Voor het nieuwe vak moet namelijk plaats worden gemaakt in het lesrooster: Nederlands gaat van vijf lesuren naar vier. “Er valt een uur weg, maar we zorgen er via onze leerplannen voor dat de eindtermen Nederlands voluit gerealiseerd zullen worden”, zegt Boeve.

Sp.a: “Een goede eerste stap”

Oppositiepartij sp.a reageert gemengd. “Sp.a is voorstander van elk initiatief om burgerschap en samenleven te versterken, maar hiervoor een uur Nederlands schrappen is een foute keuze”, zegt parlementslid Caroline Gennez.

Volgens sp.a moeten leerlingen in een superdiverse maatschappij “leren samenleven over de grenzen van religies en culturen heen”. “Een gezamenlijk vak burgerschap is een goede eerste stap”, aldus Gennez.

Maar daarvoor een uur Nederlands opofferen, is volgens haar dan weer geen goede keuze. Gennez: “Waarom schrapt men geen uur godsdienst? Momenteel krijgen kinderen twee uur godsdienst. Ons voorstel: vervang één uur godsdienst door een uur burgerschap als eerste stap naar ons uiteindelijke doel: godsdienstlessen als een optie buiten het vast curriculum voor wie dat wil en burgerschap als verplicht onderdeel voor alle leerlingen, ongeacht de koepel.”

CD&V: “Aandacht schenken aan correct spreken, schrijven en begrijpend lezen”

CD&V staat positief tegenover de plannen van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Dat daarvoor een lesuur Nederlands wordt opgeofferd, is volgens Kathleen Helsen geen probleem op voorwaarde dat het vak ‘mens en samenleving’ in het Nederlands gegeven wordt en daarbij aandacht schenkt aan “correct spreken, schrijven en begrijpend lezen”. “Wij staan positief achter een nieuw vak ‘mens en samenleving’ omdat onze jongeren niet sterk scoren op deze materie”, zegt het Vlaams parlementslid.

Ook Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) staat positief tegenover de plannen. Ze heeft naar eigen zeggen altijd gepleit voor aandacht voor burgerschap, mediawijsheid, ondernemingszin en economisch en financiële vaardigheden. “Maar dit mag nooit ten koste gaan van de goede beheersing van het Nederlands”, zegt ze. Goed Nederlands spreken, beheersen en begrijpen is voor de minister cruciaal en moet ook beter in de toekomst.

Crevits herinnert eraan dat de Vlaamse regering een set “ambitieuze” eindtermen voorstelt, ook voor Nederlands, die binnen de lessentabel gerealiseerd moeten worden. “Scholen zijn vrij in de manier waarop ze dit doen. Zo kunnen scholen er nog altijd voor kiezen om in het eerste leerjaar vijf uur Nederlands te blijven geven of om (voor een KOV-school) het vak ‘mens en samenleving’ te spreiden over de twee leerjaren van de eerste graad (telkens een uur).” Maar leerlingen leren ook Nederlands in andere vakken, zegt Crevits. “Ook in geschiedenis, aardrijkskunde of zelfs wiskunde leren ze begrijpend lezen. Een vraagstuk kan je pas oplossen als je de vraag zelf ook begrijpt. Elke leerkracht is dus een taalleerkracht.”

N-VA: “Totaal verkeerd signaal”

Regeringspartij N-VA heeft bedenkingen geformuleerd bij de plannen. De partij staat wel achter het vak ‘mens en samenleving’, maar vindt niet dat daarvoor een lesuur Nederlands mag verdwijnen. “Waarom moet er net een uur Nederlands verdwijnen? En waarom moet het vak ‘mens en samenleving’ twee uur zijn? Als men dat vak nu één uur zou geven, dan moet er geen uur verdwijnen”, aldus Koen Daniëls.

Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) vindt het een “totaal verkeerd signaal” van het katholiek onderwijs om in het eerste jaar van het middelbaar onderwijs het aantal lesuren Nederlands te doen zakken van vijf naar vier om plaats te bieden aan het nieuwe vak “mens en samenleving”. Dat schrijft hij op Twitter.

Bourgeois verwijst naar het PIRLS-onderzoek (Progress in International Reading Literacy Study), dat eind vorig jaar aangaf dat Vlaamse leerlingen steeds minder goed begrijpend kunnen lezen. Vlaanderen zakte op de PIRLS-rangschikking dan ook van plaats 8 naar plaats 32. Ook Bourgeois vraagt zich af waarom het katholiek onderwijs het vak “mens en samenleving” niet gedurende twee schooljaren één uur per week geeft, in plaats van twee uur per week tijdens alleen maar het eerste jaar.

Open Vld: “Logischer om dit in plaats van 1 uur godsdienst te geven”

Open Vld staat achter de plannen van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. “Ons lijkt het meer logisch om dit in de plaats van 1 uur godsdienst te geven”, zegt Vlaams parlementslid Jo De Ro. Maar net als coalitiepartner N-VA vindt Open Vld niet dat er een lesuur Nederlands mag sneuvelen. “Wij hebben serieuze bedenkingen om dit te organiseren in plaats van een uur Nederlands. We worden haast elke dag gewezen op tanende kennis en vaardigheden Nederlands én het belang van Nederlands voor anderstalige én Nederlandstalige kinderen”, aldus De Ro.

KANTL: “Niet ten koste van het vak Nederlands”

De Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) plaatst meer dan een kantlijn bij het voornemen van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. De Academie wijst er in een communiqué op dat onlangs nog vanuit diverse hoeken gewezen is op de zorgwekkende achteruitgang van de schrijf- en leesvaardigheid van de Vlaamse scholieren (alsook op de toenemende marginalisering van literatuur, cultuur en taalbeschouwing in het secundair onderwijs). In het licht daarvan is het voor de KANTL “allerminst duidelijk” hoe de eindtermen Nederlands in de toekomst voluit gerealiseerd zullen worden, mocht er in het aantal lesuren Nederlands gesnoeid worden.

De KANTL stelt de zin van de vorming ‘Mens en samenleving’ niet ter discussie. Dat scholen burgerschap, mediakennis en ondernemingszin aanwakkeren, lijkt de Academie een goede zaak. Een uitstekende beheersing van het Nederlands, een vlotte lees- en schrijfvaardigheid en een rijke kennis van ons talig en cultureel erfgoed zijn daarvoor echter noodzakelijke basisvoorwaarden.

Omdat het aanleren daarvan tot de essentie van het schoolvak Nederlands behoort, lijkt het de Academie “een heilloze weg” om in het aantal lesuren Nederlands te snoeien.

De KANTL vraagt het KOV dan ook om “betere oplossingen” te zoeken om zijn doelen te bereiken.