"De betonmolens zullen mogen blijven draaien": Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu teleurgesteld in akkoord over betonstop en statiegeld

"De Vlaamse regering heeft de grote concepten en principes herhaald, maar over hoe men die gaat bereiken, is nog geen stap vooruit gezet. Terwijl die versnipperde ruimtelijke ordening een bom legt onder een duurzame toekomst voor Vlaanderen", zegt woordvoerder Hendrik Moeremans in een eerste reactie op het zomerakkoord van de Vlaamse regering.

"De betonmolens zullen morgen nog altijd draaien, er zal nog altijd onbeperkt open ruimte worden aangesneden", klinkt het teleurgesteld. De Vlaamse regering heeft bepaald dat tegen 2025 nog slechts 3 hectare ruimte per dag mag worden ingenomen en tegen 2040 zelfs 0 hectare. "Maar het is helemaal niet duidelijk hoe men dat gaat realiseren", zegt Moeremans. Nochtans is de kost van dit beleid aanzienlijk, meent hij, verwijzend naar onder meer de dure aanleg van openbare infrastructuur en het extra fileleed.

De Vlaamse regering besliste vandaag ook om de boskaart te vervangen door een set aan criteria voor de bescherming van de meest kwestbare zonevreemde bossen. Natuurpunt vreest dat er te veel "geval per geval" zal beslist worden. De vereniging betreurt ook dat de burger niet nauwer bij de beslissingsprocedure is betrokken. "Nu moet hij vertrouwen op het oordeel van de Vlaamse regering. Hij kan nog beroep aantekenen, maar dan zit men toch al vrij ver in de procedure", aldus Moeremans.

De Bond Beter Leefmilieu ziet een aantal goede maatregelen in het zomerakkoord van de Vlaamse regering. Het verbieden van de verkoop van mazoutketels vanaf 2021 bijvoorbeeld of de invoering van een kilometerheffing. Maar tegelijk betreurt de organisatie dat veel van die maatregelen worden doorgeschoven naar de volgende regering. "De principes liggen op tafel, maar toch bestaat het gevaar dat een volgende coalitie bij de regeringsonderhandelingen een aantal zaken zal doen sneuvelen", aldus woordvoerder Laurens De Meyer.

Het niet-invoeren van statiegeld vindt de BBL dan weer "een grote lacune". "We zijn teleurgesteld, want er was toch brede steun hiervoor", klinkt het, verwijzend naar de Statiegeldalliantie.

Techlink, de beroepsfederatie voor installateurs centrale verwarming en sanitair, is verbolgen over de nieuwe milieumaatregelen van de Vlaamse regering. Die verbiedt vanaf 2021 de verkoop van stookolieketels. "Tot ons groot ongenoegen zijn we niet eens gehoord geweest. Dit is een eenzijdige beslissing", hekelt voorzitter Dirk Peytier aan VRT Nieuws. De sector stelt zich veel vragen over de praktische gevolgen van de beslissing.

"Alle stookolieketels verbieden van 2021? Ik voorzie een stormloop. Iedereen zal zijn ketel nog willen vernieuwen voor het aflopen van de deadline", voorspelt de voorzitter.

Hij wijst er ook op dat alternatieven voor de consument niet evident zijn. "Er zijn wel verschillende opties, ook voor wie niet kan aansluiten op het aardgasnet. Maar er zijn ook nadelen. Zo kan je bijvoorbeeld een gastoestel met een tank overwegen", besluit Peytier. Nadeel van dit systeem is dat de tank regelmatig moet bijgevuld worden. "Gemiddeld om de twee à drie maanden." Bovendien neemt die tank ook plaats in.

Anderzijds is er ook een warmtepomp, maar daarvoor is de investering veel groter. "De woning moet bovendien ook zeer goed geïsoleerd zijn, want de krachten van die pompen zijn nog steeds veel lager dan de kracht van stookolieketels die we nu hebben", klinkt het. Tot slot vraagt Peytier zich af of ons elektricteitsnetwerk wel stevig genoeg is als iedereen gaat verwarmen met een warmtepomp. "We zien nu al dat er regelmatig problemen zijn in de winter tijdens piekmomenten", luidt het op de VRT. 

