Europees Hof aanvaardt: in Oostenrijk mag je Mohammed geen pedofiel noemen

De vrouw wreef de islamtische profeet pedofilie aan tijdens een seminarie in 2009, waarin ze verwees naar zijn huwelijk met de zesjarige Aïsha. Het kwam haar op een veroordeling te staan. Een rechter legde haar een boete op van 480 euro wegens minachting voor een religie, een strafbaar feit in Oostenrijk. Ook in verdere beroepsprocedures werd de vrouw telkens in het ongelijk gesteld.

De vrouw trok daarop naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg omdat volgens haar haar recht op vrije meningsuiting was geschonden. Dat is niet zo, oordeelde het Hof vandaag. 

“Landen hebben namelijk een hele brede appreciatiemarge als het over de vrijheid van meningsuiting gaat in dit soort kwesties”, legt professor discriminatierecht Jogchum Vrielink (Université Saint-Louis) uit. Met andere woorden: ieder land kan deels zelf bepalen wat onder vrijheid van meningsuiting valt. In Oostenrijk valt het belasteren van een religie daar niet onder en dat heeft meegespeeld in de beoordeling van het Hof, meent Vrielink. 

“Het Hof geeft graag het voordeel van de twijfel aan de staat. Het meent de Oostenrijkse autoriteiten konden oordelen dat de uitspraak onrust kan veroorzaken in de samenleving. Dat er zogezegd geen feitelijke objectieve basis aanwezig is waaraan haar stelling kan getoetst worden, speelt ook in het nadeel van de vrouw.” Het Hof oordeelde verder dat de opgelegde straf bescheiden en daarom niet buiten proportie was.

Alleen precedent in Oostenrijk

Het EHRM heeft dus met andere woorden niet gezegd dat Mohammed geen pedofiel genoemd mag worden, wel dat Oostenrijk haar boekje niet te buiten gegaan is door de vrouw te veroordelen voor haar uitspraak.

Een belangrijk verschil, benadrukt Vrielink. De uitspraak van het EHRM zegt niks over wat je in andere Europese landen al dan niet zou mogen zeggen. “Stel dat iemand hier straks beweert dat de profeet het graag met kinderen deed, dan is de kans bijzonder klein dat hij daarvoor veroordeeld zou worden. De Belgische interpretatie van de vrijheid van meningsuiting is veel breder dan de Oostenrijkse”, zegt Vrielink.

Meer nog: als een ander een klacht zou indienen omdat die persoon daarvoor niet veroordeeld is, dan zou ook dat zonder gevolg blijven. “Zelfs als die klacht tot bij het Europees Hof zou komen, zullen zij België niet dwingen tot een veroordeling.” De uitspraak van het EHRM is in die zin dus beperkt tot Oostenrijk.

Maar zelfs dan zijn er serieuze vraagtekens te plaatsen bij het verdict, meent onder meer professor mensenrechten Koen Lemmens (KU Leuven). Op Twitter zegt hij dat het arrest hem “toch niet echt goed doordacht lijkt”.   

Vrielink treedt zijn collega bij. “Het is erg jammer dat het Hof niet strenger geweest is. Het zou de vrijheid van meningsuiting wat mij betreft toch iets vuriger mogen verdedigen. Allicht is het kwetsend voor sommigen als de profeet een pedofiel wordt genoemd. Maar als je louter kwetsende uitlatingen over religieuze figuren en doctrines mag sanctioneren, dan hol je de vrijheid volledig uit.”