Derk Jan Eppink: "Ik vrees dat de Democraten zich overtild hebben"

De Senaat effent, na het bijkomend FBI-onderzoek, het pad voor een definitieve stemming over Kavanaugh zaterdag. Denkt u dat hij het haalt?

Eppink: "Dat is het meest waarschijnlijk maar blijft onzeker tot het laatst. Men gaf de senatoren een week respijt, om de FBI een bijkomend onderzoek te laten doen dat een aantal twijfelende Republikeinse senatoren in staat stelt comfortabel voor rechter Kavanaugh te stemmen. De Democraten hoopten om de stemming over de tussentijdse Midterm-verkiezingen voor het Congres (op 6 november, MR)te tillen, wat hun strategisch doel was. Maar, de getuigenissen die zij hielpen verspreiden, blijken moeilijk te bewijzen. De Senaat besliste daarom met een meerderheid van 51 tegen 49 om zaterdag definitief te stemmen over Kavanaughs nominatie."

Er zijn desondanks nog dissidente senatoren?

"Inderdaad. Republikeins senator Lisa Murkowski (Alaska) stemde om de debatten gaande te houden, en zal ook zaterdag tegen Kavanaugh stemmen. En dat terwijl de Republikeinen maar één stem mogen verliezen. Aan de andere kant winnen ze wel de extra stem van Democratisch senator Joe Manchin, die vrijdag als enige Democraat aankondigde voor Kavanaugh te zullen stemmen.

"Manchin komt uit (steenkoolstaat) West-Virginia, waar Trump in de presidentsverkiezingen met ruime voorsprong won. Hij kan zijn zetel verliezen aan een Republikeinse opponent in de Midterm-verkiezingen voor het Congres. Met een strategische stem voor Kavanaugh behoudt hij wellicht zijn conservatieve kiezers. Let wel, ik zie Manchin wel enkel voor Kavanaugh stemmen als hij niet alléén het verschil moet maken - want dat zouden zijn Democraten hem nooit vergeven.

  
Wie is Derk Jan Eppink?

Derk Jan Eppink (59) werkt in New York bij de conservatieve denktank London Policy Center. Als Amerika-watcher schrijft hij ook columns voor De Volkskrant en De Morgen. Van 2009 tot 2014 was hij Europees Parlementslid voor Lijst Dedecker. Daarvoor was hij onder meer werkzaam als speechschrijver van Nederlands EU-commissaris Frits Bolkestein. Ook als journalist was hij actief, onder meer voor NRC Handelsblad en Knack.
  

"Het kan ook nog op een gelijk opgaande tie vote van vijftig tegen vijftig uitdraaien. Dan kan vicepresident Mike Pence, een Republikein, met zijn stem de doorslag geven.

De Democraten stellen dat het bijkomende FBI-onderzoek té snel gebeurde - ze gingen niet eens langs bij kroongetuige Christine Blasey-Ford en Kavanaugh?

"Beiden zijn ondervraagd tijdens urenlange hoorzittingen in de Senaat, die in de VS de onderzoeksbevoegdheid heeft mensen te dagvaarden en onder ede te ondervragen. De FBI zocht daarna bevestiging of ontkenning bij getuigen. Voor zover bekend vonden ze niets belastends tegen Kavanaugh ."

Wat vond u persoonlijk van de getuigenis van Blasey-Ford?

"Haar emotie was zeker authentiek. Ze heeft dit zeker niet zomaar uit de duim gezogen. De vraag die de senatoren en de FBI moesten beantwoorden, was of Kavanaugh een dader was of niet. Als je zo'n zware beschuldigingen uit, moet je stevig bewijsmateriaal hebben. Haar getuigenis volstond niet, omdat ze veel dingen niet meer wist en zichzelf ook tegensprak.

"Het opmerkelijke aan deze zaak is natuurlijk dat ze zich afspeelt in het #MeToo-tijdperk. Dat begon met de beschuldigingen tegen Hollywood-producer Harvey Weinstein, waarvan snel kon worden vastgesteld dat ze klopten. Nu zijn we op het punt beland dat een beschuldiging gelijkgesteld wordt aan de schuldverklaring. De beschuldigde is weerloos en krijgt nauwelijks kans op verdediging. In de tussentijd kunnen carrières en gezinnen stuk gaan. Dat is in strijd met de rechtsstaat waar iemand het vermoeden van onschuld geniet tot het tegendeel is bewezen. #MeToo is een beweging geworden met twee uitersten. Er zijn terechte onderzoeken, maar in deze zaak was er sprake van guilt by accusation. Daar moet men toch een streep onder trekken."

