De Pierre Vandammesluis in Zeebrugge: genoemd naar de burgemeester en bezieler van de nieuwe haven van Brugge
Deze zomer toert VRT NWS door Vlaanderen en Brussel, op zoek naar illustere burgemeesters uit een ver verleden. Straten, kastelen of andere markante bouwwerken zijn onze gids. Vandaag zijn we in Brugge aanbeland, of beter in de haven van Zeebrugge. Maak kennis met oud-burgemeester Pierre Vandamme.
Als u van Blankenberge naar Knokke-Heist reist, bent u er ongetwijfeld langs gereden toen u met de auto of de kusttram over de ophaalbruggen ernaast reed. De imposante Pierre Vandammesluis verbindt de tijgebonden voorhaven met de achterhaven van Zeebrugge. 500 meter lang, 57 meter breed en tot 18,5 meter diep: de zeesluis kan de grootste autocarriers of verschillende andere schepen tegelijk aan. Maar wie is die Pierre Vandamme eigenlijk?
Lees verder onder de kaart.
In zijn kindertijd maakt Pierre Vandamme de officiële inhuldiging mee van de nieuwe haven van Brugge en het zeekanaal. We schrijven 1907. Brugge is eindelijk weer verbonden met de zee, enkele eeuwen na de verzanding van het Zwin, de zeearm die de ooit zo fiere en rijke stad in de Middeleeuwen met de zee verbond. Met dank aan koning Leopold II, die als geen ander beseft dat een grote zeehaven goed van pas komt om België op de economische wereldkaart te zetten.
Lees verder onder de foto.
Juwelierszoon met een bijzondere belangstelling
Pierre Vandamme is de zoon van een juwelier. Na zijn studies aan het prestigieuze Sint-Lodewijkscollege en zijn legerdienst tijdens de Eerste Wereldoorlog treedt hij beroepshalve in de voetsporen van zijn vader. De inhuldiging van de haven laat hem echter niet los en gaandeweg treedt hij met zijn ideeën daarover meer naar voor, eerst via artikels in lokale kranten, later als vertegenwoodiger van de Stad Brugge in het havenbestuur.
Politiek engagement lijkt een logisch gevolg. In 1938 wordt Vandamme gekozen als gemeenteraadslid en schopt hij het meteen tot schepen van openbare werken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapt hij uit het stadsbestuur, maar daarna schiet zijn carrière voorgoed uit de startblokken.
Laat ze maar binnenvaren, die schepen
Na de oorlog werkt Vandamme zich uit de naad om de vernielde voorhaven in Zeebrugge weer bruikbaar te maken. Hij is dan voorzitter en afgevaardigd bestuurder van de havenmaatschappij - twee functies die hij tot in 1976 zal uitoefenen - en moet opboksen tegen de invloedrijke Antwerpse havenlobby. Sommige projecten mislukken, maar er komen wel passagierslijnen naar Groot-Brittannië, een petroleumterminal en een terminal voor vloeibaar gas.
Pierre Vandamme vindt ook dat meer industrie een goede manier is om meer havenactiviteit te genereren. In Zeebrugge en in Brugge worden industrieterreinen aangelegd, hoewel het nog een hele tijd zal duren voor grote bedrijven als UCO of Penco er zich komen vestigen.
Lees verder onder de foto.
CVP krijgt wind in de zeilen, maar raakt verscheurd
Op 1 juli 1956 volgt Pierre Vandamme Victor Van Hoestenberghe op als burgemeester van Brugge. De nieuwe burgemeester is enorm betrokken bij het verenigingsleven van zijn stad, maar blijft ook inzetten op de ontwikkeling van de haven. Op het einde jaren 60 wil het stadsbestuur Lissewege, Dudzele en Heist bij Brugge te voegen, in het kader van de havenuitbreiding. Uiteindelijk komt er een fusie met Sint-Andries, Sint-Kruis, Sint-Michiels, Assebroek, Koolkerke, Dudzele en Lissewege. Brugge groeit van 50.000 naar 120.000 inwoners. Heist wordt bij kustgemeente Knokke gevoegd.
De fusie geeft de CVP vleugels. De partij van Pierre Vandamme staat niet alleen sterk in Brugge zelf, maar ook in de randgemeenten. Maar de burgemeester is oud en moe geworden. Onder zachte dwang van de partij wordt hij richting uitgang gedwongen en een jaar na de fusie geeft hij de fakkel door aan eerste schepen Michel Van Maele, oud-burgemeester van Sint-Michiels (foto).
Lees verder onder de foto.
De relatie tussen Vandamme en zijn opvolger is niet optimaal. De figuur van de machtige Van Maele blijkt een splijtzwam voor de Brugse CVP. Zijn tegenstanders krijgen de steun van zijn voorganger Pierre Vandamme, die zijn "gedwongen" ontslag eigenlijk nooit heeft verteerd. Diens zoon Fernand Vandamme zal Van Maele uiteindelijk de doodsteek geven door met een christelijke scheurlijst naar de kiezer te trekken. Zo komt een eind aan meer dan 100 jaar katholiek bestuur in Brugge: de socialist Frank Van Acker (foto) wordt burgemeester aan het hoofd van een anti-CVP-coalitie.
Lees verder onder de foto.
Na zijn ontslag als burgemeester en als voorzitter van het havenbestuur wordt Pierre Vandamme uitgebreid uitgewuifd. In 1976 wordt hij in de adelstand verheven. Na zijn dood wordt de nieuwe zeesluis in de haven van Zeebrugge naar hem genoemd. Vlakbij staat ook een monument ter ere van de oud-burgemeester.
Lees verder onder de foto.
Vandaag blijkt niet iedereen Pierre Vandamme te kennen. Dat blijkt uit de video hieronder.
