Leegkap regenwouden: Maya's gaven duizenden jaren geleden al het slechte voorbeeld

Wat de Maya's duizend(en) jaren geleden deden -regenwouden leegkappen om plaats te maken voor steden en velden- heeft nu nog altijd meetbare gevolgen: de gronden in het gebied dat zij destijds koloniseerden, slorpen nog altijd minder koolstof dan in de tijd voor de Grote Kap. Dat stelt een internationaal team van vorsers. "Het ecosysteem lijkt radicaal veranderd te zijn om zich nooit daarvan te herstellen", zei geochemicus Peter Douglas van de McGill University in Montreal. Douglas is hoofdauteur van een recentelijk in het vakblad Nature Geoscience gepubliceerde studie.

Grond behoort tot de belangrijkste opslagers van koolstof op onze planeet, schrijven de wetenschappers. De gronden slorpen het element op uit onder andere uitgestorven bladeren, wortels en takken. Tegelijk geven zij het broeikasgas koolstofdioxide aan de atmosfeer af; het aardrijk heeft zo een groot belang voor de klimaatwisseling. Hoeveel koolstof onder de aarde wordt opgeslagen, is uiterst belangrijk voor de landbouw. Is dat te weinig, dan worden de velden onvruchtbaar. Toen de Maya's de bomen begonnen om te hakken op het schiereiland Yucatán, droegen zij naar de mening van de wetenschappers bij tot hun eigen ondergang.

De eerste velden legde het volk aan zowat 4.000 jaar geleden. Duizend jaar geleden raakte de (doorgaans als hoogstaand omschreven) Maya-cultuur in verval. Het uitgeroeide woud kwam weer tot leven, maar de grond in de Maya-regio -die momenteel tot de landen Mexico, Belize en Guatemala behoort- kan zijn functie als zogenaamd koolstofreservoir niet meer volledig vervullen. Volgens Douglas is dat een verrassende conclusie. De deskundigen hadden voor hun studie grondmonsters uit verschillende meren in het voormalige Maya-gebied geanalyseerd.

Tot dusver was het onderzoekers onbekend dat of hoe de koolstofreservoirs van de aarde over de honderden tot duizenden jaren heen veranderen. Het nieuwe onderzoek toont een eerste blik over een verandering die "dramatische effecten" dreigt te hebben. Tegelijk toont de studie aan dat de omgang met de aardbodem invloed heeft op hoeveel broeikasgas in de atmosfeer belandt.