Bart Eeckhout beantwoordde uw vragen: "Samenlevingsmodel is grootste verschilpunt in Antwerpen"
De uitslagen van de lokale verkiezingen 2018 zijn bekend. Maar wat betekent de stembusgang voor de (politieke) toekomst van onze steden? U stelde gisteren en vandaag uw vragen aan De Morgen, hoofdredacteur Bart Eeckhout beantwoordde ze.
Live
We danken u voor al uw vragen en Bart Eeckhout voor zijn antwoorden.
Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Schrijf u dan in op onze razend interessante politieke nieuwsbrief, of ontvang vanavond onze avondnieuwsbrief met meer inzicht en duiding over de gebeurtenissen van de dag:
De laatste vraag komt van Johan uit Gent: "Wat maakt dat het zo lang duurt om die laatste 2 Gentse bureaus te tellen? Als je er 89 kon tellen gisterennamiddag zou deze voormiddag toch moeten volstaan voor de laatste twee?"
Bart Eeckhout: "Bij één telbureau gaat het om de school in de Frans Van Ryhovelaan, waar een wit poeder uit de stemurne kwam gedwarreld. Loos alarm, weten we inmiddels. Tegen 14 uur worden definitieve resultaten verwacht. Nog even geduld dus."
De coalitievorming in Antwerpen blijft beroeren. Andy vraagt: "U spreekt over (te) grote verschillen tussen de NVA en Groen. Welke zijn volgens u niet te verzoenen met elkaar? Zou de toevoeging van een derde partij, bijvoorbeeld Open Vld als een soort van bemiddelaar kunnen optreden."
Bart Eeckhout: "Het grootste verschilpunt gaat over het samenlevingsmodel. Voor N-VA staan veiligheid en identitaire integratie voorop, Groen zet meer in op participatie en vrijheid. Over een symboolpunt als 'hoofddoekjes achter het loket' maar ook bijvoorbeeld over de aansturing van de politie vallen dan moeilijk deals te sluiten. Ook sociaal-economisch is de kloof diep, met tegengestelde visies op armoede- of sociaal-woonbeleid. En mobiliteit natuurlijk, al klonk N-VA daar in de campagne wat progressiever dan voorheen, en lijkt de doorbraak op het Oosterweel-front toch te bewijzen dat tegengestelden wel degelijk te verzoenen zijn. Open Vld zit inderdaad wat tussen de twee in. Probleem is dat de partij het niet goed gedaan heeft en amper nog wat voorstelt in 't Stad."
"Is een coalitie zonder N-VA realistisch in Antwerpen?", vraagt Bram zich af.
Bart Eeckhout: "Het is wiskundig simpelweg onmogelijk. Zonder N-VA is geen meerderheid te vormen in Antwerpen. Tenzij je het cordon rond het VB zou breken en met werkelijk alle partijen een anti-coalitie zou vormen: met VB én met PVDA dus erbij. Gaat niet gebeuren."
Wie het zelf even wil testen, kan hieronder zijn gedroomde coalitie samenstellen:
"Waarom zijn zoveel politici bereid hun functie op nationaal niveau neer te leggen om in de lokale politiek te gaan?" - Steven uit Duffel
Bart Eeckhout: "Ik sta daar samen met u een beetje versteld naar te kijken. Helemaal nieuw is het niet: ook Louis Tobback en Bart Somers schroefden ooit hun nationale ambities terug om lokaal te kunnen werken. Maar het is wel opmerkelijk dat vrij jonge politici, met amper jaren regering op de teller nu al weer graag weg willen. Dat geldt zowel voor Bart Tommelein (Open Vld, Oostende) als voor Steven Vandeput (N-VA, Hasselt), die beiden toch voor het eerst op een belangrijke ministerpost zitten. Bij Pieter De Crem ligt het wat anders: die speelde nationaal toch al niet meer mee, zijn exit naar Aalter is logisch (en hij heeft ook erg sterk gescoord)."
'Het is opmerkelijk dat vrij jonge politici, met amper jaren regering op de teller nu al weer graag weg willen'
Bart Eeckhout, hoofdredacteur De Morgen "Ik vermoed dat politici ook persoonlijke afwegingen maken: als burgemeester kan je piekfijn aan politiek doen, populair worden zelfs, zonder alle stress en hetze van de Wetstraat."
Wilbert uit Schilde: "Vindt u niet dat de media geprobeerd hebben om de verkiezingen te beïnvloeden? Denk aan de 'Schild en vriend'-reportage van de VRT en het Curieuzeneuzen-project van De Standaard, dat in volle verkiezingsstrijd werd gepubliceerd en duidelijk in de kaart van Groen speelde."
