Onrust in Iraanse steden vlak voor de herinvoering van de Amerikaanse sancties
De Amerikaanse sancties tegen Iran gaan vandaag in en nu al wordt in veel Iraanse steden geprotesteerd tegen de economische gevolgen. Maar het protest richt zich meer en meer tegen de regering zelf.
In diverse steden in Iran is het de afgelopen dagen onrustig geweest. Vrijdagavond vielen demonstranten een islamitische school aan in de stad Eshtehard, honderd kilometer ten westen van Teheran, volgens Iraanse persagentschappen en video’s op social media. Er zijn ook ongeregeldheden in andere steden, verspreid over het hele land. Er wordt gesproken van ‘geïsoleerde’ protesten van enkele honderden betogers, maar die zijn wel al een aantal dagen aan de gang.
De sjiitische school in Eshtehard werd aangevallen door zo’n vijfhonderd mensen, die probeerden ruiten in te gooien en brand te stichten. De aanvallers riepen leuzen tegen het islamitische regime, berichtte zaterdag het semi-officiële Iraanse persbureau Fars.
Andere steden waar het broeit, zijn Shiraz in het zuiden, Ahvaz in het zuidwesten, Mashhad in het noordoosten en Karaj in de buurt van Teheran. Ook in de hoofdstad zelf en in Isfahan in het centrum van het land is er geprotesteerd door groepen mensen. Op de sociale media circuleren video’s maar daarvan is de herkomst onbekend.
Hoge inflatie
Een belangrijke bron van onrust is de hoge inflatie, die voor een deel wordt veroorzaakt door de val van de Iraanse munt. De vrees voor de terugkeer van de Amerikaanse sancties heeft de rial scherp in waarde doen dalen. Op videobeelden van betogingen was te zien hoe zij de afgelopen week vaak begonnen als protest tegen de hoge kosten van levensonderhoud en de corruptie, maar zich al snel richtten tegen de regering. In Teheran riepen demonstranten "dood aan de dictator", volgens een filmpje op sociale media, dat niet uit onafhankelijke bron kon worden bevestigd.
Een belangrijke bron van onrust is de hoge inflatie, die voor een deel wordt veroorzaakt door de val van de Iraanse munt
De berichtgeving – hoe summier ook – lijkt erop te duiden dat de aanstaande herinvoering van Amerikaanse sancties haar schaduw vooruit werpt. President Donald Trump trok zich in mei terug uit het nucleaire akkoord dat zijn voorganger Barack Obama in 2015 met de Iraanse regering had gesloten. Trump vond dat de overeenkomst te weinig garanties bood dat het Iraanse bewind geen kernwapens zal verwerven. Hij kondigde aan de destijds opgeheven sancties weer in te voeren om de Iraniërs te pushen tot een betere deal. Dat gaat vanaf vandaag gebeuren.
De strafmaatregelen zullen Iran treffen bij de aankoop van dollars, de handel in goud en andere kostbare metalen, de aankoop van metaal, steenkool en industriële software, en de uitvoer naar de Verenigde Staten van Perzische tapijten en voedsel. Voorts is landen te kennen gegeven dat zij vanaf 4 november alle invoer van Iraanse olie moeten staken op straffe van Amerikaanse financiële vergeldingsmaatregelen.
Maximale druk
Trump wil "maximale druk" uitoefenen op het Iraanse bewind en is ervan overtuigd dat zijn aanpak zal werken. "De economie is bezig in te storten, er zijn veel problemen. Zij komen straks voor een deal. Zij voelen nu al veel pijn", zei hij in juli op een persconferentie tijdens de NAVO-top in Brussel. Hij zal in de spaarzame berichten over de onrust in Iraanse steden een eerste bevestiging zien van zijn gelijk. Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington liet met een in de Perzische taal opgestelde tweet weten: "Hoewel het uiteindelijk aan het volk van Iran is om de toekomst van het land te bepalen, steunt Amerika de stem van het Iraanse volk, die zo lang is genegeerd."
De landen van de Europese Unie zien Trumps beleid met lede ogen aan. Zij willen het nucleaire akkoord in stand houden en zijn daarvoor bereid Trump te trotseren. Europese bedrijven wordt aangemoedigd zaken te blijven doen met Iran. Tegelijk met de herinvoering van de Amerikaanse sancties wordt daarom begin deze week het zogeheten 'blokkadestatuut' van kracht dat bedrijven moet beschermen tegen Amerikaanse represailles. Niettemin hebben Franse bedrijven als Total, Peugeot, Renault te kennen gegeven dat zij zich voorbereiden op een vertrek uit Iran. Zij voelen er kennelijk niets voor hun handelsbelangen in de VS op het spel te zetten.
De landen van de Europese Unie willen het nucleaire akkoord in stand houden en zijn daarvoor bereid Trump te trotseren
Daarentegen hebben India, China en Turkije gezegd dat zij te afhankelijk zijn van Iraanse olie om zich te kunnen voegen naar de Amerikaanse sancties.