Italië zoekt zondebok voor brugramp: Europa en snelwegbeheerder grote schuldigen

Terwijl in Genua de bergingswerken tussen het puin van de ingestorte snelwegbrug nog volop aan de gang zijn, wordt er op politiek vlak volop naar schuldigen gezocht. Hoewel het nog gissen is naar de precieze oorzaak richt Danilo Toninelli, minister van Transport van de populistische Vijfsterrenbeweging, zijn pijlen op snelwegbeheerder Autostrada per l'Italia. Dat bedrijf is verantwoordelijk voor het onderhoud van de A10-snelweg waar de Morandi-brug toe behoort en zou die taak volgens Toninelli niet naar behoren hebben uitgevoerd. De transportminister laat onderzoeken of het mogelijk is het onderhoudscontract met het bedrijf te ontbinden en dreigt ermee de boeteclausules aan te spreken die het bedrijf tot 150 miljoen euro kunnen kosten. 

Toninelli krijgt de steun van vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini (Lega). Volgens die laatste haalde Autostrada per l'Italia miljarden aan tolgeld op, maar werd dat geld niet voldoende in onderhoud geïnvesteerd. Stefano Marigliani, regionaal directeur bij het bedrijf, laat in een reactie weten dat er "geen reden was om aan te nemen dat de brug gevaarlijk was". Volgens de directeur werd de staat van het bouwwerk constant in de gaten gehouden. Nochtans waarschuwde ingenieur Antonio Brencich in 2016 al dat de brug afgebroken moest worden. Hij beweerde toen dat architect Morandi rekenfouten had gemaakt en verkeerd inschatte wat na verloop van tijd met de structuur van gewapend beton zou gebeuren. 

Breekijzer

Niet alleen de snelwegbeheerder heeft volgens de Italiaanse regering boter op het hoofd. Salvini haalde ook zwaar uit naar Europa. De instorting van de brug is volgens de binnenlandminister mede het gevolg van het "strenge begrotingskeurslijf" dat Brussel aan Italië oplegt. Dat zorgt er volgens Salvini voor dat er de voorbije jaren niet genoeg geld uitgetrokken werd voor broodnodige infrastructuur -en onderhoudswerken. "We moeten ons afvragen of het respecteren van de Europese regels belangrijker is dan de veiligheid van de Italiaanse burgers", laat Salvini weten. 

Een uitspraak die bij Europa-kenner Hendrik Vos (UGent) het vermoeden doet rijzen dat de Italiaanse regering de ramp in Genua als breekijzer zal gebruiken in de onderhandelingen over de begroting die ze in oktober bij Europa moet indienen. "De nood aan onderhoudswerken, die nu pijnlijk duidelijk aan het licht gekomen is, zal voor de Italiaanse regering een aanleiding zijn om een nog lakser begrotingsbeleid te voeren dan ze de voorbije jaren al deden."

Lange adem

De Italiaanse begroting zou, dankzij de invoering van een vlaktaks en een minimumuitkering, sowieso al donkerrood kleuren. De ramp in Genua maakt de financiële put nog wat dieper. "Genua is de belangrijkste havenstad van Italië", zegt Pepijn Corduwener, Italië-kenner bij Universiteit Utrecht. "En de Morandi-brug was de enige mogelijkheid om de goederen die daar binnenkomen over de weg te transporteren. Dat die brug er nu niet meer is, zal een gigantische economische impact hebben." 

Het is bovendien een probleem dat niet snel op te lossen valt. "Het herstellen van de bestaande brug of de bouw van een nieuw project zal nog maanden, misschien zelfs jaren op zich laten wachten." Ook in Rome lijken ze te beseffen dat de heropstanding van Genua een werk van lange adem wordt. Na een extra bijeenkomst van de ministerraad werd beslist om voor de komende twaalf maanden de noodtoestand uit te roepen in de stad en de directe omgeving.