Grote Peiling: 4 op de 10 Vlamingen zou niet stemmen als het niet moet

Dat minder dan vier op de tien Vlamingen niet zou gaan stemmen zonder stemplicht, geldt zowel voor de gemeenteraadsverkiezingen (37%) als voor de federale verkiezingen (36%, zie grafiekje hieronder). Wat opvalt is dat de helft van de Vlaams Belang-kiezers niet zou stemmen, zowel lokaal als nationaal. Daaruit blijkt dat de radicaal-rechtse partij nog steeds veel foert-stemmen verzamelt. 

N-VA wil de afschaffing van de provincies in het regeerakkoord van de volgende Vlaamse regering, maar kan daarmee maar 43% van de Vlamingen bekoren, blijkt verder uit de Grote Peiling. 30% wil niet van een afschaffing weten, 27% boeit het niet. Opmerkelijk is dat ook maar 52% van de N-VA-achterban voor een afschaffing van de provincie is. Bij de PVDA-kiezers is het enthousiasme groter (63%) om komaf te maken met het provinciale bestuursniveau.

Amper zeven fusies zullen zich op Nieuwjaar officieel voltrekken in Vlaanderen, waardoor er straks maar 300 gemeenten meer overblijven in plaats van 308. Weinig Vlamingen (20%) staan dan ook te springen om een fusie van hun gemeente met een buurgemeente. De grootste voorstanders zit bij de achterban van CD&V (29%), maar het is ook een minderheid. Voor de fusie van de 19 Brusselse gemeenten is meer volk gewonnen in Vlaanderen (47%). Ook bijna een Brusselaar op vier ziet heil in een fusie.

In zeven op de tien Vlaamse gemeenten ligt een voorakkoord klaar voor de verkiezingen zondag. Dat is de inschatting van Johan Ackaert (UHasselt), die er jarenlang onderzoek naar deed. Maar die akkoorden kunnen niet op de goedkeuring van de Vlaming rekenen: 57% vindt ze onaanvaardbaar. Vooral kiezers van extremere partijen, die doorgaans niet gevraagd worden om mee te besturen, vinden die op voorhand bedisselde bestuursdeals onacceptabel.

In ons land geldt een opkomstplicht: wie 18 jaar is en kan stemmen maar niet opdaagt, is strafbaar en kan worden vervolgd. Bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen, in 2012, daagde 7,1% van de kiezers niet op aan het kiesbureau. "Maar kiezers die verstek laten gaan, worden door geen enkel parket vervolgd. Onze opkomstplicht is daardoor in feite een opkomstrecht", zegt politicoloog Carl Devos (UGent). Dat is al zo sinds 2003, toen toenmalig minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V) bevestigde dat vervolging van niet-opgedaagde kiezers geen prioriteit is voor de parketten. In 2012 werd die boodschap herhaald door Annemie Turtelboom (Open Vld).

Wat opvalt, is dat de helft van de Vlaams Belang-kiezers zijn stem niet zou uitbrengen, zowel lokaal als nationaal. De radicaal-rechtse partij lijkt dus nog steeds veel 'foert-stemmen' te verzamelen. 42% van de PVDA-achterban zou evenmin opdagen voor de lokale stembusslag. De federale verkiezingen wegen blijkbaar zwaarder door voor de communistisch gezinde kiezers: 74% van hen zou dan wél nog gaan stemmen.