In groep naar de rechter tegen doorrekenen jaarvergoeding bij overstap: "Dit druist in tegen de wet"

Op onze energiefactuur staan heel veel verschillende kosten. Een daarvan is een jaarlijks weerkerend bedrag aan onze energieleverancier. Een soort abonnementskost. Als je in dat jaar overstapt naar een andere leverancier, zijn er een aantal energiebedrijven die dat bedrag blijven doorrekenen. Stel, je bent klant voor 4 maanden, dan betaal je toch nog voor 12 maanden. "De inspecteur" van Radio 2 kreeg daarover verschillende verhalen binnen.

Ook Eric Houtman, de ombudsman voor energie, krijgt er regelmatig klachten over. "Sinds 2015 zijn een aantal leveranciers daarmee begonnen: vaste abonnementskosten aanrekenen per jaar in plaats van in functie van de duur dat je klant was", zegt hij bij "De inspecteur". "Maar de wet die sinds 2012 overstappen regelt, zegt duidelijk dat geen enkele vergoeding mag worden aangerekend aan een huishoudelijke klant wanneer zijn contract vroegtijdig beëindigd wordt."

En toch is het sinds vorig jaar toegelaten om die kostprijs door te rekenen. "In het nieuwe Consumentenakkoord heeft men de mogelijkheid geboden aan de leveranciers om die praktijk toe te passen", aldus Houtman. "Alleszins voor het eerste jaar zou men een vaste vergoeding per jaar mogen aanrekenen. Pas vanaf het tweede leveringsjaar zou men pro rata moeten rekenen of een forfaitaire vermindering toepassen." Er zijn momenteel een zestal (kleinere) leveranciers die het eerste jaar hun abonnementsprijs doorrekenen.

Bevoegd minister Kris Peeters (CD&V) liet vorig jaar na het afsluiten van het Consumentenakkoord bij "De inspecteur" verstaan dat dit voor hem wel kan. "Onze administratie heeft gezegd dat het niet in strijd is met de wetgeving, zolang de leveranciers het wettelijke opzegrecht niet verhinderen. We hebben ook onderhandeld zodat de vaste kosten afnemen met de tijd en dat is ook voordelig voor de consument."

Ombudsman Eric Houtman is het daar echter niet mee eens. "Wij vinden dat je geen afspraken kan maken die tegen de wet op kosteloos overstappen ingaan. Vorig jaar hebben wij hierover meer dan 300 klachten gekregen. We hebben aanbevelingen gestuurd naar de leveranciers maar ze volgen die niet op. Ze blijven op hun standpunt staan."

De ombudsdienst Energie zat op de limiet wat de wettelijke mogelijkheden betreft. "Maar de Consumentenombudsdienst, het centrale aanspreekpunt voor alle ombudsdiensten, heeft wél meer opties. Zoals een collectieve rechtsvordering indienen tegen dergelijke praktijken."

Een collectieve rechtsvordering, een class action suit, verzamelt klachten van verschillende mensen, zodat ze samen, in groep, naar de rechter kunnen stappen. Het is de eerste keer dat de Consumentenombudsdienst een collectieve rechtsvordering opstart.

De dienst gaat daarmee in tegen het beleid van Peeters. "Het is de taak van de ombudsdienst om kritisch te zijn", reageert Houtman. "De wet zegt dat het overstappen van energieleverancier kosteloos moet zijn. Wij vinden dus dat de afspraak tussen de overheid en de energieleveranciers over het aanrekenen van de abonnementskosten, niet kan."

Een zeer voorzichtige berekening van Houtman schat het aantal benadeelde klanten op 40.000. "Met een bedrag van 10 tot 70 per klant, zou de compensatie meer dan 1 miljoen euro bedragen."  

Benadeelde klanten hoeven op dit moment niks te ondernemen. Als de rechter de ontvankelijkheid van de klacht aanvaardt, zullen de benadeelde consumenten automatisch vergoed worden, tenzij de rechter daar anders over beslist.