LIVE. Geen enkele coalitie mogelijk zonder N-VA in Antwerpen, De Clercq zegezeker: "Gent krijgt liberale burgemeester"

De stad Brussel krijgt een nieuwe meerderheid, van PS, Ecolo-Groen en Change.brussels (burgerlijst van het vroegere sp.a). Dat raakte deze nacht bekend. Samen hebben ze 27 van de 49 zetels. De PS van uittredend burgemeester Philippe Close bleef dicht bij zijn score van 2012, ondanks de schandalen rond onder meer Samusocial. De partij verloor slechts één zetel (17). Ecolo-Groen won twee zetels (9).

In een persbericht luidt het dat ze samen een progressieve coalitie vormen die wil blijven inzetten op een nabijheidspolitiek, "zodat iedereen op wandelafstand van zijn woning toegang heeft tot scholen, sport- en cultuurcentra, nabijheidspolitie, groene ruimten, woningen en handel".

Het nieuwe stadsbestuur wil ook blijven inzetten op een leefbare stad en gezonde lucht. "Dit impliceert investeringen in fiets- en voetgangersinfrastructuur en een vermindering van de autodruk". Er zullen ook extra agenten, stewards, gemeenschapswachters (dag en nacht) en straathoekwerkers worden aangeworven. Het bestuur wil ook verder investeren in sociale en publieke woningen.

Het OCMW moet snel en structureel meewerken aan het daklozenbeleid. Om de burger meer inspraak te geven komen er "burgerraden" (per loting) en gemengde commissies. "We creëren een nieuw beleidsinstrument: het gemeentelijk burgerinitiatief". 

Bij de gemeenteraadsverkiezingen in het Brussels gewest zijn Ecolo-Groen en PTB*PVDA de grote winnaars. Vier van de vijf MR-burgemeesters mogen voor een verlenging van hun mandaat vrezen. Van een doorbraak van N-VA is niet echt sprake en zowel Vlaams Belang als Islam konden geen enkel zitje in de wacht slepen. Opmerkelijk is ook dat de PS ondanks de schandalen niet zwaar afgestraft is. In Brussel-Stad is zelfs sprake van een status quo.

De groenen slaagden erin om in drie gemeenten de grootste te worden: in Vorst, Watermaal-Bosvoorde en Elsene. In nagenoeg alle gemeenten gaan Ecolo en Groen erop vooruit.

MR dreigt in een aantal gemeenten het burgermeesterschap te verliezen: in Ganshoren, waar Pierre Kompany een meerderheid gevonden heeft, in Molenbeek waar Catherine Moureaux (PS) met PVDA onderhandelingen wil starten, in Elsene waar Ecolo-Groen ruim de grootste is en in Ukkel, waar de partij haar absolute meerderheid verliest. Enkel Vincent De Wolf kon zijn score in Etterbeek verhogen, maar slaagde er niet in om de absolute meerderheid te heroveren.

Gemengd beeld voor socialisten
Het beeld is gemengd voor de socialisten, ondanks de slechte vooruitzichten na de schandalen van de afgelopen jaren met Samusocial als hoogtepunt. Daar waar de PS in heel wat gemeenten erop achteruit gaat, houdt de partij merkwaardig stand in Brussel-Stad. Philippe Close slaagt erin het verlies te beperken tot één zetel, terwijl de partij zonder sp.a opkwam en de burgerpartij Change.Brussels van de gewezen sp.a-schepen Ans Persoons een zetel binnenhaalde. In Molenbeek ziet het er naar uit dat Catherine Moureaux de burgemeestersjerp terug zal winnen die MR zes jaar geleden van haar vader overnam.

DéFI en cdH-CD&V vertonen een gemengd beeld: nu eens winst, dan weer verlies.

Van een doorbraak van N-VA is, ondanks de hulp van nationale boegbeelden Theo Francken en Jan Jambon, geen sprake. Brussels parlementsleden Cieltje Van Achter en Liesbet Dhaene raakten niet verkozen en in totaal werden maar 7 N-VA'ers verkozen, één meer dan zes jaar geleden.

CD&V, N-VA en Open Vld hebben een akkoord bereikt over het Limburgse provinciebestuur. Zonder sp.a dus. Dat bevestigt N-VA-kopstuk Steven Vandeput aan Belga, na een bericht van Het Belang van Limburg.

Sp.a maakte vele legislaturen lang deel uit van de Limburgse deputatie, maar is er dit keer dus niet bij. CD&V (10), N-VA (7) en Open Vld (4) hebben samen 21 zetels op 31 en komen dus ruimschoots aan een meerderheid. De overige zetels gingen naar sp.a (5), Vlaams Belang (4) en Groen (1).

