We lijken niet te kunnen beslissen. "Afwisselend winter- en zomertijd, zou dat geen mooi compromis zijn?”

Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker lanceerde eind augustus het plan om niet langer twee keer per jaar de klok een uur te verzetten. Maar wordt het dan permanent zomer- of wintertijd? Dat mochten de lidstaten zelf uitmaken. Ze hadden nog tot eind dit jaar om te beslissen, zodat vanaf 2019 er geen uurwissels meer nodig zijn.

Probleem: de lidstaten geraken er niet uit. Daarom wordt de beslissing meer dan waarschijnlijk uitgesteld tot 2021. Oostenrijk, dat momenteel EU-voorzitter is, heeft een voorstel in die zin uitgewerkt. Begin volgende week wordt de knoop doorgehakt op een informele Europese top in Wenen. Ons land steunt het uitstel.

Lappendeken

Het zou ondenkbaar zijn dat er binnen Europa een lappendeken aan verschillende tijdszones zou ontstaan. Daarom wordt meer tijd gevraagd voor meer studiewerk. Onder meer in ons land kondigde premier Charles Michel (MR) aan dat hij de bevolking wilde raadplegen. In Nederland maken ze werk van een ‘flitspeiling’, een representatieve steekproef. Ook moeten experts worden gehoord.

Uit een eerste grote bevraging van de EU bleek alvast dat de burgers van de meeste lidstaten liever permanent voor zomertijd kiezen. “Maar dat is voor een stuk ingegeven door emotie en intuïtie”, zegt professor Europese politiek Hendrik Vos (UGent). “Maar hoe meer de discussie op gang komt, hoe meer valabele argumenten er opduiken voor wintertijd.”

Koeien en verkeer

Als het permanent zomertijd is zou het putje winter tot half tien donker blijven. Het zou de ochtendspits een stuk onveiliger maken. Maar omgekeerd geldt dan ook: in dat geval kan de avondspits langer in het daglicht verlopen en dus met minder ongevallen. 

Wat is dan de beste optie? Mobiliteitsorganisatie VAB neemt geen positie in. “Wel moeten we af van die bruuske omschakeling”, zegt woordvoerster Joni Junes. “We zien het aantal ongevallen stijgen bij de overgang van zomer- naar wintertijd. Veel fietsers vergeten hun licht aan te zetten, automobilisten zijn minder alert.”

Er zijn ook economische argumenten. De Duitse melkveehouders lobbyen volop voor de wintertijd. Hun koeien moeten dan niet voor dag en dauw gemolken worden, waardoor het rendement fors zou stijgen. In ons land uitte de Confederatie Bouw zich als voorstander. Voor alle buitenwerk is het van belang dat het vroeg licht wordt, klinkt het.

Maar ook die economische belangen zijn relatief. Andere sectoren zijn net gebaat bij de zomertijd. Denk daarbij aan de horeca en de terrasjes die tot ’s avonds laat vol zitten.  

Op het vlak van gezondheid is er wél een duidelijke winnaar. De wintertijd leunt dichter aan bij ons natuurlijk bioritme. Opstaan om 7 uur en pas 2,5 uur later het eerste zonlicht zien: ons lichaam en geest lijden daaronder, zo geven verschillende studies aan. Nochtans zou dat de realiteit worden in de maanden december en januari bij permanente zomertijd.

Compromis

Professor Vos denkt er het zijne van: “Zo’n vraag voor extra onderzoek is vaak een manier om tijd te winnen als je er politiek niet uitgeraakt. Mogelijk verandert er helemaal niets. Afwisselend winter- en zomeruur, zou dat geen mooi compromis zijn?”