Direct naar artikelinhoud
Wetenschap

Ineenstorting van Maya-rijk viel samen met 200-jarige droogte

Graftombe in oude Maya-stad Palenque.Beeld Reuters

Een nieuwe wetenschappelijke studie bevestigt de theorie dat een lange periode van extreme droogte een belangrijke factor was bij de val van de Maya-beschaving zo'n 1.000 jaar geleden. Op basis van een vernuftige methode stelden de wetenschappers vast dat de hoeveelheid regen tussen 800 en 1000 zou zijn gehalveerd, wat zware gevolgen met zich meedroeg.

De klassieke Maya-cultuur, die voornamelijk kon worden gesitueerd in Zuid-Mexico, Guatemala en Belize, kende zijn teloorgang gedurende de negende en tiende eeuw. De grote steden werden massaal verlaten en de traditionele hiërarchische structuur stortte ineen. Het was een periode van revolutie en geweld, waar het volk hun heersers publiekelijk liet afslachten.

Klimaatverandering wordt al langer beschouwd als een belangrijke oorzaak bij de opkomst en ondergang van beschavingen. Al sinds 1931 wordt droogte gezien als één van de mogelijke factoren voor de verhitte gemoederen aan het einde van het klassieke Maya-tijdperk. De resultaten van deze nieuwe studie betekenen een nieuwe doorbraak in dit archeologisch en historisch onderzoek.

De wetenschappers onderzochten de isotoopsamenstelling van water dat wordt vastgehouden in de gipslaag op de bodem van het Mexicaanse Chichancanab-meer. Nick Evans van de universiteit van Cambridge en één van de hoofdauteurs van de studie stelt dat “deze methode erg nauwkeurig is en goed lijkt op het meten van het water zelf.” Uit de resultaten blijkt dat de hoeveelheid neerslag gedurende een zeer lange periode met de helft werd gereduceerd. 

Woestijnen

Deze extreme droogte had pijnlijke gevolgen voor de oude Amerikaanse beschaving, die nog geen verfijnde irrigatiesystemen kende. Voormalig vruchtbare gebieden veranderden in woestijnen en de bevolking moest de dichtbevolkte steden ontvluchten. 

Volgens antropoloog en Maya-specialist Daniela Triadan werden die steden haast onleefbaar door de droogte. "De getroffen steden werden waarschijnlijk erg vuil en het begon er immens te stinken. Het werd er zweterig en heter dan de hel." 

Voortbestaan

Hoewel vele grote traditionele steden werden verlaten, bleven de Maya nog een half millennium één van de dominante volkeren in de midden-Amerikaanse gebieden. Ze troepten samen rond permanente waterbronnen en trokken naar noordelijkere gebieden. De macht was voortaan in handen van een soort raad die een grote invloed uitoefende op de opperleider.

Het einde van deze post-klassieke periode kwam er uiteindelijk door de komst van de kolonialisten. Begin zestiende eeuw vielen de gebieden van de Maya in handen vallen van de Spaanse conquistadores, die met hun superieure wapendracht weinig moeite kenden bij hun veroveringen.