In Gent geeft Groen-kopstuk Elke Decruynaere aan dat het progressief kartel straks samen naar de onderhandelingen voor een nieuwe bestuurscoalitie trekt. Sp.a en Groen verliezen volgens voorlopige resultaten meer dan 10 procent, maar blijven wel de grootste groep in de Gentse gemeenteraad.

Groen kan mogelijk een pak meer verkozenen in de Gentse gemeenteraad loodsen. Maar dat betekent niet dat Decruynaere niet langer gelooft in de samenwerking met sp.a. "We hangen aan elkaar omwille van een zeer sterk inhoudelijk project", licht Decruynaere toe. 

Coddens blijft zondagavond voor de Groen-kopvrouw de kandidaat-burgemeester van de kartelpartners sp.a en Groen, die vandaag samen naar de onderhandelingstafel trekken.

Decruynaere schrikt niet dat Open Vld'er Mathias Declercq het burgemeesterschap claimt, maar vindt dat het de komende dagen moet gaan over het project. "Hij heeft 1 op de vier Gentenaars overtuigt, wij 1 op de 3." 

Decruynaere vindt dat het kartel aan zet moet komen en wijst op de score van Groen, die ze omschrijft als "ook zeer positief."

Bij de gemeenteraadsverkiezingen in het Brussels gewest werden in totaal 87 Nederlandstaligen verkozen. Dat zijn er 9 meer dan in 2012. Dat heeft BRUZZ berekend.

Ecolo-Groen levert de meeste Nederlandstaligen, 28. Daarna volgen Open Vld (17), sp.a (14), CD&V (11), N-VA (7) en PVDA (6). Daarnaast raakten ook 4 Nederlandstaligen als onafhankelijke verkozen. Vlaams Belang heeft geen verkozenen meer in de Brusselse gemeenteraden.

Het aantal Nederlandstaligen kan nog stijgen bij de eedafleggingen. Veertien Nederlandstaligen staan immers als eerste opvolger.

Ik kan met een gerust gemoed afscheid nemen als burgemeester van Leuven." Louis Tobback (sp.a) stoomde zijn partijgenoot en kroonprins Mohamed Ridouani klaar als zijn opvolger. "Het plan heeft gewerkt", zei Tobback.

De zoektocht naar zijn opvolger begon al in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2006. "Toen al vroeg ik me af wie mij later zou opvolgen", zegt Tobback (80). "In alle stilte heb ik het toen aan iemand gevraagd, maar die persoon wilde niet. Bij de verkiezingen in 2012 had ik opnieuw iemand op het oog, maar weer botste ik op een njet." Namen wil Tobback niet kwijt.

Politiek beest
"In 2006 kwam Mohamed voor het eerst op, in kartel met Spirit. Ik merkte zijn talent. Als hij schepen wilde worden, was het in orde voor mij. Hij was toen consultant bij Deloitte en vroeg bedenktijd. Maar het politieke beest schuilt in hem en hij had goesting. Ik heb hem meteen serieuze bevoegdheden gegeven."

In 2012 trok Tobback opnieuw de lijst. "Mohamed was er toen nog niet klaar voor. Binnen de partij spraken we toen al wel af dat wie vooraan op de lijst stond in 2018 naar achteraan zou verhuizen. In januari 2013 heb ik in mijn eentje beslist dat hij de man moest worden. Het is heel goed afgelopen. Ik ben er superblij mee."

Eenmalige interludium
Tobback was 24 jaar burgemeester van Leuven. "Ik huiverde ervoor dat ik een eenmalig interludium zou zijn. Ik moest opvolging krijgen." Ondanks 2.395 voorkeurstemmen gaat Tobback niet zetelen in de gemeenteraad. Die eer laat hij aan zoon Bruno. "Als de partij me roept, ben ik beschikbaar voor advies. Maar alleen dan. Ik ben geen schoonmoeder."

De 70,2 procent van de lijst Gemeentebelangen van burgemeester Leopold Lippens van Knokke mag misschien het meest tot de verbeelding spreken, maar er zijn nog tal van gemeenten in Vlaanderen waar een partij een absolute meerderheid behaald heeft en de komende zes jaar dus geen coalitiepartner naast zich moet dulden in het gemeentebestuur.

