Dit is de 'methode-Martínez', die tegen Brazilië tot wasdom kwam

"Tijdens de kwalificaties zat iedereen nog met vraagtekens, zelfs de spelers: gaan we het wel redden tegen de topploegen?", verwoordt Peter t'Kint, in Rusland voor Sport/Voetbalmagazine, de teneur voor dit WK. Het plan van Martínez – de filosofie van de aanval – leek een kaartenhuisje klaar om in te storten in de kwartfinale tegen Brazilië (of Duitsland).

Hoe snel is de wind gedraaid? De 'gouden wissels' genaamd Chadli en Fellaini tegen Japan of de 'masterclass' tegen Brazilië waarin Martínez zijn vertrouwde systeem omgooide, ze leverden de Belgische bondscoach net geen heldenstatus op. Het zat mee, zeker, maar de duidelijke tactische stempel was een verademing bij deze generatie Duivels op een groot toernooi.

Krijgt hij een perfect rapport? Neen, niet overdrijven. Dembélé inbrengen in de halve finale bleek niet de gelukkigste keuze, tegen Japan kwamen we wel heel simpel op een dubbele achterstand en "echt strategisch verbluffen was het nooit", aldus t'Kint. "Fellaini inbrengen om de boel te redden, dat deed Wilmots ook tegen Algerije."

Drie pijlers

Wat Martínez wel toevoegde, mag eigenlijk ook geen verrassing heten. In 2016, vlak voor zijn eerste interland tegen Spanje, werd de aanpak van Martínez in La Dernière Heure eigenlijk al perfect omschreven: tactische flexibiliteit, mentaliteit en discretie als belangrijkste pijlers.

Een kleine twee jaar later, in de wedstrijd tegen Brazilië, kwam dat triumviraat volledig tot wasdom. Terwijl Martínez verwarring zaaide over het systeem, werd geen enkel detail gelekt naar de buitenwereld. Het liet toe om te verrassen. Dat de gebruikelijke driemansdefensie een mannetje extra kreeg, tot daar toe, maar vooral de voorlinie kreeg een gedurfde make-over. De Bruyne in de punt van de ruit, als een valse negen, geflankeerd door Hazard en Lukaku. Klinisch uitgevoerd, mede omdat iedereen met het mes tussen de tanden voetbalde.

De reden dat La Dernière Heure die pijlers kon voorspellen, is omdat Martínez hondstrouw is aan zijn voetbalfilosofie. "Al bij Wigan (Athlectic FC, op dit moment een Britse derdeklasser, red.) had hij de gewoonte om volop te experimenteren met zijn tactiek", zegt Paul Wilson, voetbalcorrespondent voor The Guardian. De enige constante: aanval is de beste verdediging. "Hij is een idealist, een dromer, dat moet je hem nageven, maar… het is ook zijn ondergang geweest."

Slaat de filosofie bij de Spanjaard soms om tot koppigheid? De grootste kritiek in Engeland was dat Martínez halsstarrig weigert om defensief te denken. "Het is zijn blinde vlek", vindt Wilson nog steeds. Maar op dit WK vindt t'Kindt zo'n stemmen nonsens. "Net toen het brandde, zag Martínez af van zijn aanvalsfilosofie. En tegen Frankrijk en Brazilië hebben ze zelfs perfect verdedigd."

In ruil vonden de spelers in Martínez een schild, een beschermengel die alle kritische prikjes met de glimlach opving. "Bovenal is hij een lovely fella", herinnert Wilson zich. "Na wedstrijden in de Premier League zou hij eerst alle tv-journalisten afhandelen en dan een stoel erbij halen om oeverloos te praten met de schrijvende pers." Het charme-offensief, ook dat bij de 'methode Martínez'.