Meer dan duizend rechtenprofessoren tekenden in een open brief die stelde dat Kavanaughs uithalen tijdens zijn hoorzitting hem ongeschikt maken, omdat hij het 'gerechtelijk temperament' ontbeert en partijdig was. Moet dit nog meespelen?

"Het is een zwenking die men ook bij de Democraten maakt. Na de beschuldiging van een strafbaar feit trekken ze nu vooral zijn karakter in twijfel. Deze man is al zijn hele leven een rechter die talrijke juridische adviezen schreef. Hij was emotioneel omdat hij het gevoel had dat zijn loopbaan en gezin werden vernietigd op basis van onjuiste beschuldigingen. Af en toe ging hij daarbij inderdaad over the top. Als hij er daarentegen als een koele kikker was gaan zitten, dan was hij overgekomen als een soort Hannibal Lecter. In de VS zijn ze best gewoon dat er in Washington DC eens een traan vloeit. Men maakt er van de politiek graag eencourtroom drama, waarin het gaat om schuld of onschuld. We kregen ook nu een rechtszaak in de politieke arena."

President Trump maakte Blasey Ford begin deze week ook belachelijk tijdens een campagnemeeting. Daarmee deed hij de zaak toch geen goed?

"Nee, dat was onverstandig want net zijn afstandelijkheid werd volgens opiniepeilingen geapprecieerd. Door Blasey Ford aan te vallen op de leemtes in haar verhaal maakt de president veel vijanden, al maakte hij van rechter Kavanaugh tegelijk wel een strijdkreet voor de Midterm-verkiezingen."

Rechter Kavanaugh maakte destijds deel uit van het team van speciaal aanklager Kenneth Starr, die mogelijke leugens van president Bill Clinton onderzocht over zijn affaire in het Witte Huis. Speelt bij sommige Democraten het idee: 'Die man pakken we terug?'

"Dat speelt zeker mee op de achtergrond. De hele kwestie is gepolitiseerd. Ze zullen denken: wat je bij ons geprobeerd hebt, zullen we bij jou ook doen. Alleen zal niemand dat openlijk zeggen, want niemand heeft belang om de zaak Bill Clinton en Monica Lewinsky terug boven te halen."

Hebben de Democraten hun aanval verkeerd ingeschat?

"Ik vrees dat de Democraten zich overtild hebben. Al van bij het begin gingen ze in de fout. Blasey Ford had haar getuigenis al vroeger verstuurd naar Democratisch senator Dianne Feinstein, maar zij heeft de brief anderhalve maand achtergehouden. Blasey Ford vroeg ook anoniem te blijven. Dan werd plots de brief gelekt naar de media én werd haar naam vrijgegeven. De Democraten wilden dat de Midterm-verkiezingen zouden gaan over Kavanaugh, #MeToo en de war on womenvan de Republikeinen."

Daar zijn de Democraten toch in geslaagd?

"Bij hun eigen kiezers wel. Maar, waar ze niet op rekenden is dat Kavanaugh door zijn emotionele verdediging de Republikeinse achterban heeft gemotiveerd om massaal te gaan stemmen in de komende Midterms.

"De Democraten hadden deze ophef eigenlijk niet nodig. Ze hadden al de controverses rond president Trump om hun kiezers te motiveren, terwijl veel Republikeinse kiezers wat gemakzuchtiger thuisblijven als ze een zittende president hebben. Nu zijn de Republikeinen opgezweept om te gaan stemmen. Je ziet al in veel staten, waar Trump eerder won, een trend waarbij Democratische kandidaten voor het Huis van Afgevaardigden en de Senaat in moeilijkheden komen."

Waarom worden Republikeinse kiezers door Kavanaugh aangevuurd?

"Veel Republikeinen herkennen zich in Kavanaughs conservatisme. Ze willen een opperrechter die het Hooggerechtshof bekijkt zoals zij, als een beschermer van de grondwet zoals die letterlijk geschreven is. Voor hen is Kavanaugh niet meer of minder dan een hoeder van Amerika als 'christelijke natie onder God' en beschermer van het traditionele gezin. Voor deze conservatieve waarden gaan ze door het vuur. Dat wakkerde Democratisch senator Feinstein onbedoeld aan."

Kunnen de Democraten ook niet meer vrouwen en onafhankelijke kiezers aansporen, én zo het Huis heroveren?