In Kaprijke lag een absolute meerderheid voor de hand. Er dongen namelijk maar twee lijsten naar de gunst van de kiezer. Het kartel van CD&V, N-VA, Groen en onafhankelijken haalde 50,8 procent en negen zetels, de lijst Samen is goed voor 49,2 procent en acht zetels.

CD&V haalt een absolute meerderheid in Zoutleeuw en in Ravels. N-VA doet hetzelfde in Rijkevorsel, Open Vld in Zonhoven.

Eerder kon in verschillende andere gemeenten al een absolute meerderheid bekendgemaakt worden. Het ging onder meer om Mechelen, Middelkerke, Torhout, Edegem, Aalter, Puurs-Sint-Amands en Brakel.

De grootste lijst van Brussel-stad, de PS van burgemeester Philippe Close, zit deze nacht samen met Ecolo-Groen, sinds vandaag de tweede grootste partij in Brussel-stad, aan de onderhandelingstafel in het Brusselse stadhuis. Huidig meerderheidspartner MR-Open Vld mocht niet mee aan tafel schuiven.

De twee grootste partijen uit Brussel, PS met 17 zetels en Ecolo-Groen met 9 zetels, hebben samen met 26 zetels genoeg om de benodigde meerderheid van 25 zetels te behalen. Onder meer Philippe Close (PS), Benoit Hellings (Ecolo) en Arnaud Pinxteren (Ecolo) werden gespot bij het betreden van het stadhuis. Om de nipte meerderheid van beide partijen te versterken, zou ook sp.a'er Ans Persoons van de burgerlijst Change.Brussels (1 zetel) mogelijk mee aan de onderhandelingstafel zitten.

Door de val van de MR van 10 naar 7 zetels, springt Ecolo-Groen over de liberalen en versierden ze zo een uitnodiging aan de onderhandelingstafel. Op Twitter laat huidig MR-schepen Els Ampe haar teleurstelling blijken.

"Ik wil iedereen bedanken voor de 1.610 voorkeursstemmen. Daarmee ben ik opnieuw de populairste Nederlandstalige in het Brussels gewest. Het voelt wrang, omdat onze lijst MR-Open Vld achteruit gaat. Daardoor is de kans heel klein dat ik opnieuw schepen word", aldus Ampe op Twitter.

MR-VLD, dat met de socialisten mee bestuurde, verliest drie zetels en strandt op 7. PTB*PVDA is meteen goed voor 6 zetels. Grootste verliezer is cdH-CD&V dat van tien op vijf terugvalt. DéFI behoudt drie zetels, N-VA één zetel voor Johan Van den Driessche.

In Gent feliciteert Rudy Coddens (sp.a) coalitiepartner Mathias De Clercq van Open Vld met zijn verkiezingsuitslag. Volgens de voorlopige uitslagen is een verderzetting van de huidige coalitie sp.a-Groen-Open Vld mogelijk, maar De Clercq claimt de burgemeesterssjerp na winst van de liberalen. "Dat is vandaag niet aan de orde", reageert Coddens. De lijsttrekker van het kartel sp.a-Groen vindt de verderzetting van de huidige bestuurscoalitie de meest werkbare optie.

"Het project van sp.a en Groen heeft een derde van de Gentenaars overtuigd, dat is de realiteit", zegt Coddens. "Ik begrijp de tevredenheid van de collega's van Open Vld", klinkt het, "maar morgen blikken we vooruit en nemen we de leiding in de onderhandelingen."

"Breed gedragen positief project"
Coddens zegt als burgemeesterskandidaat te streven naar een breed gedragen positief project en krijgt de steun van kartelpartner Groen, die na nieuwe geruchten ontkent dat het kartel na de verkiezingen snel zou kunnen splitsen. "In de politiek is het nog altijd zo dat het project met de grootste aanhang aan zet is."

De uitslag van de Gentse verkiezingen was rond 23 uur nog steeds niet volledig, met 78 getelde bureaus op 91. Maar de kaarten lijken moeilijk geschud en lange coalitiegesprekken lijken op komst na een nieuw machtsevenwicht binnen het kartel en een claim op de sjerp door Open Vld.

In 2006 en 2012 haalde federaal minister van Energie, Leefmilieu en Duurzame Ontwikkeling Marie Christine Marghem (MR) nog de meeste voorkeursstemmen in Doornik. Ditmaal lijkt ze de prijs van haar beleid als federaal minister van Energie te betalen: ze moest genoegen nemen met 4.179 voorkeursstemmen, terwijl ze er zes jaar geleden nog 7.911 haalde.

