Omstreden Belgisch-Congolese zakenman koopt Val Saint Lambert. Waarom?

Een rijke geschiedenis, en misschien een zoveelste nieuwe toekomst? Val Saint Lambert, opgericht in 1826, teert nog steeds op zijn verleden waarbij het schitterde als het kristal dat via pure 'craftsmanship' werd geblazen in Seraing. 'VSL' stond wereldwijd geboekstaafd als referentie voor gekleurd en geslepen kristal. Ooit werkten er meer dan 5.000 mensen. Maar die hoogdagen zijn al lang voorbij, en het bedrijf werd de voorbije decennia meermaals gered door een even plotse als verrassende mecenas die via een kapitaalinjectie opnieuw zuurstof in de glasovens blies.

De jongste in die rij van geldschieters is George Forrest. De Belgische zakenman met een industrieel imperium in Congo koopt een belang van 75 procent in Val Saint Lambert. "De kapitaalverhoging laat toe om de activiteiten verder te zetten en de werkgelegenheid op middellange termijn te verzekeren", klinkt het in een zuinig persbericht.

'Jojo'

George Forrest is op zijn zachtst gezegd omstreden. 'Jojo' voor de vrienden staat vooral bekend als mijntycoon uit Katanga. De Belg is geboren in Congo en bouwde daar het familiebedrijf uit tot een heus imperium. Met de steun van Mobutu of later het regime van Kabila. De Verenigde Naties verweten Forrest belangenvermenging en persoonlijk gewin toen hij als voorzitter van het staatsbedrijf Gécamines contracten onderhandelde voor zijn eigen bedrijven. Later verlegde Forrest zijn economische bedrijvigheid naar openbare werken, de voedingsindustrie, de luchtvaart, de transport- en de energiesector, de cementnijverheid en de fabricatie van wapens.

De belangen van de Groupe Forrest strekken zich uit van Chili en België over de Arabische Emiraten tot heel wat landen in zwart Afrika. Een zweem van corruptie en louche netwerken hangt rond zijn imperium, maar George Forrest aanvallen, doe je niet ongestraft. Een batterij advocaten staat klaar om elke criticaster meteen voor de rechtbank te dagen.

In 2011 stelde hij zijn Fondation George Arthur Forrest voor. "Een nieuwe etappe in mijn engagement voor meer transparantie", laat Forrest daarbij optekenen. De Stichting moet zijn naam zuiveren, via het ondersteunen van educatieve projecten en het bevorderen van de democratie. Dat Forrest ook in onze contreien koketteert en netwerkt op het hoogste niveau blijkt wanneer het Belgische hof in 2014 hem tot Grootofficier in de Kroonorde kroont.

Crisismanagement

Is het die belgitude die hem tot deze investering noopt? Of speelt er iets anders? De Société des Verreries du Val Saint-Lambert kwam eind de jaren 30 een eerste keer in handen van de Generale Maatschappij, waarna in 1971 het Waals Gewest opdook als eigenaar. Nog later, we schrijven dan eind de jaren 80, was het de Kortrijkse crisismanager Patrick Depuydt die via een privatisering een nieuwe toekomst moest brengen voor de Waalse kristaltrots. Dat mislukte, en met een financiële put van bijna 5 miljoen euro moest het Waals Gewest andermaal redder in nood spelen. Begin 2002 was het dan de beurt aan de Franse zakenvrouw Sylvie Henqui, die zes jaar later de boeken neerlegde. Ze werd opgevolgd door de Belgische ondernemers Justin Onclin en Pierre Grivegnée. In 2013 was het Jacques Somville die na het zoveelste faillissement van het bedrijf een doorstart maakte, maar ook hij slaagde er niet in om van VSL een nieuw - en vooral winstgevend - icoon te maken.

Die laatste schakel is niet onbelangrijk voor de opmerkelijke komst van George Forrest naar Seraing. Somville maakte eveneens fortuin in de Congolese industrie, en was actief in wegenbouw, vastgoed en technische diensten voor de mijnindustrie. In die hoedanigheid was hij er een stevige concurrent van, jawel, de Groupe Forrest. Zetten Somville en Forrest hun persoonlijke strijd gewoon door op Belgische bodem, met de kristalfabriek als speelbal? Forrest wijst erop dat dit een persoonlijke investering is die niet binnen de Groupe Forrest geconsolideerd zal worden.