Advocaat Dutroux: "Ik heb rechtbank niet gevraagd kans op recidive te berekenen"

Er bestaan wetenschappelijke methodes om de kans op recidive te bepalen. Zo kunnen psychologen op basis van de VRAG-schaal (Violence Risk Appraisal Guide) beoordelen hoeveel risico er bestaat dat een individu in de toekomst opnieuw een gewelddadig feit pleegt. De SORAG-schaal (Sex Offender Appraisal Guide) biedt de mogelijkheid te bepalen of een crimineel opnieuw seksueel geweld zal plegen. 

“Canadese onderzoekers volgden 700 individuen in een streng beveiligd ziekenhuis. Sommige individuen hadden strafbare feiten gepleegd, anderen niet”, vertelt professor Pham, hoofd van de faculteit psychologie aan de universiteit van Bergen. “De variabelen waarmee rekening wordt gehouden, zijn historisch bepaald. Men kijkt naar het verleden van het individu. Bijvoorbeeld: antisociaal gedrag dat werd opgemerkt tijdens het lager onderwijs, de geschiedenis van alcoholgebruik of drugs, de burgerlijke staat, de strafrechtelijke geschiedenis, de leeftijd van de dader tijdens het plegen van de feiten, een persoonlijkheidsstoornis…”

Om in te schatten hoe gevaarlijk een crimineel is, wordt naast de VRAG-schaal en de SORAG-schaal ook vaak de PCL-R-schaal toegepast. Op basis van deze laatste schaal kunnen psychologen het niveau van psychopathie beoordelen. Als gerechtspsychologen uiteindelijk bepalen dat er geen kans is op recidive, kan dat het oordeel van de rechtbank beïnvloeden.

“Ik wil ervoor waarschuwen dat dit voorzichtig aangepakt moet worden”, gaat professor Pham verder. “Deze schalen zijn slechts een kompas: ze sturen je in een bepaalde richting, maar tonen je niet het precieze adres zoals een GPS.”

Als aanvulling op de resultaten van bovenstaande methodes, ondergaat het individu ook een psychiatrisch en een klinisch onderzoek, voegt psycholoog en forensisch expert Donatien Macquet toe. “Om correct te kunnen oordelen, moet de expert het individu persoonlijk ontmoeten”, aldus Macquet. “Tijdens deze ontmoetingen zal het non-verbale aspect zeer belangrijk zijn. Komt het individu tijdens het gesprek manipulatief, empathisch en/of dominant over?” 

Psychiater Walter Denys onderzocht Marc Dutroux in 1996 tijdens zijn arrestatie. Hij zag Dutroux in het gerechtsgebouw van Neufchâteau en vervolgens twee of drie keer in de gevangenis. Tijdens het proces in Aarlen beschreef hij hem als “de perfecte psychopaat”. Als Dutroux de “perfecte psychopaat” is, dan zal bijgevolg uit de resultaten blijken dat de kans op recidive groot is, zo schrijven de kranten van Sudpresse.

“Ik heb meer dan 6.000 mensen onderzocht tijdens mijn 40-jarig durende loopbaan”, aldus Denys. “Dutroux is zeker een van de weinige psychopaten die ik ontmoet heb, maar hij springt er niet echt uit”, klinkt het. Volgens Denys, die Dayez een "arme advocaat" noemt, is er geen wetenschappelijk antwoord mogelijk op de vraag of Dutroux niet langer gevaarlijk is. “De Canadezen die de risicoschalen hebben ontwikkeld, hebben veel creativiteit. Maar… zoiets werkt niet elke keer. Psychiaters zijn geen profeten. Vaak antwoord ik rechters dat het individu op dit moment niet gevaarlijk is, maar dat ik niet kan bepalen of dat binnen drie weken nog steeds zo zal zijn. Dat is onmogelijk.”

Volgens Denys is “psychopathie geen ziekte die je kan behandelen met een gele of een rode pil". "Het is een anomalie van de persoonlijkheid. Psychopaten zijn zoals motorrijders: sommigen zijn gevaarlijk, anderen niet”, besluit de psychiater.