Marghem herhaalde op de lokale televisiezender No Tele dat haar partij heeft geleden onder de voortdurende kritiek van de andere Franstalige partijen, die federaal in de oppositie zitten. "Rudy Demotte, die al langer minister is dan ik, is op eenzelfde manier afgestraft", stelde ze vast.

Demotte, minister-president van de Franse gemeenschap, had inderdaad ook niets te vieren. Hij werd in 2012 tot burgemeester verkozen met 7.461 voorkeursstemmen, maar werd ditmaal geklopt door zijn partijgenoot en waarnemend burgemeester Paul-Olivier Delannois. Delannois haalde 5.700 stemmen, Demotte 4.303.

In het Vlaams-Brabantse Beersel is N-VA-lijsttrekker en Vlaams minister Ben Weyts er niet in geslaagd zijn ministerschap te verzilveren. Weyts haalt met 1.806 voorkeurstemmen zelfs minder stemmen dan zes jaar geleden. Zijn partij zakt ook van 8 naar 7 zetels.

De Lijst van de Burgemeester (in 2006 nog CD&V) blijft de grootste partij in Beersel met 27,5 procent of 9 zetels. Dat is 3,5 procentpunt minder dan in 2012. 

Grote winnaar in Beersel is Groen. De Vlaamse groenen met lijsttrekker (en huidig schepen) Veerle Leroy komen er uit op 16,5 procent of vijf zetels. Dat is meer dan de 12,2 procent of 3 zetels in 2012 toen de partij zelfs nog in kartel met sp.a opkwam.

De Franstalige UF en Open Vld winnen elk een zetel en komen uit op respectievelijk 5 en 2. Het Vlaams Belang doet met één zetel opnieuw haar intrede in de raad.

Het is voorlopig afwachten welke coalitie er in Beersel op de been zal worden gebracht.

Als Bart De Wever gesprekken wil opstarten met de Antwerpse socialisten, dan staat de sp.a daarvoor open. Dat heeft lijsttrekster Jinnih Beels gezegd. "Maar ik ben me ervan bewust dat het water erg diep is."

Bart De Wever zal maandag alle partijen uitnodigen om te horen wat mogelijk is. Sp.a-lijsttrekster Jinnih Beels had die boodschap nog niet gehoord. "Het initiatief is ook niet aan ons", reageert ze vanuit het Zuiderpershuis, waar de sp.a-aanhangers volgens Beels "teleurgesteld, maar nog mee" zijn.

"Ik heb altijd gezegd dat ik niemand uitsluit, behalve het Vlaams Belang", zegt Beels. "Ook al is het water tussen ons en de N-VA diep. Dat hebben we in de debatten van de afgelopen weken gezien. Het zal niet eenvoudig worden om die brokken te lijmen, maar we houden de deur op een kier."

De sp.a kijkt in Antwerpen vooral naar Groen, om een samenwerking op te starten. "Wij reiken in de eerste plaats de hand naar onze groene broeders", zegt Beels. "Om samen oppositie te voeren voor onze stad." 

"Dit was een Groene Zondag en een Zwarte Zondag, absoluut", besluit onze commentator Jan Segers. "Een Blauwe Zondag, zeker ook. Een Gele Zondag en een Oranje Zondag, her en der. En een Bloedrode Zondag, bijna overal."

Lees hier het volledige commentaar.

"We zijn bereid om onze verantwoordelijkheid te nemen en voor onze thema's op te komen, maar we zijn geen kandidaat om een coalitie te vormen met N-VA." Dat zei Antwerps Groen-lijsttrekker Wouter Van Besien in een reactie bij VTM.

"We zijn de grootste stijger, we gaan er met 10 procent op vooruit in de stad Antwerpen. We kunnen met recht en reden spreken van een Antwerpse groene zondag."

De huidige coalitie verliest veel van haar pluimen, constateerde Van Besien. "Antwerpen heeft gekozen voor schone lucht, voor betaalbare woningen en voor respectvol samenleven. De agenda voor de volgende jaren ligt vast."

Volgens de Groen-kopman zal er creativiteit nodig zijn om een stabiele meerderheid te vormen. "De situatie is heel moeilijk. De komende dagen zal moeten blijken welke coalitie kan worden gevormd." 

Lees ook: ANALYSE: Met de hakken over de Schelde. De Wever triomfeert, maar moet mogelijk naar links kijken

Voor sp.a-voorzitter John Crombez laten de resultaten van de gemeente- en provincieraadsverkiezigen een "gemengd beeld" zien. "Op bepaalde plaatsen hebben we wat verloren, maar op andere plaatsen doen we het goed".

