Theater Aan Zee barst uit zijn voegen

Langs alle kanten ronkt het van de indrukwekkende cijfers: achthonderd voorstellingen werden mogelijk gemaakt door vijfhonderd artiesten en medewerkers, er zijn meer locaties dan vorig jaar, meer zitplaatsen, en zo goed als iedere voorstelling is uitverkocht. Barst Theater Aan Zee uit zijn voegen? Daar lijkt het wel op. De argeloze bezoeker die zonder ticket komt aanwaaien, staat voor gesloten deuren. En wie zich 's avonds in het Leopoldpark waagt, moet drummen voor een plekje in het festivalcentrum.

Het is de keerzijde van het succes, waardoor de organisatoren ertoe genoopt worden naar alternatieven te zoeken. Helaas heeft Oostende bijna geen groeimarge meer. Er is nood aan grotere locaties, maar voorlopig kan daar niet aan worden voldaan. De optie om ook naburige kustgemeenten bij het festival te betrekken, stuit op het veto van het Oostendse stadsbestuur. 

Het plaatst de organisatie voor moeilijke vragen. Want hoe bewaar je de eigenheid van een festival dat weifelt tussen gezellig familie-evenement en ambitieus, groots opgezet kunstenfestival?

De theatermakers zelf hoor je niet klagen. Voor hen is al die belangstelling een zegen. Vooral voor de jonge makers fungeert het festival als een springplank naar een groter publiek. Jong werk krijgt op Theater Aan Zee steevast een ereplaats toebedeeld, waardoor je een ongemeen boeiende inkijk krijgt in wat de jonge garde bezighoudt. Lof daarom voor de programmatoren, die een selectie maakten die dicht op de huid van de tijd zit. 

Millennials

De generatie van de millennials heeft al te vaak het verwijt moeten slikken egocentrisch, ijdel en verdwaald te zijn. "Hoe kan het ook anders", zegt Florian Myjer, een van die jonge makers op Theater Aan zee, in zijn monoloog Oliver, "in een wereld waarop de babyboomers een culturele kaalslag hebben gepleegd en waaruit alle grote verhalen zijn verdwenen." 

Ondanks de ironie legde hij de vinger op de wonde. In deze wankele tijden van sociale, economische en politieke instabiliteit hoeft het niet te verbazen dat jonge kunstenaars terugplooien op de contouren van het eigen ik.

Maar in een wereld die een en al verwarring is, wordt ook de eigen identiteit een vaag, moeilijk te verdedigen gegeven. Maja Westerveld voerde in haar voorstelling Drek een personage op dat een toonbeeld is van oer-Hollandse degelijkheid. Maar het duurt niet lang voor ze de controle over haar leven verliest en de grenzen van haar identiteit vervagen. Hoe hard ze ook haar best doet om zichzelf te bewaren, uiteindelijk verliest ze zich in chaos en hallucinatie. 

Eenzelfde idee heerste in Oliver van Myjer, die de maakbaarheid van het individu in twijfel trekt: we hebben onze identiteit niet zelf in de hand, die laat zich niet zomaar construeren. 

Terwijl Khadija El Kharraz Alami in haar indrukwekkende solo Nu ben ik Medea dan weer getuigde over de uitsluiting die ze ervaart als kind van Marokkaanse ouders in Nederland. Wie ben je als je nergens thuishoort? Hoe bouw je een persoonlijkheid op als er niemand is om je mee te identificeren?

Het is een kleine greep uit een breed aanbod van voorstellingen die zich elk op hun manier bezighouden met vragen rondom individualiteit en identiteit. Wat de jonge makers op Theater Aan Zee lieten zien, is hoe vragen over het eigen ik telkens leiden tot een kritische sociale betrokkenheid. 

Het verwijt dat deze generatie te veel op zichzelf gericht is, kan bij deze van tafel geveegd worden. In de overvolle zalen van Oostende zindert het van een rijp en intelligent engagement.

Theater Aan Zee loopt nog tot 4/8 in Oostende. theateraanzee.be