De verschillende ondernemersorganisaties in ons land reageren wel positief op de maatregelen die de Vlaamse regering heeft genomen inzake afval en milieu. Het uitblijven van statiegeld wordt overal toegejuicht en Voka is op zijn beurt tevreden dat gekozen is voor "een economisch verantwoorde klimaattransitie". Voka blijft wel op zijn honger zitten voor wat de betonstop betreft.

Unizo en sectorfederatie Buurtsuper.be vreesden dat de kleinhandel zou worden opgezadeld met een voor hen "duur en omslachtig statiegeldsysteem". Dat komt er nu niet, ten vroegste in 2023, als aan bepaalde voorwaarden niet is voldaan. Unizo is tevreden dat de Vlaamse regering ervoor gekozen heeft om alle belanghebbende partijen in het bad te trekken om de strijd tegen zwerfvuil aan te gaan. "Ook de bedrijven nemen in dit plan hun verantwoordelijkheid op, met onder meer hun engagement om hogere inzamelings- en recyclagepercentages te halen, om extra te investeren in herbruikbare, recycleerbare of composteerbare verpakkingen, en om het gebruik van plastic zakjes in de distributie te laten uitdoven", klinkt het.

Eenzelfde geluid bij Comeos, de federatie voor de distributiesector. "We zijn tevreden dat de engagementen van de sector gehonoreerd worden en dat de Vlaamse regering kiest voor een totaalaanpak" die een oplossing biedt voor alle verpakkingen. Comeos wijst erop dat tegen 2022 90 procent van de drankverpakkingen ingezameld en gerecycleerd moeten worden. "Tegen 2025 zullen alle verpakkingen die op de markt komen herbruikbaar, recycleerbaar of composteerbaar zijn. Daarmee worden de Europese doelstellingen inzake recyclage van 2030 in België al in 2025 ruimschoots behaald."

Ook het NSZ is tevreden dat er geen statiegeld komt op plastic flesjes en drankblikjes en dat de PMD-zak verder wordt uitgebreid om plastic in het milieu een halt toe te roepen. Maar de zelfstandigenorganisatie is minder te spreken over het verbod op gratis plastic zakjes in de winkel, zonder stimuli te voorzien voor herbruikbare tassen. "Die beloning zou nochtans verantwoord zijn omdat handelaars op die manier zorgen voor een belangrijke mentaliteitsswitch bij hun klanten", aldus NSZ.

Voka richt zijn aandacht op de maatregelen rond het klimaat en is tevreden dat gekozen is "voor een realistische reductie van de uitstoot door de industrie". Het Vlaams klimaatplan wil de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 35 procent verminderen, waarbij het streefcijfer voor de industrie werd aangepast naar -21 procent tegen 2030. "Het klimaatplan focust terecht op inspanningen bij gebouwen en transport, aangezien daar het grootste potentieel zit. Het is goed dat particulieren ook een deel van de inspanningen moeten leveren", vindt Voka.

Inzake het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) blijft Voka echter op zijn honger zitten. "Door enkel de strategische visie goed te keuren, zijn we eigenlijk nog geen stap verder. We weten dus nog niet waar we precies aan toe zijn inzake ruimtelijke ordening. Dat is jammer, want ook daar is snel duidelijkheid nodig om investeringsprojecten te kunnen realiseren en de fileknoop te ontwarren."

"Over de hoofdmoot van de vervuiling, de plastic flesjes en blikjes die 40 procent van het volume zwerfvuil uitmaken, is nog geen maatregel ingevoerd. De regering Bourgeois wacht af",  dat zegt milieuorganisatie Recycling Netwerk in een reactie op het afvalplan van de Vlaams regering. 

Recycling Netwerk heeft het afvalplan geanalyseerd en trekt daar enkele conclusies uit. "Het afvalplan bevat doelstellingen voor recyclage. Maar doelstellingen voor zwerfvuilreductie ontbreken volledig. Er wordt enkel aangegeven dat een nieuwe nulmeting bepaalt welke types afval precies in het zwerfvuil zit", klinkt het.

Eind 2023 wordt pas geëvalueerd of statiegeld gaat worden ingevoerd. "Dat is onnodig laat", meent de milieuorganisatie. "Bovendien is de vraag wat de overheid eind 2023 precies wil evalueren, want er is geen nieuwe doelstelling, niet voor vermindering van het zwerfvuil en niet over verbeterde recyclage."

De maatregel voor plastic zakjes tot slot "gaat niet verder dan de minimale eis van de Europese Commissie om ze betalend te maken".