Dieselprotest wordt politieke nachtmerrie in Frankrijk

De acties zijn op touw gezet door een collectief dat de ‘gele hesjes’ is gedoopt. 750.000 Fransen tekenden online al verschillende petities die de regering vragen om zo snel mogelijk de milieuheffingen op brandstof te verlagen. Een liter diesel, de meest gebruikte brandstof in Frankrijk, kost nu gemiddeld 1,51 euro.

Ter vergelijking, bij ons is de indicatieve dieselprijs 1,60 euro, zo leert de statistiek van automobilistenvereniging VAB. Wel zijn de brandstofprijzen in Frankrijk aan een forse klim bezig. In een jaar is diesel aan de pomp in Frankrijk 23 procent duurder geworden. De benzine werd 15 procent duurder. Dat is vooral te wijten aan de prijsstijging van de ruwe olie op de internationale markten. Maar ook de politiek van stijgende accijnzen speelt een rol, met als neveneffect dat net als bij ons diesel er zo goed als even duur is geworden als benzine. Een milieutaks zet kwaad bloed bij de Fransen.

Staatssecretaris van Milieu Emmanuelle Wargon reageerde al dat “iedereen moet begrijpen dat de prijs aan de pomp vooral te wijten is aan de gestegen prijs voor een vat olie”. De groene taks draagt volgens haar maar voor 4 cent (benzine) en 7 cent (diesel) bij aan de prijsverhoging. In januari staat een nieuwe verhoging op stapel en die gaat volgens Wargon gewoon door. Bij wijze van tegemoetkoming broedt de regering wel op een fiscale tegemoetkoming voor Fransen die 33 kilometer en meer moeten reizen naar hun werk.

Ook de Franse president Emmanuel Macron liet weten dat aan de benzineprijs niets zal veranderen. Dat dieselrijden binnenkort niet langer voordeliger is dan benzine is een feit waaraan de burger maar moet wennen, zo luidde zijn boodschap. Aan het einde van zijn mandaat in 2022 moeten diesel en benzine even zwaar worden belast. De Franse premier Edouard Philippe benadrukte eveneens dat “maatregelen die goed zijn voor de planeet” niet worden teruggedraaid.

Bedrijfsmagnaten roeren zich

Wegens het massale protest tegen de forse stijging van de brandstofprijzen bieden de supermarktketens Leclerc en Carrefour in hun tankstations in Frankrijk de komende weken brandstof aan inkoopprijs aan.

Voor Carrefour worden de ‘Fuel Days’ tot 17 november toegepast. Bij directe concurrent Leclerc zal de aanbieding, die oorspronkelijk was gepland van 2 tot 4 november, worden verlengd tot 30 november. Volgens Leclerc kost 1 liter loodvrije 95-benzine zowat 1,45 euro. “Het ongenoegen van vandaag is terecht”, zegt voorzitter van de raad van bestuur Michel-Edouard Leclerc. “Het is belangrijk dat we de overheid een signaal sturen.”

De rechtse oppositiepartij Les Républicains (LR) steunt de acties en wijst erop dat de verhoging van de accijns de ‘ecologische transitie’ maar voor een klein deel ten goede komt. De helft van de accijns vloeit naar de algemene middelen. LR stelt voor om 13 miljoen Fransen die geen enkele tegemoetkoming ontvangen voor hun reiskosten, een brandstofcheque van 100 euro per maand te geven.

De onvrede is een groot politiek risico voor Macron, die nadrukkelijk beloofde de koopkracht te verbeteren. Macron wordt door veel kiezers gezien als ‘een president van de stad’ die geen oog heeft voor de noden van de gewone mensen in de periferie. Macrons woordvoerder Benjamin Griveaux maakte een grote blunder toen hij onlangs de leider van Les Républicains Laurent Wauqiuez misprijzend de kandidaat noemde “van die jongens die roken en diesel rijden”.

Het aandeel van dieselmotoren op de Franse automarkt is de jongste jaren snel gedaald. De eerste drie maanden van 2018 had 40 procent van de nieuw verkochte auto’s een dieselmotor. Dat was vorig jaar in dezelfde periode nog 47 procent. In 2014 werd 64 procent genoteerd voor diesel, in 2011 was het nog 72 procent.