03-10-1918: nieuwe Duitse regering met sociaaldemocraten
Op 3 oktober 1918 krijgt Duitsland voor het eerst een regering gesteund op een parlementaire meerderheid. De nieuwe rijkskanselier prins Max van Baden heeft ook sociaaldemocraten in zijn coalitie opgenomen. En de Bulgaarse koning Ferdinand staat zijn troon af aan zijn zoon Boris.
In Duitsland is prins Max van Baden tot nieuwe rijkskanselier benoemd.
Zijn benoeming hing al een paar dagen in de lucht nadat de huidige vicekanselier, de liberaal Friedrich von Payer, geweigerd had om de ontslagnemende kanselier von Hertling op te volgen.
Prins Max wilde pas zijn benoeming aanvaarden als bleek dat hij een regering kon vormen die op het vertrouwen van de Rijksdag kan rekenen. Hij sloot daarover een programma met de voornaamste partijen. Daarmee heeft Duitsland zijn eerste parlementaire regering.
Vooral de deelname van de sociaaldemocraten (SPD) aan een coalitie leek niet evident. Ze stonden altijd vijandig tegenover het keizerlijk regime. Maar onder invloed van partijvoorzitter Friedrich Ebert heeft de SPD dan toch ingestemd. De onafhankelijke sociaaldemocraten, die zich tijdens de oorlog van de SPD hebben afgescheurd, blijven volledig afzijdig.
Er komen twee sociaaldemocraten in de regering: Gustav Bauer als staatssecretaris voor Arbeid en Philipp Scheidemann, de SPD-fractievoorzitter in de Rijksdag, als staatssecretaris zonder portefeuille (de Rijksregering bestaat buiten de rijkskanselier en de vicekanselier alleen uit “staatssecretarissen”).
Ook de invloedrijke leider van de katholieke Centrumpartij, Matthias Erzberger, wordt staatssecretaris zonder portefeuille. Vicekanselier von Payer blijft aan. Admiraal von Hintze wordt als staatssecretaris voor Buitenlandse Zaken opgevolgd door Wilhelm Solf, die tot nu toe Koloniën beheerde.
Van de nieuwe regering wordt verwacht dat ze zo snel mogelijk stappen naar vrede zal zetten.
Prins Max (51) is de troonopvolger van het groothertogdom Baden, een van de deelstaten van het Duitse Rijk. Onder zijn overgrootvaders telt hij een Zweedse koning, een Russische tsaar en Napoleons stiefzoon Eugène de Beauharnais. Het lijkt vreemd dat een lid van een prominent vorstenhuis geroepen wordt om een parlementair-democratische regering te leiden. Maar er zijn een aantal zaken die hem zeker in de ogen van de Amerikanen aanvaardbaar maken.
De prins heeft liberale sympathieën en was een openlijke tegenstander van de onbeperkte duikbotenoorlog die Duitsland sinds 1917 voert. Hij nam om gezondheidsredenen ontslag als Duits generaal en werkte voor het Duitse Rode Kruis, waar hij zich inzette voor het lot van de krijgsgevangenen. Hij kreeg ook een erefunctie van de Duits-Amerikaanse hulp voor krijgsgevangenen van de YMCA.
Bulgaarse koning treedt af
Tsaar Ferdinand van Bulgarije is afgetreden. Hij heeft zijn land per trein verlaten.
Ferdinand van Saksen-Coburg-Kohary (57), een achterachterneef van de Belgische koning Albert I, is in Wenen geboren, maar zat sinds 1887 op de Bulgaarse troon, eerst als vazalvorst van de Ottomaanse sultan, sinds 1908 als onafhankelijk koning met de titel “tsaar der Bulgaren”.
Hoewel Bulgarije een grondwettelijke monarchie naar Belgisch voorbeeld is, had Ferdinand het laatste woord bij het benoemen van ministers en het nemen van grote beslissingen.
Het was onder druk van Ferdinand dat Bulgarije drie jaar geleden in de oorlog de kant van Duitsland koos, hoewel de meeste Bulgaren eerder pro-Russisch zijn. Ook na de recente nederlaag wilde Ferdinand de strijd voortzetten. Daardoor maakte hij zijn positie helemaal onmogelijk. Hij heeft nu zelf de verantwoordelijkheid voor de catastrofe op zich genomen.
In de voorbije dagen is een einde gemaakt aan de opstanden in het land. Het nieuws dat Bulgarije een wapenstilstand had gesloten deed de gemoederen meteen bedaren. Aan de revolutionaire republiek in het stadje Radomir kwam een einde toen boerenleider Stambolijski liet weten dat hij geen president wilde zijn en de rebellen opriep zich over te geven.
Op verschillende plaatsen zijn de rebellen, vooral muitende soldaten, verslagen door loyale troepen. Daarbij vielen meer dan 2000 doden. Een Duitse divisie die speciaal van de Krim is overgekomen, heeft geholpen bij het herstel van de orde.
Ferdinands oudste zoon is meteen uitgeroepen tot tsaar Boris III. De nieuwe koning is 24 jaar oud en behoort net als de meeste Bulgaren tot de orthodoxe kerk, in tegenstelling tot zijn vader, die altijd katholiek gebleven is.
Fel Duits verzet in Vlaanderen
In het noorden van het offensief in Vlaanderen, rond Diksmuide, beweegt het front voor geen millimeter meer.
De gevechten in het centrum zijn des te heviger. De Belgen vallen aan de richting van Roeselare. Aanvankelijk met succes: de gehuchten Gemeenhof en De Most, amper op 3 kilometer van Roeselare, worden veroverd. Maar de verliezen zijn zwaar en de communicatie met de Franse troepen in steun, is weggevallen. Een Duitse tegenaanval kan niet worden afgeslagen en de terreinwinst is tegen de avond volledig verloren
Ten noorden van deze Belgische aanval trachten de Franse door te breken. Zij zetten hiervoor lichte tanks in, in de richting van Hooglede. Het ongunstige terrein en de sluwe Duitse opstelling van antitankwapens, blijken te veel voor de tanks: dertien tanks worden uitgeschakeld. Toch kunnen de Fransen een lichte terreinwinst boeken.
Meer en meer vermoeide Belgische eenheden worden in het centrum van het front in Vlaanderen vervangen door Franse divisies die tot nu in reserve werden gehouden. Eindelijk komen de Fransen massaal in actie.
In de ochtend van 3 oktober betreden de Britten Lens, het centrum van het Noord-Franse steenkoolbekken, zonder enige weerstand. De Duitsers hebben de stad opgegeven.
Maar ook deze stad, die al lang in het frontgebied lag, is helemaal verwoest en . De Duitsers namen alles mee wat ze konden. Op de foto hierboven een van de koolmijnen, die helemaal onbruikbaar is gemaakt.