Bart Eeckhout: "Uitstekende vraag. Mijn antwoord is genuanceerd. Neen, ik vind niet dat media met inhoudelijke dossiers bewust hebben gepoogd politiek mee te spelen. Zowel de infiltratie van extreemrechts in reguliere partij(en), de roep om gezonde lucht en veiliger verkeer of de kwaliteit en prijs van (sociale) woningen zijn relevante, nieuwswaardige thema's. Je kan moeilijk van media verlangen dart ze stoppen met over nieuws te berichten in de sperperiode."
"Wel ben ik erg streng voor de publicatie van peilingen in de laatste weken. Die peilingen zijn, zeker op het lokale niveau, vaak onbetrouwbaar en bepalen veel meer toon en analyses in de campagne - ten onrechte zo blijkt dus weer. Peilingen - of toch de nieuwsberichten er over - zijn vaak 'fake news'. Bij De Morgen zijn we sinds 2014 gestopt met het organiseren van peilingen. Ik ben blij dat we die beslissing toen genomen hebben en volhouden, ook al kost het ons mediabelangstelling."
Piet uit Antwerpen zit met een 'wat als'-vraag. "Die zijn meestal onzinnig, maar toch. Jinnih Beels haalt best veel voorkeursstemmen als nieuwkomer en startend met een gehavende ploeg. Wat als zij de kopvrouw was toen Groen en SPA besloten een kartel te vormen in Antwerpen? Denk je dat we nu een ander beeld hadden gezien?"
Bart Eeckhout: "Dit is echt een lastige 'wat als'-vraag. Jinnih Beels had bij aanvang toch de handicap van gebrek aan ervaring en bekendheid. Ze heeft dat in haar sterke campagne wat kunnen rechtzetten, maar of zij de zittende burgemeester had kunnen verslaan, is toch zeer de vraag. Groen is groter dan sp.a in 't Stad. Dat zij het (gesneuvelde) kartel gingen leiden, was in dat opzicht logisch. Alleen is Wouter Van Besien onvoldoende sterk gebleken om een alternatief te bieden als kandidaat-burgemeester. Sommigen kijken veeleer naar Meyrem Almaci voor soortgelijke 'wat als'-hypotheses. Maar ook hier geldt: praat na de vaak."
Mathieu uit Overijse vindt dat we in onze berichtgeving enkel focussen op Vlaanderen. “Wat zijn de uitslagen van de verkiezingen in Wallonië? En wat voorspelt dit voor de komende nationale verkiezingen?”
Bart Eeckhout: "We berichten wel degelijk ook over Brussel en Wallonië hoor. De interessantste bevinding daar is toch de felle opkomst van Ecolo. Zeker in Brussel kunnen er meerdere groene burgemeesters gaan komen. Tel daar ook de doorbraak van radicaal-linkse PTB bij in Brussel en vele Waalse steden en je krijgt toch een significante ruk naar links. MR, cdH en ook Défi (ex-FDF) ontgoochelen. MR en cdH zouden hun huidige meerderheid in het Waalse gewest zelfs verliezen. Ook federaal lijkt de solokoers van MR in de regering-Michel voorlopig niet beloond te worden. Voorzichtige conclusie: wellicht komt er na mei 2019 toch een linksere formatie/ familie mee aan tafel: groen of rood."
“Is N-VA wel de echte winnaar? Bij eerdere verkiezingen klopten zij zich nog op de borst voor het ‘wegvegen’ van het Vlaams Belang... Nu staat Vlaams Belang er quasi opnieuw.” - Jean uit Leuven
Bart Eeckhout: "Terechte vraag. Het beeld is voor N-VA erg wisselvallig. In Antwerpen houdt de partij goed stand, in Hasselt werd goed gescoord en op de 'Brabantse as' tussen Antwerpen en Brussel zit er winst in, maar elders is het resultaat juist minder goed. Kijk je naar de provinciale tendensen, dan zie je dat N-VA in 4 op 5 provincies significant verliest (net als sp.a). Verlies is nieuw voor N-VA."
Karlien uit de Gentse deelgemeente Sint-Amandsberg heeft een vraag over de coalitievorming in Gent. "Als je in Gent kijkt naar de voorkeurstemmen, dan kan het toch niet anders dat De Clercq de coalitie verderzet? Cijfermatig is dit ook de enige mogelijkheid. Vanwaar dan de twijfel?"
Bart Eeckhout: "Matthias De Clercq kan inderdaad een flink deel van de zogenaamde Termont-stemmen van 2012 wegsnoepen van het rood-groene kartel. Hij is de overduidelijke winnaar. Wordt hij dan ook burgemeester? Misschien, maar De Clercq heeft wat snel geroepen. Hij heeft over rechts geen alternatief, en moet dus voort met rood-groen (gesteld dat die samen blijven). Wie wordt dus burgemeester? De Clercq? Watteeuw of Elke Decruynaere namens Groen? Of toch nog Rudy Coddens? Het kan nog allemaal."
