Het vertrouwen is zoek, de markt krimpt en de staking slaat hard toe: dit is de ‘perfecte storm’ voor bpost

Pas maandagochtend gaan de directie en de sociale partners van Bpost weer samen om tafel zitten. Donderdag hebben ze de hele dag samengezeten rond een gemeenschappelijk bepaalde agenda. Er zijn “belangrijke en zeer concrete” voorstellen op de tafel gelegd, heet het. De voorstellen worden nu geëvalueerd. Om de sereniteit van de gesprekken te bewaren, is er onderling afgesproken dat er geen verdere communicatie komt.

Een cynicus zou kunnen opwerpen dat het postbedrijf daarin grossiert de jongste tijd: het stopzetten van enige communicatie. Kranten, brieven, zelfs rouwbrieven, alle bedeling werd de voorbije dagen grondig verstoord. Sinds dinsdag een vijfdaagse staking werd afgetrapt is de malaise compleet. Eerst was er een staking in de sorteercentra, gevolgd door de posttransporten. Vandaag zijn de postbodes aan de beurt. Maandag volgen dan normaal de loketten, de administratie en de callcentra, om dinsdag de pakjesverwerking te blokkeren.

De staking is gericht tegen onder meer de werkdruk en het personeelstekort bij Bpost. Best een legitieme eis, maar de vraag naar de proportionaliteit van de actie is even gerechtvaardigd.

Dat de sociale verhoudingen al enige tijd scheef waren gelopen is geen groot geheim. Het is de verantwoordelijkheid van de topman dat hij er niet in geslaagd is om de gemoederen te bedaren. Van Gerven is een competent manager, heet het, maar is te veel een koele cijferaar. Te weinig voeling met de werkvloer. Maar ook aan vakbondszijde is er een grote verantwoordelijkheid. Deze actie treft Bpost in het hart en berokkent het bedrijf veel schade. Zowel op het vlak van imago als financieel.

‘Brandend platform’

De gevolgen van de actie zijn immens. Op de beurs werd het aandeel van Bpost afgestraft. Het aandeel noteert nu op zijn bodemkoers: ruim 20 procent onder de koers waartegen Bpost in juni 2013 naar de beurs trok. Ook de belegger heeft blijkbaar geen vertrouwen (meer) in de topman. Die kijkt met steeds meer vraagtekens naar het staatsbedrijf dat in volle transitie zit. 

De kernmarkt van bpost is razendsnel aan het krimpen . In de woorden van Koen Van Gerven zelf: “bpost staat op een brandend platform”. Maar van de topman wordt meer verwacht dan brandweer spelen.

Bpost kijkt aan tegen wat economen ‘een perfecte storm’ noemen. De kernmarkt (brievenpost) zakt als een pudding in elkaar. De groei van nieuwe activiteiten, met name de e-commerce en de pakjesdiensten, is wel fenomenaal. Maar dat model is ondanks die forse groei niet winstgevend. Vraag maar aan de Zalando’s of DPD, dochter van de Franse post, van deze wereld. Grote omzetten en een bijtend gevecht om marktaandelen, maar het verdienmodel zelf volgt niet. Het is in deze fase geen duurzaam model. Daar moet bpost evenwel tegen opboksen.

Koen Van Gerven kocht in Amerika het e-commercebedrijf Radial, dat moest bijdragen tot dat nieuwe marktmodel, maar totnogtoe is het vooral een kat in een zak gebleken. De overname van 700 miljoen euro (820 miljoen dollar) lijkt te duur en dit jaar boekte Radial 30 miljoen euro verlies. Het tij keren lijkt er niet meteen in te zitten.

‘Afwezigheidspolitiek’

En dan is er nog de overheid, die als grootste aandeelhouder niet thuis geeft. De regering zit verwikkeld met zichzelf in een ganse benoemingscarrousel waardoor de drie mandaten van de overheid in de raad van bestuur bij bpost maar niet ingevuld geraken. Al ruim zes maanden blijven die stoeltjes leeg. Ook de overheid draagt dus een zware verantwoordelijkheid. 

Koen Van Gerven moet zijn hoofdaandeelhouder wel rijkelijk voorzien van dividenden. Maar enige hulp in de raad van bestuur door diezelfde overheid krijgt hij niet. Integendeel. Zijn vraag tot een gefragmenteerde postbedeling bijvoorbeeld viel op een koude steen. Het geduld van voogdijminister Alexander De Croo (Open Vld) lijkt stilaan op. Hij liet Van Gerven al duidelijk weten dat er op de vloer een probleem is dat zo snel mogelijk aangepakt moet worden, klonk het niet eens subtiel.

Maar extra toegevingen doen resulteert in bijkomende kosten. De oplossingen liggen ook niet voor het grijpen. Van Gerven aast voor het vierde kwartaal op beterschap door de eindejaarsperiode, prijsverhogingen, kostenbesparingen en de lokale verkiezingen in oktober. Hij wil ook gebouwen verkopen, waaronder het oude postsorteercentrum Brussel X. Dat kan, zal en moet bijdragen tot een beter kwartaal. Maar duurzaam is dat allemaal niet. Koen Van Gerven heeft zijn brandweerplunje nog nodig.