Totale verduistering zet volle maan straks in het rood
Kijk vanavond vrijdag nog even extra naar de volle maan want er speelt zich iets redelijk zeldzaam af boven uw hoofd. Door de maansverduistering kleurt ze bloedrood. Rond 22.30 uur is de totale verduistering. En o ja, dat oranjerode stipje eronder is Mars.
Niet schrikken straks. Als de volle maan rond het vallen van de avond opkomt in het zuid-oosten, is hij donkerrood in plaats van verblindend wit. Waarschijnlijk is hij pas rond 22 uur zichtbaar, als het een beetje aan het schemeren is.
De oorzaak: een totale maansverduistering. Die is dus al gaande wanneer de maan in België en Nederland opkomt, maar het verschijnsel duurt nog tot enige tijd na middernacht.
Toegegeven: een maansverduistering is minder spectaculair dan een totale zonsverduistering, maar het blijft een indrukwekkend schouwspel. Toen Columbus in 1504 was gestrand op Jamaica, wist hij de bevolking op zijn hand te krijgen door een maansverduistering te voorspellen. En vanwege de omineuze rode kleur wordt een verduisterde maan ook een ‘bloedmaan’ genoemd.
Bewijs voor ronde aarde
Bij een maansverduistering staan zon, aarde en maan precies op één lijn. De maan beweegt door de schaduw van de aarde en er valt ruim anderhalf uur lang geen direct zonlicht op de maan.
De rode tint wordt veroorzaakt doordat het zonlicht in de dampkring van de aarde een beetje wordt afgebogen en roodgekleurd, net zoals het licht van een ondergaande zon.
Vrijdagavond om 22.22 uur bevindt de maan zich het diepst in de aardschaduw. Een klein uurtje later, om 23.13 uur, is de totale fase van de eclips voorbij en valt er op de linkerzijde van de maan weer direct zonlicht. En om 00.19 uur loopt ook die gedeeltelijke verduistering ten einde.
Totale maansverduisteringen zijn redelijk zeldzaam
Tijdens de gedeeltelijke fase is goed te zien dat de schaduw van de aarde netjes cirkelvormig is. Voor de Grieken was dat al het bewijs dat de aarde een bol moet zijn: alleen een bol heeft altijd een ronde schaduw, op welke manier hij ook wordt verlicht.
De heldere oranjerode ‘ster’ die aan het einde van de verduistering rechtsonder de maan is te zien, is de planeet Mars.
Na het einde van de eclips duurt het ruim een uur voordat de volle maan haar ‘gewone’ helderheid terug heeft: tussen 00.19 en 01.29 uur bevindt zij zich nog in de zogeheten bijschaduw van de aarde.
Om het verschijnsel vanavond goed te zien, moet het onbewolkt zijn en is een vrij uitzicht op de zuidoostelijke horizon nodig. Gezien door een verrekijker is de verduistering nog indrukwekkender.
Totale maansverduisteringen zijn redelijk zeldzaam. De eerstvolgende die in Europa zichtbaar zijn, vinden plaats op 21 januari 2019 en 16 mei 2022.
