De vijf boeken die het leven van Ivan De Vadder hebben veranderd

VRT-journalist Ivan De Vadder is germanist van opleiding. Hij is dus vertrouwd met en liefhebber van literatuur.  Maar tot zijn spijt vindt hij het echte leesplezier tegenwoordig alleen in de vakanties terug.

"Lezen is voor mij vaak vakgerelateerd. Ik heb de afgelopen weken heel wat politieke boeken gelezen die naar aanleiding van de Boekenbeurs uitkomen. Dat gaat niet met veel leesplezier gepaard. Daarvoor is de snelheid te hoog, je moet dat verwerken. Ik probeer die boeken op voorhand te lezen zodanig dat ik redacties advies kan geven en recensies kan schrijven. Voor een stuk verdwijnt daar het leesplezier voor het gerichte efficiënte lezen."

Hoe dan ook vond De Vadder vijf boeken waarmee hij onze boekenrubriek kan aanvullen. "En ik kan je zo nog vijf andere titels geven die ik fantastisch vind. De boekenwereld is een wereld waarin ik heel graag vertoef."

Beginnen doen we met het "oerboek om de Vlaamse politieke geschiedenis te begrijpen", dixit Ivan De Vadder. "Greep naar de macht" van historicus Bruno De Wever, broer van.  Een geschiedenisstudie van de Vlaamse Beweging en in het bijzonder van het Vlaams Nationaal Verbond.

"Als je België wil begrijpen, als je wil begrijpen waarom de eerste regel in de statuten van de N-VA de splitsing van België opeist, dan moet je die hele voorgeschiedenis kennen", aldus Ivan De Vadder. "Je hebt eigenlijk in elke Vlaamse politieke partij erfgenamen van de Volksunie. En de Volksunie was op haar beurt de erfgenaam van een geschiedenis die heel ver teruggaat. Als je dat allemaal wil begrijpen, dan moet je dit boek lezen. Dan ga je veel meer begrijpen waarom sommige zaken gevoelig liggen en andere dingen minder."

Volgens De Vadder leer je uit het boek bijvoorbeeld dat katholieke partijen en Volksunie altijd in een "soort paringsdans tegenover elkaar hebben gestaan, met aantrekken en afstoten". Denken we maar aan de opkomst en het uiteenvallen van het kartel CD&V/N-VA tussen 2004 en 2008.

Verkiezingen, "het feest van de democratie". In dat licht helpt "The life and death of democracy" van de Australische professor John Keane om het begrip "democratie" beter te begrijpen. "Het boek gaat over waar democratie vandaan komt en auteur John Keane gaat heel ver terug in de oergeschiedenis", geeft Ivan De Vadder mee. "Hij begint bijvoorbeeld niet in Griekenland, maar bij de stammen in Mesopotamië. Het boek gaat ook sterk door tot de huidige democratie en haalt de deliberatieve democratie aan waarbij de overheid af en toe instrumenten gebruikt om mensen op een andere manier aan het woord te laten dan alleen maar via verkiezingen om de zoveel jaar."

Het werk laat de lezer ook toe om "democratie" te relativeren. "Democratie zoals we het vandaag kennen is een erg jonge plant. Het boek toont dat er veel oudere vormen zijn en geeft ook aan dat we misschien wat milder moeten zijn tegenover landen die op een andere manier naar democratie kijken en hun invulling geven. Niet iedereen wil een democratie zoals wij die in West-Europa in gedachten hebben", legt De Vadder uit.

Al is er in het boek van John Keane ook plaats voor leuke weetjes. "Het stemhokje is bijvoorbeeld in Australië uitgevonden aan het einde van de 19e eeuw omdat men het beu was dat de land- of fabriekseigenaar zijn arbeiders naar de plaats bracht waar gestemd werd en over de schouders meekeek. En dus werd er een hokje met drie wanden en een gordijntje uitgevonden."

Het enige fictieboek in de reeks is "Max Havelaar" van de 19e eeuwse Nederlandse schrijver Multatuli. Het boek gaat over de Nederlandse koloniale politiek in Nederlands-Indië. Ook hier is er dus een politieke boodschap: sociaal onrecht. "Dat is de drijfveer van heel veel journalisten, maar ook van heel veel politici", stelt Ivan De Vadder. "In die zin is het in mijn ogen een politiek boek."

Een "meesterwerk van de Nederlandse literatuur dat overigens in Brussel werd geschreven", zegt De Vadder. "De Nederlandse koloniale geschiedenis wordt erin ontleed en bekritiseerd. Het is het eerste kritische werk op die koloniale geschiedenis. Voor een stuk missen we dat nog altijd in ons land: een meesterwerk rond onze koloniale geschiedenis. Jef Geeraerts heeft wel een aantal dingen geschreven, maar niet met die scherpe en kritische toon."

Naar de Amerikaanse politiek dan, met "The years of Lyndon Johson. The passage of power", een van de vijf delen in de biografische reeks over de Amerikaanse president Lyndon B. Johnson, geschreven door de Amerikaanse journalist Robert Caro.

Een politieke biografie dus. "Je mag in de politiek de mens niet wegdenken. In mijn kast staan ook alle memoires van onze premiers. Dat is belangrijk omdat de individuen en hun psychologie een zeer belangrijke rol spelen naast de ideologie", geeft Ivan De Vadder mee. Deze biografie van Lyndon Johnson is "ongemeen boeiend", aldus De Vadder. Johnson was de vicepresident van Kennedy. Toen die vermoord werd, nam Johnson het over en nadien werd hij herkozen.

"Je hebt het idee dat Kennedy dé revolutie was, de hele wereld keek naar Kennedy en naar wat hij zou realiseren. Als je het boek leest, besef je dat Kennedy eigenlijk nergens stond op het moment dat hij vermoord werd en dat Lyndon B. Johnson ondanks zijn achtergrond - hij kwam uit een zuidelijke staat die op dat moment veel minder open stond voor rechten voor de Afro-Amerikanen -toch diegene is geweest die de ideeën van Kennedy heeft gerealiseerd en de rassendiscriminatiewetten heeft opgeheven. Een ontluisterend beeld waaruit je weer begrijpt dat het uiteindelijk niet het imago van een politicus is dat ertoe doet, je moet op den duur ook naar zijn realisaties kijken."

Eindigen doen we buiten de wereld van de politiek: "Het heelal" van de wereldvermaarde natuurkundige Stephen Hawking. "Mijn eerste stappen in de journalistiek deed ik met verkeer en daarna met positieve wetenschappen", vertelt Ivan De Vadder. "Ik vind dat wij veel te weinig aandacht besteden aan positieve wetenschappen zoals wiskunde en fysica. Die bepalen heel erg onze samenleving, maar in alles wat journalistiek en media is komt het veel te weinig aan bod.'

"Het is heel moeilijk om de wetenschap over te brengen. En toch zijn er een heleboel mensen die zich aan vulgariserend werk gewaagd hebben en prachtige boeken hebben geschreven die op een heel bevattelijke manier de wereld van de positieve wetenschappen open leggen. Een van de oervoorbeelden is Stephen Hawking en "Het Heelal". Hawking slaagt erin om het op een ongemeen boeiende en bevattelijke manier duidelijk te maken. Dat is een wereld die zich opent en waarin ik mij nog altijd makkelijk in kan verliezen."