"Ik heb al zestig gemeenten waar we vooruit gaan", zei Crombez op de VRT. Hij wees onder meer op het goede resultaat van Mohamed Ridouani in Leuven. "We gaan het meest vooruit op plaatsen waar we vernieuwd hebben. Dat is de weg die we uit moeten".

Over zijn eigen stad Oostende, waar Open Vld-lijsttrekker Bart Tommelein de sjerp opeist, zegt Crombez "dat het nog wat vroeg is". "De stadslijst (van sp.a-burgemeester Vande Lanotte, nvdr) is nog altijd de grootste. "Het is nu zaak om te kijken met wie we een project voor Oostende kunnen maken".

Over Antwerpen dan. "De voornaamste vaststelling is dat Jinnih Beels veel hoop en perspectief biedt", zei Crombez. In plaats van veto's uit te spreken, "moet er nu gepraat worden", zei Crombez. Volgens de sp.a-voorzitter is Beels "intussen volwassen genoeg" om te weten wat ze moet doen, al zei hij dat de kans op een inhoudelijk akkoord met de N-VA van Bart De Wever klein is.

In de Limburgse gemeente Bilzen blijft de huidige coalitie van Beter Bilzen (Open Vld), N-VA en Bilzen Bruist (sp.a) aan de macht. De grootste partij, Trots op Bilzen van CD&V'er Johan Sauwens, wordt buitenspel gezet. Dat meldt het Belang van Limburg. Er komt wel een nieuwe burgemeester, N-VA-burgemeester Frieda Brepoels verliest fors. Nieuwe burgervader wordt de liberaal Bruno Stegen van Beter Bilzen.

PS-voorzitter en huidig burgemeester van Bergen, Elio Di Rupo verliest zijn burgemeesterschap. Hoewel hij de lijst van de PS duwde, gaf hij wel aan dat hij zou zetelen als hij de meeste stemmen haalde. Maar de meeste voorkeursstemmen gaan vooralsnog naar lijsttrekker Nicolas Martin. “Hij zal een uitstekende burgemeester worden”, aldus Di Rupo.

Bart De Wever beseft dat een voortzetting met een Zweedse coalitie maar een heel krappe meerderheid geeft en sluit niet uit dat nog een andere partij in beeld zal komen. Hij zal de komende dagen de andere partijen uitnodigen om te kijken wat de mogelijkheden zijn. "Ik doe geen enkele deur dicht", verklaarde De Wever.

Indien de huidige Zweedse coalitie voortdoet, komt ze aan slechts 28 zetels op een totaal van 55 zetels. Een coalitie van N-VA, Open Vld en CD&V heeft met andere woorden geen zetel op overschot. "Een Zweedse coalitie kan, maar men moet er zich rekenschap van geven dat die heel krap is", analyseert De Wever.

Hij zegt niet dat een Zweedse coalitie onmogelijk is. Dan moet iedereen zich wel "commiteren" en bovendien weet De Wever naar eigen zeggen niet eens of de andere partijen zo'n coalitie willen voortzetten. "Dat was tijdens de campagne niet altijd duidelijk". Philippe De Backer (Open Vld) heeft wel al expliciet gezegd de meerderheid te willen voortzetten, maar Kris Peeters (CD&V) deed dat nog niet zo uitdrukkelijk.

De Wever zal de komende dagen iedereen een na een uitnodigen zodat onder vier ogen duidelijk kan worden hoe de kaarten liggen. Vandaar zijn oproep tot "verantwoordelijkheid en verzoening". Eerder gaf Groen al aan niet in zee te willen gaan met N-VA. "Ik sluit geen enkele deur", reageert De Wever.

Hij geeft aan dat hij de "oorlogssfeer" van tijdens de campagne meer dan beu is, al hebben maar weinig partijen zich daar in Antwerpen niet schuldig aan gemaakt, ook N-VA niet. "Het is niet alsof men mij niet de duvel heeft aangedaan. Ik heb ook slagen gekregen, boven en onder de gordel. Men moet nu niet de drama queen uithangen", luidt het.

Algemeen merkt De Wever op dat zijn partij niet alleen in Antwerpen zelf sterk scoort, maar ook in de gemeenten rond Antwerpen "monsterscores" neerzet. Toch ziet De Wever een "wisselend beeld". Zo wees hij erop dat N-VA in West-Vlaanderen niet zo goed scoorde. Dat is voor de N-VA-voorzitter een constante: waar een sterke burgemeester of uitdager opstaat, valt winst te boeken.