Paul McCartney: 'Ik weet na al die jaren nog steeds niet hoe je een liedje schrijft'

Een openluchtmuseum van de popmuziek is het. Ook in de ongewone zomerhitte ademt Liverpool op elke straathoek muziekgeschiedenis. De begraafplaats waar de echte Eleanor Rigby ter ruste werd gelegd, de kapperszaak aan Penny Lane en op een paar huizenblokken afstand het park rond voormalig kindertehuis Strawberry Field, dat inderdaad op weg lijkt forever in de jaren 60 te blijven steken.

Op de bus met George Harrison

En dan staat een paar kilometer verderop – "Toch een flinke busrit voor een jongen van twaalf," zegt Paul McCartney later – het Institute of Performing Arts, tot 1985 in bedrijf als Liverpool Highschool for Boys. Daar werd halverwege de jaren 50 de helft van de Fab Four tot volwassenheid gekneed. George Harrison stapte elke ochtend een halte na Paul McCartney op de schoolbus. "We gingen vaak naast elkaar zitten, soms met een gitaar op schoot."

Lange tijd ging elk interview met McCartney vergezeld van dezelfde restrictie: géén vragen over de Beatles. Maar nu de zanger 76 jaar is, is de tijd van vooruitblikken duidelijk voorbij. Hoewel over vijf weken het nieuwe album Egypt Station verschijnt, verkeert McCartney in een nostalgische stemming. Afgelopen week bewandelde hij het zebrapad op Abbey Road in Londen, speelde hij een "geheim" concert in de Cavern Club, waar de Beatles hun eerste optredens gaven, én bezocht hij zijn middelbare school.

Eerder deze zomer toerde hij al rond in zijn geboortestreek met cabaretier James Corden. De aflevering van Carpool Karaoke (een onderdeel van The late late show with James Corden, red.) met Mc Cartney werd een internethit, met bijna 30 miljoen kijkers. De muzikant stapte voor het eerst in een halve eeuw zijn ouderlijk huis binnen, trad op in een lokale pub en wees geestdriftig naar elk herkenningspunt uit zijn jongensjaren.

Zes daarvan bracht hij door in het statige pand (McCartney: "Ooit gaf Charles Dickens hier college!") van zijn jongensschool. Daar wandelt McCartney deze middag op sneakers en in eenvoudige blauwe jeans binnen voor een gesprek met de huidige studentenpopulatie.

In aanwezigheid van enkele journalisten bevragen de leerlingen hem over alles wat ze maar willen weten. Over welke hedendaagse artiesten hij goed vindt ("Kendrick Lamar en Kanye West") maar vooral over vroeger.

In het naar hem vernoemde auditorium van de school haalt McCartney ongeremd herinneringen op. Hoe vader Harrison naar school toog om de leraar die zijn George met een stok had bewerkt eigenhandig terug te betalen met een stoot op de neus. Hoe zijn vrouw Linda ergens in de jaren 70 een lunch urenlang warm probeerde te houden omdat de tafelgast, ene Stevie Wonder, maar op zich liet wachten.

En hoe hij zelf als veertienjarige achterin hetzelfde zaaltje waarin we nu met z'n allen zitten stiekem een exemplaar van het muziekblad NME las. "Ik zag een foto van Elvis, een advertentie voor Heartbreak Hotel. 'Wat een man!', dacht ik. Ik liet hem aan George zien. We hadden zijn muziek nog niet eens gehoord, maar wisten: zoals hij is willen wij ook zijn."

Melodie kwijt

John Lennon, leerling op een andere Liverpoolse middelbare school, bleek de ontbrekende schakel bij het vervolmaken van die droom. "Je moet je voorstellen dat muziek opnemen in die tijd bijna onmogelijk was," doceert McCartney op vaderlijke toon. "Op mijn telefoon heb ik nu een archief met honderden onafgemaakte liedjes. Elk idee zing ik in. 'Maak ik later wel af,' zeg ik dan tegen mezelf. Toentertijd moest je liedjes schrijven die je makkelijk onthield, anders was je de melodie de volgende dag kwijt." Triomfantelijk: "Dat bleek de sleutel voor de Beatles. Meer mensen bleken zich die nummers makkelijk te herinneren."

Spreken over zijn muzikale wederhelft lijkt McCartney met de jaren steeds meer te emotioneren. In de jaren 90 ruziede hij nog met Lennons weduwe Yoko Ono over het omdraaien van de credits van hun gezamenlijke songs: McCartney moest en zou als eerste worden genoemd. Tegenwoordig noemt hij Lennon zonder aarzelen als hem wordt gevraagd naar de meest begaafde muzikant met wie hij ooit werkte.

"Ik was uitverkoren om eerder dan de rest van de wereld te horen wat voor briljants John had bedacht. Ik weet nog hoe hij me 'Julia' liet horen, of 'Across the Universe'. Ik ben voor eeuwig fan. Als we samenwerkten, ontstond er vaak al snel magie. Dat was ook nodig. In de eerste jaren kregen we telefoon van Brian Epstein, onze manager: 'Goed nieuws, jongens! Jullie krijgen een week vrij.' Net toen we wilden gaan juichen, zei hij erachteraan: 'Om het nieuwe album te schrijven'."

Op gezette tijden bezoekt McCartney tegenwoordig zijn oude school voor een gastcollege. Niet vanachter een lessenaar, maar in gesprek met de songschrijvers die er studeren. "Ik luister en zeg wat ik denk. Ze hoeven niet te gehoorzamen, hè? Ik weet na al die jaren nog steeds niet hoe je een liedje schrijft. Maar, zeg ik dan: dát is precies het punt waar je uit moet komen. Als je niet meer weet hoe het verder moet, wordt het pas interessant."

Na een uur praten is het tijd om te spelen. Een beladen moment, vertelt hij, want optreden deed McCartney nog nooit in deze zaal. Hij heeft er een speciale setlijst voor ingestudeerd. Niet de geijkte finale met meezingers 'Let it Be' en 'Hey Jude', maar een concert met vooral materiaal uit zijn jongste jaren. Hij introduceert het Beatles-nummer 'From Me to You', dat hij al 54 (!) jaar niet meer live speelde, met een uitleg over de gitaarakkoorden die hij destijds net had geleerd. "Als ik de volgorde nou eens omdraai, dacht ik. Het is het eerste liedje waarvan ik voelde: ik begin het te snappen."

En dan volgt zelfs het eerste liedje dat hij ooit schreef. Als veertienjarige op de gitaar die hij net van zijn vader had gekregen. 'I Lost my Little Girl' heet het, en het klinkt zo zoet als alleen een prepuber over de liefde kan schrijven.

Even daarvoor had McCartney gesproken over zijn muzikale erfenis. Het heeft hem verbaasd hoe ver die reikt. "Toen we er middenin zaten, dachten John en ik dat tien jaar een mooie levensduur voor die liedjes zou zijn. Een tijdje terug sprak ik Jeff Lynne (de frontman van E.L.O., red.) daarover. Hij speelt nu in stadions. Die zingen zijn oude liedjes woord voor woord mee. 'Ongelooflijk', zei Jeff. 'We verzonnen maar wat in die tijd.' En ja, dat is precies wat we deden."

Egypt Station komt uit op 7 september.