China pakt steeds meer vrienden af van Taiwan

Taiwan is weer een bondgenoot kwijtgeraakt: El Salvador heeft maandag diplomatieke banden aangeknoopt met de Volksrepubliek China en daarvoor die met Taiwan doorgesneden. Het is de derde vriend die Peking dit jaar van Taipei heeft afgepakt, en het land heeft nu nog maar zeventien diplomatieke bondgenoten over, waarvan de meeste kleine stipjes op de wereldkaart zijn.

Volgens Joseph Wu, de Taiwanese minister van Buitenlandse Zaken, is El Salvador gewoon weggekocht. Zo heeft het land Taipei onlangs om “een astronomisch bedrag” gevraagd voor een havenproject dat alle betrokkenen “met een schuld zou achterlaten”. Taiwan kwam daarom niet over de brug. 

Ondertussen zou Peking El Salvador grote investeringen en hulpprogramma’s in het vooruitzicht hebben gesteld, op voorwaarde dat het voor China zou kiezen. Wat betreft China is het het één of het ander: als een land diplomatieke banden met Taiwan onderhoudt, is er geen diplomatieke relatie met China mogelijk. Dit komt voort uit het ‘Eén-China’-principe, een heilige formule die stelt dat er geen twee China’s kunnen bestaan. Het Chinese vasteland en Taiwan zijn sinds het einde van een burgeroorlog in 1949 van elkaar gescheiden, maar Peking beschouwt het eiland als eigen grondgebied en is vastbesloten het weer onder Chinees bestuur te brengen.

De president van Taiwan, Tsai Ing-wen, toonde zich dinsdag strijdlustig. “Wij richten ons op landen met dezelfde waarden, die met ons willen vechten tegen het gedrag van China op het internationale toneel, dat meer uit de hand loopt.”

Als het Peking niet lukt om landen te verleiden, dan wordt de knoet gebruikt. Zoals op het tropische Palau, een eilandengroep in de Stille Oceaan, waar de hotels leegstaan. Voorheen was deze archipel populair onder Chinese toeristen, maar vorig jaar bestempelde Peking het land als een illegale bestemming, omdat het er geen diplomatieke banden mee heeft (en Taiwan wel). De ban doet pijn: in 2017 waren 55.000 van de 122.000 toeristen op Palau afkomstig uit China. In datzelfde jaar kwamen er maar 9.000 toeristen uit Taiwan.

Ook werden hotels en luchtvaartmaatschappijen de afgelopen maanden onder druk gezet om hun websites aan te passen, zodat Taiwan en China hierop niet als twee aparte entiteiten worden voorgesteld. Bij veel maatschappijen kun je nu geen ticket meer boeken naar “Taipei, Taiwan”, maar vlieg je naar “Taipei, China”.

President Tsai

De relatie tussen China en Taiwan is op een dieptepunt beland sinds president Tsai in 2016 tot president werd gekozen. Zij is lid van de Demo­cratische Volkspartij (DPP) die onafhankelijkheid nastreeft. Mocht Taiwan ooit concrete stappen nemen in de richting van formele onafhankelijkheid, dan leidt dat volgens de Chinese wet automatisch tot militair ingrijpen. 

Het is opvallend hoe actief Peking bondgenoten van Taiwan probeert af te pakken sinds Tsai aan de macht is – sinds 2016 zijn Burkina Faso, de Dominicaanse Republiek, Panama, en Saõ Tomé en Príncipe in de armen van China gevallen. Sommige analisten geloven echter dat het meer te maken heeft met de strategie van Xi Jinping, de machtigste Chinese president sinds Mao, om Taiwan in zijn regeerperiode weer in de Chinese moederschoot terug te brengen.

Twitterende Trump

Het is onwaarschijnlijk dat de VS op de rem zullen trappen. Donald Trump schoffeerde China door een felicitatietelefoontje van Tsai aan te nemen en er uitbundig over te twitteren, maar toen hij China bezocht, zei hij het ‘Eén-China’-principe te onderschrijven. Daarna werd de kwestie-Taiwan overschaduwd door de kwestie-Noord-Korea, en daar heeft Trump China hard nodig.

De afgelopen maanden is de Amerikaanse relatie met Peking wel weer vertroebeld door een handelsoorlog, maar Taiwan beseft goed dat het nergens op hoeft te rekenen. De Taiwanese minister van het Vasteland zei vorig jaar te vrezen dat Taiwan het offer zou kunnen zijn dat Trump brengt in ruil voor Chinese samenwerking inzake Noord-Korea, of voor handel. “Een goede deal” lijkt voor Trump belangrijker dan democratie.