"Hun vrouwelijke achterban is al gemotiveerd. Zij kunnen in de stedelijke gebieden een verschil maken. Bij de onafhankelijken uit de voorsteden, die een doorslaggevende stem hebben, is het een beetje fiftyfifty. Het in Europa verspreide idee dat er in november een 'blue wave' komt voor de Democraten als reactie op Trump moet nog blijken. Voor het Huis is een nek-aan-nekrace waarschijnlijker, waarbij de Democraten met wat geluk kans maken op een nipte meerderheid. Vergeet niet dat ze dan wel minstens 23 Republikeinse zetels moeten veroveren. Voor de Senaat, die zelf een derde van de senatoren kiest, is het moeilijker. Het betreft veel pro-Trump staten in het conservatievere hartland dat Republikeins rood kleurt. Hoe dan ook, woede aan beide kanten zal de komende stembusgang kleuren."

Als Kavanaugh benoemd wordt zal het negenkoppige Hooggerechtshof een meerderheid van vijf conservatieve opperrechters tellen. Hoe zullen zij wegen op de VS-wetgeving?

"Het Hooggerechtshof zal de grondwet in ultieme beroepsprocedures nu interpreteren met een conservatief wereldbeeld. President Trump benoemde eerder al Neil Gorsuch, die net zoals Kavanaugh op een longlist stond van de conservatieve denktank Heritage Foundation wiens advies het Witte Huis dikwijls volgt. Kavanaugh kende men van zijn werk voor president George W. Bush, waardoor hij ook aanhang heeft onder traditionele Republikeinen. Niet toevallig zat toenmalig buitenlandminister Condoleezza Rice achter hem tijdens zijn hoorzitting.

"Toch is Kavanaugh, volgens zijn uitspraken, een gematigde conservatief, luistervaardig ook, en met een open geest. Hij is zeker geen dogmaticus uit de oude doos. Het enige wat je Trump kan verwijten, is dat hij deze keer geen vrouw koos - maar de kandidate die hij voor ogen had, zou uiteindelijk te weinig ervaring hebben gehad. Het valt overigens niet uit te sluiten dat Trump nog een opperrechter kan benoemen want - de door Clinton benoemde - Ruth Bader Ginsburg is al 85 en valt nu al tijdens zittingen soms in slaap."

Bestaat de kans nu dat, nog voor het einde van Trumps presidentschap, de historische abortusuitspraak 'Roe vs. Wade' wordt teruggeschroefd?

"Dat denk in niet. Deze uitspraak van het Hooggerechtshof uit 1973 die abortus principieel toestaat - al kunnen staten grote restricties opleggen - is té gevoelig. Zoiets herschrijven is voor iedereen te riskant. Republikeinen zullen altijd proberen om abortus op statelijk niveau zo veel mogelijk in te perken, en Democraten zullen het daar pogen te verruimen. Tussen de twee uitgesproken kampen, pro-choice en pro-life, is er ook een groot, grijs gebied."

Waar zie je een conservatief Hooggerechtshof dan wel het verschil maken?

"Ze zullen het tweede amendement, het recht op wapenbezit- en dracht, verdedigen. De Democraten proberen al lang strengere federale wapenwetten door te drukken (na de vele bloedbaden door dolle schutters op scholen en elders, MR), maar daar zal met een conservatief Hooggerechtshof nu principieel niet snel iets aan veranderen. Toch ligt het ook daar per staat verschillend. In New York is men streng, in Texas niet. Dus die strijd blijft vooral daar."

Hoe gaan ze wegen op de samenleving?

"Een conservatief Hooggerechtshof zal de culturele strijd nog scherper maken dan ze al is. De Democraten zijn duidelijk aan het verlinksen. Waar ze enkele jaren geleden op de politieke lijn zaten van pakweg CD&V en Open Vld, neigen veel van hun kandidaten die zich warmlopen voor de presidentsverkiezingen van 2020 nu eerder naar sp.a en Groen. Zelfs JFK en Bill Clinton zouden voor deze generatie te rechts zijn. Christelijk-conservatief Amerika ziet deze evolutie als een bedreiging en zal met een conservatief Hooggerechtshof achter zich van de letterlijke verdediging van de grondwet een strijdpunt blijven maken."

Blijft dat christelijk Amerika ook president Trump steunen?

"De steun aan hem vanuit christelijk Amerika is nog nooit zo groot geweest. Ze zien in hem geen kandidaat-paus, beseffen dat hij door zijn verleden van scheve schaatsen niet perfect is, maar omdat hij hun waarden verdedigt als een vechtjas, omarmen ze hem. Trump wordt gezien als de sterke verdediger van de christelijke zaak sinds hij de VS-ambassade verhuisde van Tel Aviv naar Jeruzalem, en kan bij hen met de benoeming van een conservatieve opperrechter nog meer krediet krijgen."