Je kan beter naar advocaten luisteren dan ze af te luisteren

In de afdeling Levanta, de streng beveiligde afdeling voor geïnterneerde vrouwen van het psychiatrisch ziekenhuis in Zelzate, zouden patiënten worden afgeluisterd wanneer ze contact hebben met hun familie, maar ook wanneer ze overleggen met hun advocaat (DM 21/8 etc.). Het Agentschap Zorg en Gezondheid liet weten een onderzoek te starten naar deze praktijken, nadat een eerder inspectieverslag uitlekte in de pers.

Uiteraard moeten de resultaten van dit onderzoek worden afgewacht. Pas dan zal het duidelijk worden of wat wordt aangeklaagd ook juist is. Intussen fronst de advocatuur toch wel de wenkbrauwen bij het horen van de methodes die misschien systematisch werden gebruikt. Het lijkt niet onlogisch dat er een cameratoezicht is, wat gelet op de high-riskpopulatie allicht als een noodzakelijke veiligheidsmaatregel te verdedigen valt, voor zover natuurlijk de wettelijke voorwaarden daartoe worden nageleefd. De vraag of ook gesprekken met een advocaat mogen worden afgeluisterd is van een andere orde.

Levanta

Lees hier het volledige dossier over het hoog beveiligde centrum Levanta in Zelzate.
     

Bij navraag door de Stafhouder van de balie van Gent bij verschillende advocaten van zijn balie die vertrouwd zijn met de betrokken psychiatrische instelling, blijkt dat de advocaten niet vooraf (en trouwens ook niet daarna) geïnformeerd werden van de mogelijke standaardprocedure op de afdeling Levanta, waarbij kennelijk de gesprekken die zij met hun cliënten in de bezoekersruimte voeren worden afgeluisterd. Ze konden zich dan ook niet verzetten tegen iets waarvan ze niet eens konden bevroeden dat het zou kunnen bestaan. Er is op die afdeling Levanta geen apart advocatenlokaal, zodat de private gesprekken tussen de advocaat en zijn cliënt noodzakelijkerwijze in de bezoekersruimte moeten plaatsvinden.

De gesprekken tussen een advocaat en zijn cliënt zijn uit hun aard zelf en in alle omstandigheden vertrouwelijk. De cliënt, wie hij of zij die ook is (meerder-of minderjarig, legaal of illegaal, beticht van strafbare feiten of niet, Belg of niet, geïnterneerd of niet, hoogopgeleid of niet, kapitaalkrachtig of niet, enz….) moet er altijd op kunnen rekenen dat hij in volle vertrouwen kan overleggen met de advocaat van zijn keuze. Die advocaat zal de cliënt dan bijstaan, in de eerste plaats om die te helpen de eigen gedachten te ordenen. Wie juridische hulp zoekt, ziet vaak door de bomen het bos niet meer en een advocaat kan daar klaarheid in scheppen.

Met de recente informatie die via de pers werd verspreid (het bijzonder strenge regime, met naar verluidt langdurig vastbinden op een bed) is een vertrouwelijk gesprek evident een onaantastbaar recht. De advocaat is daarbij gebonden door het beroepsgeheim, wat een garantie is voor de cliënt. Wat in de vertrouwensrelatie wordt gezegd zal niet mogen worden misbruikt tegen de cliënt en al zeker niet door buitenstaanders. De advocaat is als professioneel van het recht geoefend om als partijdige raadsman de feiten onafhankelijk te beoordelen, om op die wijze de beste juridische bijstand te bieden aan de rechtzoekende.

Het beroepsgeheim, en de daarmee samenhangende vereiste van discretie bij het overleg, is er uitsluitend voor de rechtzoekende en dus niet om de advocaat te beschermen. Daaraan kan en mag niet worden getornd. Als het zo zou zijn dat dit in die welbepaalde psychiatrische instelling met de voeten zou zijn getreden, is dat een zwaarwichtig feit dat niet zonder gevolgen kan blijven. Dat geldt des te meer nu geïnterneerden zelf natuurlijk een kwetsbare groep vormen, ongeacht de reden waarom ze in die gespecialiseerde inrichting zijn terechtgekomen. Het behoort tot de maatschappelijke taak van de advocatuur om ook die mensen een stem te geven en erop toe te zien dat hun rechten worden gerespecteerd.

Als het zo zou zijn dat advocaten systematisch worden afgeluisterd, is er een levensgroot probleem. Dergelijke ondermijning van het werk van de advocaat is iets wat gebruikelijk is in dictaturen, maar niet in een ontwikkelde rechtsstaat. Daar hoort een advocaat niet te worden afgeluisterd, maar hoort het dan naar zijn argumenten wordt geluisterd.