Congolese oppositie stelt haar voorwaarden vanuit... Brussel
Zes toppolitici van de Congolese oppositie hebben in Brussel een gezamenlijke verklaring ondertekend met daarin de voorwaarden die zij stellen om de verkiezingen in Congo van eind december te aanvaarden. Jean-Pierre Bemba, Felix Tshisekedi, Moïse Katumbi, Vital Kamerhe, Adolphe Muzito en Antipas Mbusa eisen onder meer dat de lijsten van de kiezers uitgezuiverd worden omdat er veel minderjarige of onbestaande stemgerechtigden zouden tussen zitten, dat de geplande stemcomputers er niet komen, dat de politieke gevangenen worden vrijgelaten,... Kortom, een hele reeks eisen die al lang op tafel liggen maar waar de machthebbers in Kinshasa tot nu toe geen oren naar hebben.
Het is voor het eerst sinds de politieke onrust van de afgelopen twee jaar dat de Congolese oppositie op dit niveau uit één mond spreekt. Een aantal van deze toppolitici mogen trouwens niet eens deelnemen aan de verkiezingen omdat zij volgens de Kiescommissie, bekrachtigd door het Grondwettelijk Hof, niet voldoen aan de voorwaarden om presidentskandidaat te mogen zijn. Zo zijn alvast de vroegere vice-president Jean-Pierre Bemba en de vroegere eerste minister Adolphe Muzito uitgesloten.
Een andere bekende opposant die niet op de stembrieven mag staan is de vroegere gouverneur van de zuidelijke provincie Katanga, bijzonder populair in zijn eigen regio, ook al omdat hij de sterke voetbalploeg TP ('Tout Puissant') Mazembe voorzit: Moïse Katumbi. Hij verblijft al bijna twee jaar buiten Congo omdat de justitie hem wil oppakken voor vermeende fraude rond vastgoed, een zaak die ook volgens Congo-kenners niet meteen een voorbeeld is van onafhankelijke rechtspraak ... Zijn pogingen om op tijd naar Congo te komen om zijn kandidatuur in te dienen zijn op niets uitgedraaid omdat hij het land niet binnen mocht.
Oppositie wil zich eendrachtig tonen
De presidentskandidaten van de oppositie die -tot nu toe- wél op de stembrieven zullen staan, met als belangrijkste wellicht Felix Tshisekedi, de zoon van de bijna twee jaar geleden overleden legendarische opposant Etienne Tshiskedi, verbinden op deze manier nog altijd hun lot aan hun kameraden die al uitgeschakeld zijn. Meer nog, uit een mond klinkt het dat er weldra een eenheidskandidaat zal komen namens de oppositie, met één politiek programma, en dat zij samen de verkiezingen pas zullen aanvaarden als die eerlijk en transparant verlopen.
En dat kan, volgens deze gezamenlijke verklaring, alleen maar als de kandidaten die 'om politieke redenen' uitgesloten werden toch kunnen meedoen, als alle politieke gevangenen worden vrijgelaten, als de internationale gemeenschap de verkiezingen mee organiseert en zo garandeert dat ze veilig en correct verlopen, zonder stemcomputers en met juiste dus uitgezuiverde lijsten van stemgerechtigden.
Zullen de Kabila-clan en de Kiescommissie wijken?
De voorwaarden van de verenigde oppositie klinken dan wel verregaand maar eigenlijk stemmen ze min of meer overeen met de afspraken in het Sylvesterakkoord van 31 december 2016. Toen was er nog geen sprake van eventuele stemcomputers maar wel van maatregelen van 'décrispation', zoals dat heet, maatregelen om de politieke spanning weg te nemen, waaronder het oplossen van het probleem van politieke vervolgingen of wat zo genoemd wordt. Maar daarvoor is bijna twee jaar later nauwelijks iets gebeurd.
Het ziet er ook niet naar uit dat de machtige elite rond president Joseph Kabila en de 'Onafhankelijke' Kiescommissie die hij onder controle heeft nu zullen ingaan op de eisen van de oppositie vanuit Brussel. Zelfs al komen die grotendeels overeen met het standpunt van de internationale gemeenschap, de Verenigde Staten en de Verenigde Naties voorop.
Veel zal er nu van afhangen hoe eendrachtig deze opposanten zullen blijven als Kinshasa niet toegeeft. Onder meer Vital Kamerhe, de enige die op de persbriefing interviews wilde geven, staat erom bekend dat hij nogal vlot van kamp wisselt, zodra hij een kans ziet om mee aan de macht te komen. Vandaag zat hij nog broederlijk naast de uit Congo verbannen Moïse Katumbi.
Binnen twee en een halve maand zouden de Congolezen naar de stembus moeten trekken. Twee jaar later dan hun grondwet voorschrijft. Er kan nog heel veel gebeuren in die amper veertien weken...