"Het feit dat Van Besien een samenwerking met de Wever afwijst, lijkt op kleuterpolitiek", vindt Joeri uit Antwerpen. "Antwerpen snakt naar betere lucht en mobiliteit. Van Besien wil niet participeren. Erg droevig en in wezen kiezerbedrog."
Bart Eeckhout: "Wouter Van Besien heeft die keuze vooraf erg helder gemaakt. Of het een goede keuze is, is uiteraard bediscussieerbaar, maar de kiezer van Groen wist wel waar hij aan toe was. Hier speelt toch ook een nationaal/lokaal belang mee. Antwerpen is Oostende niet: hier een deal sluiten met N-VA, zou voor vele Groen-sympathisanten moeilijk te verteren zijn."
"Antwerpen is een erg gepolariseerde stad, met kiezers die fel voor én tegen Bart De Wever zijn. N-VA en Groen zijn op identitair en sociaal-economisch vlak tegengesteld. Mobiliteit is nog de minste zorg. Voor Groen is het erg moeilijk om een deal te gaan sluiten met de burgemeester/partijvoorzitter waar zovele groene kiezers zich tegen kanten. Het omgekeerd geldt ook enigszins voor De Wever zelf, die plots links zou moeten gaan bijsturen. Omdat hij in een machtspositie zit, zou dat wel minder op hem kunnen afstralen dan bij Groen het geval is."
"Kunnen ze de coalitiebesprekingen zolang rekken dat ze een rol gaan spelen in de verkiezingscampagne van mei 2019?" - Els uit Borgerhout
Bart Eeckhout: "Alle nieuwe gemeenteraden worden geïnstalleerd op 1 januari 2019. Mocht er op een plek nog geen burgemeester en schepencollege aan een meerderheid raken, dan kan de huidige burgemeester in lopende zaken het bestuur waarnemen. In de praktijk komt dat maar hoogst zelden voor. In 2012 kende Antwerpen bijvoorbeeld een lastige formatie, maar in december 2012 raakte het akkoord toch rond. De kans dat een stad zonder nieuwe coalitie voort moet tot na de volgende regeringsonderhandelingen diep in 2019 is veeleer klein."
Met welke vraag zit u?
We waren gisterenavond al begonnen met het beantwoorden van uw vragen. Nu de kaarten vandaag nog duidelijker liggen, gaan we gewoon weer verder. Heeft u een vraag? Stel hem dan hieronder:
“Hoe komt het dat positieve verhalen zoals in Mechelen maar weinig succes hebben in de rest van Vlaanderen?” - Wouter uit Mechelen
Bart Eeckhout: "Het progressieve liberalisme van Bart Somers is een unieke 'blend', die ook nog goed lijkt te werken in samenhang met het liberale ecologisme van Kristof Calvo. Het is een lokaal recept dat moeilijk te imiteren valt, hoewel Vincent Van Quickenborne in Kortrijk een aardige poging doet. Dit gezegd zijnde: de meer progressieve liberalen doen het uitstekend vandaag. Zie ook Mathias De Clercq in Gent."
Rick uit Aalst vraagt zich af: "Gaat de groei van Vlaams Belang in bepaalde steden tot coalities leidden tussen Vlaams Belang en andere partijen ondanks het cordon sanitaire?"
Bart Eeckhout: "De enige plek waar het cordon echt onder druk staat, is Ninove. Daar blijft het mogelijk dat de grote winnaar Forza Ninove (eigenlijk een VB-lijst) eigenhandig het cordon breekt en zichzelf onmisbaar maakt. Ook in Grimbergen zijn er plannen om het cordon te doorbreken. Dat zou dus een primeur zijn. Elders zie ik N-VA niet in coalitie stappen met VB. Het is nergens noodzakelijk, en N-VA gaat het wellicht niet vrijwillig doen. Dat levert immers geheid problemen op met regeringspartner MR op nationaal niveau."
Een eerste vraag van Kristien uit Eeklo: “Waarom gaven de media tijdens de campagne opvallend weinig aandacht aan de provincieraden?”
Bart Eeckhout: "De bevoegdheden van provincieraden zijn in de voorbije bestuursperiode flink ingeperkt. De partijen zelf hebben amper campagne gevoerd over de provinciale dossiers. Dat lees je af uit de kieslijsten, die deels gevuld zijn met nationale kopstukken, die in principe niet zelf gaan zetelen in de provincie.
Paradoxaal genoeg krijgen de provincieverkiezingen daardoor toch enige nationale betekenis. Je kan ze beschouwen als een nationale poll, met bovenlokale tendenzen. Die provinciale tendenzen zijn dan: winst voor Groen en VB, verlies voor N-VA en sp.a."
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
