de enige glimp in een film die het enigma het enigma laat, omdat het enigma dat zelf zo wil.