De wachtlijsten voor sociale huisvesting in Vlaanderen zijn enorm lang. Zo’n 125.000 gezinnen wachten op een sociale woning. En de 155.000 woningen die voorhanden zijn, zitten allemaal al vol. Om de meest acute gevallen snel te helpen, kijkt Vlaanderen uitdrukkelijk naar de sociale verhuurkantoren (SVK).

Dat zijn organisaties die woningen op de private woonmarkt huren om die dan vervolgens door te verhuren aan kwetsbare huurders. Ze garanderen dat de eigenaar elke maand zijn geld krijgt, zij het wat minder dan de officiële marktprijs. En in tegenstelling tot de klassieke sociale woningen – waar ze chronologisch de lijst aflopen – krijgen die mensen voorrang voor wie de nood het hoogst is.

Het systeem heeft de wind in de zeilen. Voor het eerst hebben de SVK’s meer dan 10.000 woningen in hun portefeuille. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams Parlementslid Björn Anseeuw (N-VA) opvroeg bij minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA). Die bewijzen volgens hem dat meer en meer eigenaars de voordelen van de sociale verhuurkantoren inzien. “Als eigenaar moet je nagenoeg niet naar je woning omkijken. De sociale verhuurkantoren garanderen de huurgelden, en onderhouden ook de woning.” En dat ze ook de woningnood op de huurmarkt helpen aanpakken maakt het helemaal mooi. Het bijbouwen van sociale woningen kost immers veel tijd.

Opletten voor een bodemloze put

Maar de stijgende populariteit betekent ook dat steeds meer mensen uit hun huurwoning worden gezet. In 2017 waren dat er 226, het jaar voordien nog maar 192. “Dat zijn er procentueel nog altijd minder dan op de gewone huurmarkt”, zegt Anseeuw. “Dankzij de goede begeleiding door de medewerkers van de verhuurkantoren.”

Dat die een goede rol vervullen, daar gaat ook Björn Mallants van de Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen mee akkoord, maar hij waarschuwt dat de slinger niet mag doorslaan. “Uiteindelijk gaat het hier om privé-initiatieven, die door de overheid sterk gesubsidieerd worden”, zegt hij. “Aan het einde van de rit bouw je zo geen echte nieuwe sociale woningen uit, waarover je zelf kunt beslissen wat je ermee doet. Je riskeert een bodemloze put te creëren, waar de overheid maar geld in moet blijven pompen.”

Sinds kort mogen privé-ontwikkelaars ook rechtstreeks verhuren aan de SVK’s, wat het aantal woningen in het systeem alleen maar zal doen toenemen. “Ze zouden gek zijn moesten ze het niet doen”, zegt Mallants. “Ze krijgen een gegarandeerd inkomen voor vijftien jaar, dat krijg je op de privémarkt niet. En zo komt die markt onder druk te staan. De beste manier om de problemen op de sociale woningmarkt aan te pakken blijft simpel: door meer sociale woningen te bouwen.”