Celdeling verklaren nadat je het sterrenstelsel uitlegde? Niet elke leerkracht aardrijkskunde ziet dat zitten
Leerkrachten aardrijkskunde vrezen voor hun vak nu Katholiek Onderwijs Vlaanderen plannen heeft om het te laten opgaan in een clustervak wetenschappen en techniek. “Zo ondergraaf je expertise.”
Dreigt aardrijkskunde te verdwijnen? Leerkrachten in het katholiek onderwijs houden in elk geval hun hart vast. De katholieke onderwijskoepel werkt aan een nieuw vak waarin aardrijkskunde samen met natuurwetenschappen en techniek opgaat in de cluster ‘wetenschappen en techniek’. De keuze blijft aan de scholen schrijft De Standaard: ofwel behouden ze de afzonderlijke vakken, ofwel kiezen ze voor de geïntegreerde aanpak.
Simon Demets geeft aardrijkskunde in het eerste, tweede en derde jaar van de Sint-Bavohumaniora in Gent. Hij is alleszins opgelucht dat zijn school ervoor kiest om de cluster links te laten liggen en aardrijkskunde afzonderlijk te blijven aanbieden. “We willen die vakken apart houden omdat we er ook de leerkrachten voor hebben die inhoudelijk expert zijn”, vertelt Demets, die zelf een bachelor Nederlands-aardrijkskunde op zak heeft.
‘Een leerkracht aardrijkskunde heeft niet die expertise van én techniek én wetenschappen’
Volgens hem is het niet evident om als leraar aardrijkskunde ook aspecten uit de natuurwetenschappen of techniek te onderwijzen. “Een leerkracht aardrijkskunde heeft niet die expertise van én techniek én wetenschappen. Je kan je wel bijscholen in een bepaald vak, maar in zo’n cluster zou je ineens geconfronteerd worden met meerdere vakken tegelijk, en dat is toch wel heel veel. Dit draait ook niet alleen om aardrijkskunde: voor leerkrachten natuurwetenschappen en techniek geldt hetzelfde. Zij hebben meestal biologie of fysica gestudeerd, maar zouden er nu aardrijkskunde bij moeten nemen.”
Celdeling in aardrijkskunde
“Ik heb mij vijftien jaar geleden bijgeschoold om leerkracht aardrijkskunde te kunnen worden”, vertelt Lies Decadt, die les geeft in de Zorgkrachtschool en de Hotelschool in Kortrijk. “Als licentiaat geschiedenis is dat redelijk normaal. Er zijn verschillende collega’s die geschiedenis studeerden die nu ook aardrijkskunde geven.” Het is volgens haar zelfs een interessante combinatie. “We leren leerlingen gebeurtenissen plaatsen in ruimte en tijd.”
Maar Decadt staat niet echt te springen bij het idee om aardrijkskunde te laten opgaan in een cluster ‘wetenschappen en techniek’. In de Hotelschool in Kortrijk gebeurde dat al. “Dat betekent dat ik – als omgeschoolde leerkracht aardrijkskunde zonder wetenschappelijke achtergrond – celdeling, mitose, meiose en alles over de geslachten moet uitleggen.” Met andere woorden: Decadt geeft nu naast geschiedenis en aardrijkskunde plots ook biologie.
‘Dit betekent dat ik – als omgeschoolde leerkracht aardrijkskunde – celdeling, mitose, meiose en alles over de geslachten moet uitleggen’
Niet alleen voor leerkrachten zorgt die nieuwe regel voor absurde situaties, ook voor leerlingen heeft de maatregel grote gevolgen.
“Er zijn al de hoofdvakken Nederlands, Frans en wiskunde. Als je een nieuw vak van 3 uur maakt, wordt dat opnieuw een zwaar vak. We vinden dat niet nodig, zeker in een eerste graad moeten leerlingen per vak kunnen kiezen wat hen ligt en wat niet”, zegt Demets.
Bovendien maakt Decadt zich zorgen over de kwaliteit van de kennisoverdracht. “Leerlingen aan wie ik les geef, stromen ook door naar het hoger onderwijs. Je wil die toch voldoende basis meegeven om te slagen.”
Relatie leerling-leerkracht
In het Sint-Lodewijkscollege in Brugge is men alvast niet van plan om het clustervak in te voeren. “We staan daar principieel niet achter”, legt directeur Koen Seynaeve uit. “Ik ben voor interdisciplinariteit, maar dat veronderstelt dat je eerst een basiskennis van het vak geeft. In de eerste graad is de kennis echter nog zo zwak, dat er een apart vak nodig is.”
Toch zijn er ook scholen die voor de nieuwe cluster kiezen. Het Sint-Vincentius Instituut voor verpleegkunde in Gent bijvoorbeeld. Zij brachten vorig schooljaar de aparte vakken al onder in één cluster. “Die 1 uursvakken zijn dodelijk voor de relatie tussen leerlingen en leerkracht”, zegt directeur Frances Martens. Clustervakken bieden volgens haar de mogelijkheid om projectmatiger te werken, al voegt ze eraan toe dat het wel belangrijk is dat elke discipline vertegenwoordigd is in het lerarenteam.
Het katholiek onderwijs benadrukt dat het nieuwe vak er komt op expliciete vraag van de scholen zelf, en dat zij autonoom beslissen of ze een clustervak dan wel de afzonderlijke vakken aanbieden. “Eén leraar kan de leerstof aanbieden, maar ze kunnen er ook voor kiezen om verschillende vakleerkrachten samen les te laten geven”, zegt woordvoerder Pieter-Jan Crombez.